Het Oegandese constitutionele hof houdt de draconische anti-homoseksualiteitswet in stand. Ondanks oproepen van onderzoekers, politici en activisten uit binnen en buitenland blijft Oeganda vasthouden aan de uitvoering van de omstreden wet tegen homoseksualiteit. Middels een beroep op het constitutionele hof deden dappere activisten een laatste wanhoopspoging om de wet van tafel te krijgen. De rechters kwamen deze week echter tot de conclusie dat de wet niet in strijd is met de grondwet van het land.
Tekst: Ronald Mol
Erg verrassend was de uitspraak niet. Eerder deze oordeelde het Oegandese Hof van Beroep al dat de regering de inschrijving van LHBTIQ+ belangenbehartiger Sexual Minorities Uganda (SMUG) terecht had geweigerd. Dat vonnis werd dan ook gezien als de opmaat naar het vonnis dat deze week is uitgesproken. De Anti-Homoseksuality Act 2023 (AHA 2023), die vorig jaar in mei werd aangenomen, wordt alom beschouwd als een van de strengste antihomowetten ter wereld. De wetgeving wordt internationaal bekritiseerd vanwege de flagrante schending van mensenrechten en internationale overeenkomsten.
Afschuw en verslagenheid
Ondanks diverse oproepen om in te grijpen verklaarde de voorzitter van het constitutionele hof dat de controversiële wetgeving ongewijzigd van kracht blijft. Vanuit de Oegandese regenbooggemeenschap wordt met afschuw en verslagenheid gereageerd op het besluit. De wet voorziet namelijk in strenge straffen voor homoseksuele handelingen. Die lopen uiteen van jaren gevangenisstraf voor het promoten van homoseksualiteit, maar ook levenslange gevangenisstraf en in sommige gevallen zelfs de doodstraf.
‘Traditionele waarden’
In Oeganda, een conservatieve en overwegend christelijke natie, is de intolerantie ten opzichte van homoseksualiteit wijdverspreid. Dit wordt nog eens aangewakkerd door met name extremistische Evangelicals uit de Verenigde Staten. Zij spelen handig in op het feit dat er onder de bevolking veel steun is voor de wet. Vanuit deze religieuze hoek komt ook vaak het verzinsel over de terugkeer naar de ‘traditionele Afrikaanse waarden’.
Ook de Oegandese autoriteiten verdedigen de wet, die zij presenteren als een essentieel middel in de strijd tegen homoseksualiteit. De regering van president Museveni beschuldigd de Oegandese regenbooggemeenschap ervan dat ze ‘westerse immoraliteit’ zouden verspreiden. Daarnaast wordt homoseksualiteit ten onrechte aan kindermisbruik gekoppeld.
Brits exportproduct
De ‘traditionele waarden’ waar de Oegandese regering naar verwijst, zijn bepaald niet Afrikaans. Homofobie in Oeganda en veel andere landen is namelijk een overblijfsel van de Britse koloniale overheersing. Met de invoering van het Britse strafrecht, brachten de Britten ook strafrechtelijke homofobie met zich mee. Vanaf 1860 werden een aantal specifieke strafwetten en regels door het Britse rijk in de koloniën ingevoerd.
Daar zat ook wetgeving bij die seksuele relaties tussen mannen verbood. Het Britse Rijk stelde deze strafwetten op met een morele, religieuze missie in gedachten. De bedoeling was om lokale christenen te beschermen tegen ‘corruptie’. Ook was de wetgeving bedoeld om ‘inheemse gebruiken’ te corrigeren en te verchristelijken. Het is dan ook cynisch om te zien dat de wetgeving waarmee de Britten de eigenheid van hele bevolkingsgroepen probeerde uit te wissen, nu wordt misbruikt om een vals beeld van eigenheid te creëren.
Landen die onder het bewind van Frankrijk vielen laten qua homofobie een duidelijk verschil zien ten opzichte van landen die ooit onder Brits bewind vielen. De Fransen trokken hun anti-sodomiewetten al in na de eerste Franse Revolutie; in 1750. Daarmee liepen zij twee eeuwen voor op de Britten, die volgden namelijk pas in 1967. Daardoor is homoseksualiteit strafbaar in ‘slechts’ 33 procent van de landen die ooit door Frankrijk waren bezet. Daarentegen zijn homoseksuele handelingen strafbaar in 66 procent van de landen die ooit deel uitmaakten van het voormalige Britse rijk. Daarmee zou je de strafbaarstelling van homoseksualiteit wellicht het meest schadelijke Britse exportproduct aller tijden kunnen noemen. De gevolgen ervan laten zich nog altijd gelden.
Gevolgen
Ondanks de toenemende druk van mensenrechtenorganisaties, de Verenigde Naties en buitenlandse regeringen om de wet in te trekken, blijft Oeganda voet bij stuk houden. Deze koppigheid komt echter met een prijs. De wet heeft namelijk geleid tot een uitgebreide stroom aan internationale veroordelingen. Ook demissionair minister Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) veroordeelde de invoering van de wetgeving. Ze liet aan Gaykrant weten dat de invoering wat haar betreft ook consequenties met zich mee zal brengen.
In december hebben de Verenigde Staten, in reactie op de mensenrechtenschendingen tegen de LGBTQ+-gemeenschap, Oegandese functionarissen visa geweigerd. Ook heeft president Biden besloten om Oeganda te schrappen van de lijst van de African Growth and Opportunity Act (Agoa). Via deze wet worden bepaalde landen vrijgesteld van importheffingen, waardoor het makkelijker wordt om naar de Verenigde Staten te exporteren.
Daarnaast heeft de regering van de VS gedreigd hun hulp en investeringen in Oeganda te verminderen of zelfs geheel stil te leggen. De Wereldbank kondigde in augustus eveneens aan dat ze nieuwe leningen aan Oeganda op zal schorten vanwege de zorgen over de anti-homoseksualiteitswetgeving.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
