Slim stemmen? Hoe dan?

Zoals in de editorial al werd gesteld: ga als kiezer niet alleen maar op de partijprogramma’s of de ronkende praatjes van politici (of autoverkopers) af. In dit artikel beschrijven we wat je zelf kunt doen om je stem te bepalen. Ook geven we een (onvolledige) samenvatting van de conclusies die je uit de artikelen op Rainbowvote.nu kunt trekken.

Tekst: Ronald Mol
Foto: Sebastiaan ter Burg

Zelfs als je lid bent van een partij en je wilt de volksvertegenwoordigers na de verkiezingen aanspreken op hun beloftes, dan nog halen de meesten hun schouders op. Daarbij mompelen ze dan iets over ‘water bij de wijn’ of dat ‘er nu eenmaal compromissen moeten worden gesloten’: een realistisch antwoord op een harde eis. Maar het is ook een truc om ergens onderuit te komen. Om maar geen verantwoording af te hoeven leggen. 

Vragen stellen

Maar hiermee heb je wel al één tip te pakken. Als kiezer kun je zelf vragen stellen aan de volksvertegenwoordigers. Op de diverse websites van de partijen en van het parlement zijn ze te vinden. En als ze niet antwoorden op je brief of je e-mail? Dan weet je in ieder geval hoe serieus ze jouw boodschap, vraag of klacht nemen. Daar kun je dan je stemgedrag op aanpassen.

‘Maar ik kan toch niet aan al die individuele kandidaat-Kamerleden al mijn vragen gaan stellen? Ik heb ook een leven!’ Natuurlijk. Maar gelukkig heeft de Nederlandse regenbooggemeenschap meerdere belangenbehartigers. Die namens al die LHBTIQ+ personen constant de voor ons relevante vragen stellen.

COC Nederland

COC Nederland legde bijvoorbeeld diverse stellingen voor aan politieke partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november. Tenminste; aan alle partijen met minstens één zetel in de Tweede Kamer. Of die in de opiniepeilingen op tenminste één zetel staan. Jezus Leeft staat dit keer niet op het stembiljet, maar ook al was dat wel het geval: ‘a snowball’s chance in hell’ dat die partij voor de COC-vragenlijst in aanmerking zou komen.

Alle partijen die enige kans maken zijn uitgenodigd om hun antwoorden op de stellingen in te sturen. Niet alle partijen zijn daar tot nu toe ook op in gegaan. Iets om te onthouden: zoveel belang hechten ze blijkbaar niet aan het beantwoorden van de vragen van het COC. Gaykrant telde de scores van alle partijen die tot nu toe wel hebben gereageerd bij elkaar op en komt met een voorlopige tussenstand voor de LHBTIQ+ bewuste kiezer.

Transvote 2023

Transgender Netwerk Nederland heeft, nog iets uitgebreider dan Gaykrant in dit artikel, een samenvatting gemaakt van alles wat je op Rainbowvote.nu kunt vinden. Die bundelden ze samen tot de Transgender Kieshulp Die samenvatting kun je hier terugvinden.

De stellingen

De stellingen die aan de politici zijn voorgelegd zijn verdeeld over tien verschillende thema’s die volgens COC Nederland van belang zijn voor LHBTIQ+ personen. Die thema’s zijn als volgt onderverdeeld: Algemeen; Veiligheid; Jongeren & School; Internationaal & Asiel; Genderidentiteit, Genderexpressie en Geslachtsvermelding; Kleur, Cultuur en Geloof; Interseksepersonen; Regenbooggezinnen; Gezondheidszorg en Kennis & Onderzoek.

In totaal waren er 81 stellingen te beantwoorden. Op de stellingen kon door de deelnemende partijen gereageerd worden met dubbel negatief ( – – ), één keer negatief ( – ), één keer positief ( + ) of dubbel positief ( + + ).

