Belarus kijkt naar Rusland als het gaat om LHBTIQ+ rechten. Na het steeds verder uitbreiden van repressief beleid tegen de LHBTIQ+ gemeenschap in Rusland, staat buurland Belarus op het punt om vergelijkbare anti-LHBTIQ+ wetgeving in te voeren. In dat land staat namelijk een wetsontwerp op de agenda dat het ‘promoten van LHBT-relaties’ strafbaar stelt. Waarnemers waarschuwen voor ernstige gevolgen voor de vrijheid van meningsuiting, de mensenrechten en LHBTIQ+ rechten in het bijzonder.
Tekst: Ronald Mol
Foto: Victor Drachev/ European External Action Service
De voorgestelde wetgeving, die momenteel op goedkeuring wacht, bestempelt LHBTIQ+ relaties als ‘niet-traditioneel’. De wetgeving maakt het mogelijk om personen of entiteiten die ‘ongebruikelijke relaties promoten’, zoals de regering van President Alexander Loekasjenko dit noemt, te bestraffen. Loekasjenko is zelf een uitgesproken tegenstander van LHBTIQ+ rechten. Hij steunt het ingediende wetsvoorstel daarom ook publiekelijk.
Ook dreef Loekasjenko al eerder de spot met de regenbooggemeenschap. In een speech aan politici vorig jaar noemde hij homoseksuele mannen “perverselingen” en “de ultieme gruwel”. Loekasjenko geldt als een van de trouwste bondgenoten van de Russische president Vladimir Poetin. De Belarussische leider wordt daarnaast ook gezien als één van de laatste Europese dictators. In een interview met Russia Today ontkende Loekasjenko overigens een dictator te zijn. Maar bij die gelegenheid zei hij ook dat hij liever te boek stond als dictator, dan als homoseksueel.
gevolgen
Het wetsvoorstel heeft aanzienlijke gevolgen voor de LHBTIQ+ gemeenschap en de vrijheid van meningsuiting in Belarus in het algemeen. Door het promoten van niet-traditionele relaties strafbaar te stellen, verhindert de wetgeving in feite elke positieve weergave van LHBTIQ+ personen in de media en literatuur. De discriminatie waarmee leden van de Belarussische regenbooggemeenschap nu al te maken hebben wordt dankzij het wetsvoorstel alleen maar erger.
Het wetsvoorstel heeft een brede reikwijdte, iets wat we ook al eerder in Rusland zagen. De formuleringen in de wet zijn opzettelijk vaag en veelomvattend gehouden. Op die manier kunnen de machtshebbers deze naar believen gebruiken. Het wetsvoorstel gaat naar verluidt van strafmaatregelen tegen mensen die pedofilie promoten tot boetes voor mensen die ervoor kiezen om vrijwillig geen kinderen te krijgen. Volgens critici is het de bedoeling van de Belarussische regering om persoonlijke keuzevrijheid op een verregaande wijze in te perken. Op die manier wil de regering mensen dwingen om zich te gedragen volgens de ideeën die men in Belarus heeft over ‘het traditionele gezin’.
Kopie
Het wetsvoorstel is een kopie van de anti-homopropagandawetten die in buurland Rusland al gelden. Het feit dat deze wetgeving nu ook op de Belarussische agenda staat is het zoveelste bewijs van de steeds verdergaande onderdrukking van de rechten van minderheden in de regio. Dat Belarus het Russische beleid volgt laat een gezamenlijke inspanning van president Loekasjenko en de Russische president Vladimir Poetin zien voor wat zij ‘het hooghouden van traditionele waarden’ noemen. Ook is de LHBTIQ+ gemeenschap voor beide dictators een ideale zondebok, die ze vermeende – zelfverzonnen – bedreigingen in de schoenen kunnen schuiven.
anti-LHBTIQ+ haat
Ondanks het feit dat homoseksualiteit in Belarus in 1994 uit het strafrecht werd geschrapt, is er nog altijd sprake van diepgewortelde anti-LHBTIQ+ haat in het land. Dit komt onder andere tot uiting in het ontbreken van wettelijke bescherming voor koppels van hetzelfde geslacht. Ook het harde optreden tegen en onderdrukken van Pridevenementen is een goed voorbeeld.
Maar de voorgestelde wet vormt niet alleen een directe bedreiging voor de LHBTIQ+ rechten. Daarnaast ondermijnt het ook de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. Nieuwsuitzendingen en andere platforms krijgen dankzij het wetsvoorstel te maken met onduidelijke censuur. Want niemand kan precies voorspellen van welke content zomaar gezegd kan worden dat het niet-traditionele relaties promoot.
Dat Belarus kijkt naar Rusland als het gaat om LHBTIQ+ rechten is overigens niet nieuw. Al langer glijdt het land af naar steeds meer staatscontrole over persoonlijke vrijheden. Dat blijkt wel uit de trieste 45ste plaats die het land inneemt in een overzicht van LHBTIQ+ rechten in Europa en Centraal-Azië. Dat overzicht bestaat in totaal uit 49 landen. De voorgestelde wetgeving maakt dan ook deel uit van een breder optreden tegen afwijkende meningen.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
