‘Dat het geschil over de legalisering van het huwelijk van paren van gelijk geslacht op Aruba en Curaçao niet draait om mensenrechten’. Met dat pleidooi ging op vrijdag 10 november de cassatiezaak die Curaçao en Aruba hebben aangespannen tegen de uitbreiding van het huwelijksrecht voor paren van hetzelfde geslacht, van start.
Zowel op Aruba als op Curaςao zijn LHBTIQ+ belangenbehartigers rechtszaken begonnen om de regeringen van de landen te dwingen een einde te maken aan de huwelijksongelijkheid. In het Burgerlijk Wetboek van Aruba en Curaçao staat dat het huwelijk alleen een verbintenis tussen een man en een vrouw kan zijn. Maar, zo beargumenteren de Fundacion Orguyo Aruba op Aruba en de Human Rights Caribbean Foundation op Curaçao: dat is discriminatie. En discriminatie is verboden volgens de staatsregeling, het Arubaanse en Curaçaose equivalent van de grondwet.
Eerste poging
Nadat de zaak voor het eerst voor een rechter was gebracht stelde die de LHBTIQ+ belangenbehartigers in september 2021 in het gelijk. De huwelijksongelijkheid waarvan in beide landen sprake is, strookt volgens het uitgebrachte vonnis inderdaad niet met het anti-discriminatie artikel van de staatsregeling. Case closed? Nee.
Tweede poging
Zowel Aruba als Curaçao ging tegen deze uitspraak in Hoger Beroep. Zonder succes. Want: ‘discriminatie’, oordeelde ook het hof in hoger beroep. Bovendien oordeelde het hof dat er voor het sluiten van een huwelijk van paren van gelijk geslacht geen nieuwe wetgeving benodigd is. Dankzij het anti-discriminatie artikel van de staatsregeling, zo redeneerden de rechters, ontstaat voor de ambtenaar van de burgerlijke stand automatisch de verplichting om mee te werken aan het sluiten van het huwelijk van paren van gelijk geslacht.
Ook na deze tweede juridische nederlaag waren de regeringen van beide eilanden niet bereid om te erkennen dat hun wetgeving in strijd is met het anti-discriminatieartikel en het gelijkheidsprincipe. Daarnaast waren de machthebbers van mening dat er wel degelijk nieuwe wetgeving benodigd is. Het hof zou volgens de politici zijn boekje te buiten zijn gegaan, door op de stoel van de politiek te gaan zitten. En dus kozen de regeringen van beide eilanden voor de laatste juridische mogelijkheid die nog voor hen openstond: ze gingen in cassatie bij de Hoge Raad.
Laatste poging
Zodoende stond de advocaat van Aruba, Jan-Paul Heering, die vrijdag te bepleiten dat het Gemeenschappelijk Hof van Justitie met de uitspraak in hoger beroep van 6 december ten onrechte de rol van wetgever had aangenomen. Hij stelde: “Die stoel blijkt niet te passen, want de aanpassing van de wet om het huwelijk open te stellen is veel complexer en omvattender dan het Hof voorstelt”.
Chester Peterson, die Curaçao vertegenwoordigt, betoogde in een pleidooi gevuld met drogredenen dat de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht “maatschappelijk zeer omstreden” is. Volgens hem komt dit overeen met ‘gevoelens in veel andere landen’. Een argument waarom de gevoelens in veel andere landen van invloed zijn op het Curaςaose wetgevingsproces werd echter niet gegeven.
Peterson wees erop dat driekwart van de Curaçaose bevolking katholiek is, met conservatieve opvattingen. Dat argument werd tijdens het hoger beroep door de rechters al vakkundig van tafel geveegd. “In een democratische rechtsstaat”, zo oordeelde het hof, “gaat de vrijheid van godsdienst niet zo ver dat men de eigen godsdienstige normen en waarden zonder meer aan een ander kan opleggen”.
Peterson beargumenteerde verder: “Sommige aanpassingen op het eilandelijke, Caribische gebied gaan langzamer dan in het liberale Europa en moeten niet worden opgedrongen.” Dat de eerdere gerechtelijke uitspraken zijn gebaseerd op Curaçaose en Arubaanse anti-discriminatiewetgeving, waardoor er geen sprake van opdringen kan zijn, was Peterson waarschijnlijk gemakshalve vergeten.
Complexe zaak
Ter afsluiting van de procedure deden twee vrouwen een emotioneel beroep op de Hoge Raad. Eén van hen, Danika Marquez, vertelde de Hoge Raad: “Ik mag van Curaçao alleen met een man trouwen, maar ik ben verliefd op een vrouw.” Beide vrouwen benadrukten dat ze simpelweg ‘uit liefde willen trouwen’.
Wellicht was dat ook de reden waarom de voorzitter van de Hoge Raad die vrijdagmiddag te kennen gaf dat deze cassatiezaak een “zeer complexe zaak” is. Arubaanse en Curaçaose LHBTIQ+ belangenbehartigers waarmee Gaykrant sprak zijn het niet met die beoordeling eens. Volgens hen is de zaak juist doodsimpel. Zij stellen dat de regeringen van de beide landen domweg wetgeving hebben opgesteld die in strijd is met de staatsregeling. De belangenbehartigers zeggen dat er daarom maar één uitspraak mogelijk is: de huidige situatie wordt zo snel mogelijk aangepast zodat er geen sprake meer is van huwelijksongelijkheid.
Tijdens de Pride op Curaςao sprak Gaykrant met diverse personen die het starre beleid van de regering ondertussen meer dan zat zijn. Een aantal van hen gaf aan dat er door de conservatieve houding van de regering sprake is van institutionele discriminatie en ‘huwelijksapartheid’.
Uitspraken
De procureur-generaal zal op 19 januari advies uitbrengen aan de Raad. De praktijk wijst uit dat dit advies over het algemeen door de Hoge Raad wordt gevolgd. Na ontvangst van het advies zal de Hoge Raad uitspraak doen.
Gaykrant sprak tijdens de Curaçao Pride eerder dit jaar met Gwendell Mercelina jr., een Curaçaose parlementariër. Vanwege zijn steun voor de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht wordt hij nu bedreigd. Desondanks weigert hij te buigen en biedt hij weerstand aan de tegenwerking die hij zelfs binnen zijn eigen partij ervaart. Het interview van Gaykrant met Gwendell Mercelina jr. lees je binnenkort hier, bij Gaykrant.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