De antwoorden

Tot nu toe hebben VVD, D66, CDA, GroenLinks-PvdA, SP, PvdD, VOLT, Bij1 en 50+ hun antwoorden ingestuurd. De BoerBurgerBeweging, ChristenUnie, DENK, Forum voor Democratie,  BVNL, JA21, PVV en SGP hebben op het moment van schrijven nog geen antwoorden ingestuurd. Als een partij alle 81 stellingen met dubbel positief zou beantwoorden, komt daar een score uit van twee maal 81, dus in totaal 162 punten.

De deelnemende partijen hebben voor het grootste gedeelte positief op de stellingen gereageerd. Alleen VVD, CDA, SP en 50Plus deelden minpunten uit. Om tot een uiteindelijk ranking van de partijen te komen hebben we de negatieve punten die een partij gaf, afgetrokken van het aantal positieve punten die de partij heeft uitgedeeld. Uit het uiteindelijke puntensaldo blijkt dat 50Plus van alle deelnemende partijen tot nu toe het meest anti-LHBTIQ+ heeft gereageerd.

GroenLinks-PvdA	162
PvdD	162
VOLT	162
Bij1	160
D66	148
SP	134
VVD	89
CDA	70
50Plus	33

Regenboog stembusakkoord

Ook verzorgt COC Nederland dit jaar voor de vierde keer een Regenboog Stembusakkoord. Het verlanglijstje dat vanuit het COC wordt voorgelegd aan alle politieke partijen die kans maken om in de Tweede Kamer te komen.
Pieter Omtzigt van NSC liet het afweten. Het COC kreeg onomwonden te horen dat NSC het akkoord niet wilde ondertekenen. Maar NSC was niet de enige partij die het liet het afweten. Ook Caroline van der Plas van BBB gaf aan dat ze haar handtekening niet onder het Regenboog Stembusakkoord wilde zetten.

Wie er wel tekenden? Frans Timmermans (GL|PvdA), Rob Jetten (D66), Mariëlle Paul (VVD), Henri Bontenbal (CDA), Ines Kostić (Partij voor de Dieren), Bastiaan Meijer (SP), Imane Elfilali (Volt) en Rebekka Timmer (BIJ1). Ook 50PLUS heeft laten weten het akkoord te onderschrijven.

En zoals gebruikelijk lieten SGP, PVV, FVD, JA21 en Denk het niet alleen afweten, maar waren ze daarbij ook nog eens zo onbeleefd om dat niet aan het COC door te geven. Ach, we zijn het inmiddels van ze gewend.

Nieuw Sociaal Contract

Vanuit Nieuw Sociaal Contract (NSC), de nieuwe partij van Pieter Omtzigt, heeft men dus onomwonden aan COC Nederland laten weten dat we van die partij geen antwoord op de voorgelegde stellingen moeten verwachten. Tot zover dus de openheid waar Omtzigt anderen graag op afrekent. Dat Nieuwe Sociale Contract wordt kennelijk alleen met cisgender heteroseksuelen gesloten. Toch is het niet onmogelijk om te voorspellen in welke team Omtzigts NSC mee gaat spelen. Eerder deze maand zei hij al dat hij mogelijkheden ziet voor een minderheidskabinet. Ook heeft regeren over rechts de overduidelijke voorkeur van Omtzigt.

Die voorkeur gaat in ieder geval boven een kabinet met de combinatie GroenLinks-PvdA. Ook al kan die coalitie volgens de peilingen wél op een meerderheid in de Tweede Kamer rekenen. Omtzigt deed deze onthulling in het programma ‘Van torentje naar torentje’, een programma van de Twentsche Courant Tubantia en de Universiteit Twente.

Hij merkte daarbij op dat een centrumrechts kabinet “zeker tot de mogelijkheden” behoort. De opsomming waarmee Omtzigt vervolgens kwam, belooft weinig goeds voor de rechten van LHBTIQ+ personen. Want naast zijn eigen partij noemde Omtzigt de SGP, een anti-LHBTIQ+ partij van het eerste uur, als potentiële coalitiepartner. Ook noemde hij achtereenvolgens de VVD, BBB, CDA en JA21 waarmee hij een dergelijke coalitie zou willen vormen. Hierbij valt op dat de Omtzigt de PVV van Geert Wilders nog altijd niet noemt als potentiële coalitiepartner. Daarnaast kwam Omtzigt na wat rekenwerk tot de conclusie dat het behalen van een meerderheid in de Tweede Kamer met de door hem genoemde partijen volgens de huidige peilingen geen reële optie is.

JA21, de laatste partij uit de opsomming van Omtzigt roept in het partijprogramma onder andere op om “leerlingen [te] vrijwaren van indoctrinatie over zaken als ‘gender'[…]”. En eerder dit jaar stemde de fractie Nanninga, die inmiddels bij JA21 is aangesloten, nog tegen het opnemen van seksuele gerichtheid als specifieke non-discriminatiegrond in artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. Dat geeft te denken…

Grondwet

Daarmee zijn we aangekomen bij de volgende manier om te zien hoe een partij werkelijk in de wedstrijd staat: het daadwerkelijke (stem)gedrag. Met andere woorden: hoe presenteren ze zich als het er echt toe doet? Hebben ze de OneLove-aanvoerdersband om de arm tijdens een voetbalwedstrijd in Qatar, of bedekken ze het regenboogspeldje dat ze voor de vorm hebben opgespeld liever met een grote sjaal?

Eerder dit jaar werd artikel 1 van de Nederlandse Grondwet definitief aangepast. Het toevoegen van seksuele gerichtheid als specifiek benoemde non-discriminatiegrond was een goed moment om te zien welke partijen  LHBTIQ+ emancipatie een warm hart toedragen. Over een grondwetswijziging moet twee keer gestemd worden, zowel in de Eerste als in de Tweede Kamer. Die stemrondes worden ook wel de eerste en de tweede lezing genoemd. Tussen de eerste en de tweede lezing moeten Tweede Kamerverkiezingen worden gehouden.

Tegenstemmers bij de eerste lezing

Tweede Kamer	PVV, FVD, SGP en Kamerlid Wybren van Haga (BVNL)
Eerste Kamer	PVV, SGP, Fractie Van Pareren (voormalig FVD-lid, daarna JA21)

Tegenstemmers bij de tweede lezing

Tweede Kamer	PVV, SGP en FVD
Eerste Kamer	SGP, PVV, FVD, Fractie-Nanninga (JA21) en Fractie-Frentrop (voormalig FVD-lid)

 

Verbod op Conversietherapie

Nog zo’n onderwerp. Het is kwakzalverij van de bovenste plank. Pray the gay away, door middel van groepsdruk, indoctrinatie en in bepaalde gevallen fysieke marteling. Een ultra-korte tijdlijn:

2019: eerste motie vanuit de Tweede Kamer, met de strekking: Regel. Dit.

2021: tweede motie vanuit de Tweede Kamer, met de strekking: Nee. Echt. Regel. Dit!

2023: de Tweede Kamer komt zelf maar met een voorstel, het kabinet doet nog altijd niets.

De Tweede Kamer was er in 2019 al vrij duidelijk over. Een meerderheid vond dat er een verbod op conversietherapie moest komen. De tegenstemmers van die eerste motie?

SGP, PVV, FVD, CDA en ChristenUnie.

Kabinet Rutte 3 maakte echter geen haast met de uitvoering van de motie. Sterker nog, er werd geen reet mee gedaan. Waarom zouden ze ook? Ze hielden liever het CDA en de ChristenUnie aan boord.
Dus nam de Tweede Kamer in 2021 nog maar eens een motie aan. De regering moest nu toch echt met een verbod op Conversiekwakzalverij komen. De tegenstemmers van die tweede motie?

SGP, CDA en ChristenUnie.

Maar op 11 oktober 2023 was het dan toch zover: COC Nederland verstuurde een persbericht met de titel: COC blij met indiening wetsvoorstel om ‘lhbti+conversie’ te verbieden. 
Het wetsvoorstel kwam alleen niet van het kabinet, maar vanuit de Tweede Kamer zelf. De partijen die het ingediend hebben?

D66, VVD, PvdA, GroenLinks, SP en Partij voor de Dieren.

Mark Rutte hield dus ook in zijn vierde kabinet liever het CDA en de ChristenUnie aan boord, dan dat hij de wens van het volk, uitgesproken via de volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer, uitvoerde…

Transgenderwet

Maar Rutte staat inmiddels niet meer op het stembiljet? En de VVD fractie heeft het wetsvoorstel  voor het verbieden van conversietherapie toch mede ingediend?

Klopt. Maar diezelfde VVD-fractie had dan weer grote moeite om überhaupt een ei te leggen over het wetsvoorstel voor de wijziging van de voorwaarden voor de vermelding van het geslacht in geboorteakte. Een hele mond vol, maar wees gerust: in de volksmond staat deze wet bekend als de Transgenderwet. De luiken bleven bij de VVD daaromtrent gesloten tot vlak voor het debat. Gaykrant kreeg een week voor het debat via de woordvoerders nog te horen dat de fractie nog geen standpunt over dit wetsvoorstel had geformuleerd. 

Vreemd.

De liberale VVD-fractie wist niet hoe ze moest denken over een wetsvoorstel met een uitgesproken liberaal karakter? Een wetsvoorstel dat nota bene was ingediend door een VVD-minister? Ten tijde van een VVD-kabinet? Yeah Right… En ook tijdens het debat over het wetsvoorstel kwam er uiteindelijk geen goede argumentatie vanuit de VVD-fractie.

Tegenstemmers

Op Rainbowvote.nu kun je ook inzage krijgen in het stemgedrag van de partijen tijdens de afgelopen kabinetsperiode. Hierbij wordt gekeken naar hoe de partijen hebben gestemd over wetsvoorstellen, moties en amendementen die voor de LHBTIQ+ gemeenschap belangrijk zijn. Gaykrant maakte daarom een inventarisatie van anti-LHBTIQ+ partijen op basis van dit overzicht. En vergeleek dit met de tegenstemmers tijdens kabinet Rutte 3

 

Tijdens kabinet Rutte 3 was de SGP uiteraard de kampioen van de LHBTIQ+ fobie. Maar in tegenstelling tot de vorige kabinetsperiode staat de partij deze keer niet eenzaam aan de top. De eerste plaats wordt dit keer namelijk gedeeld met de PVV en FVD. Dat deze partijen tijdens Rutte 4 de anti-LHBTIQ+ top drie vormen is geen verrassing. Dit waren ze tijdens Rutte 3 namelijk ook al.

Omdat het laatste kabinet vrij kort heeft geregeerd, waren er niet zoveel LHBTIQ+ gerelateerde stemmingen. Dat heeft er waarschijnlijk toe geleid dat het CDA en de ChristenUnie via rechts zijn ingehaald door JA21 en BVNL. De confessionelen vallen daarmee uit de anti-LHBTIQ+ top vijf. Sterker nog, ze moeten daarbij zelfs Pieter Omtzigt voor zich dulden. Die haalde de top vijf weliswaar ook niet; hij moet het doen met een zesde plaats.

Tot slot

Hoewel er uiteraard zorg is besteed aan dit artikel, kunnen er fouten in zitten. Dus mocht je er eentje tegenkomen, dan willen we je vooral oproepen om deze bij ons te melden. En: onze conclusies hoeven niet de jouwe te zijn. Er zijn meerdere zaken waar mensen hun stemgedrag van af laten hangen. Onderdeel uitmaken van de LHBTIQ+ gemeenschap kan één van de factoren zijn waarvan je je stem af laat hangen. De redactie hoopt in ieder geval dat je op deze manier wat meer duidelijkheid hebt gekregen over de LHBTIQ+ vriendelijkheid van de diverse partijen, zodat je slim kunt stemmen. En we wensen je morgen veel wijsheid in het stemhokje toe.