Winactie | Het laatste woord, de nieuwste thriller van Boris Dittrich

Op een mooie herfstavond slenter ik naar mijn bestemming, P96 een gezellig dag- en nachtcafé op de Prinsengracht in hartje Amsterdam. Het is al stampvol. Veel gasten zijn speciaal gekomen voor de presentatie van Het laatste woord, de nieuwe thriller van Boris Dittrich.

Het laatste woord is een pageturner, dat maakt het lastig om het verhaal te beschrijven zonder een spoileralarm te laten afgaan. Het boek heeft verschillende plottwists. Dat maakt het heel spannend.

De bijzondere cover valt op. Dittrich, die zich een amateurfotograaf noemt, vertelt tijdens het interview dat ik met hem heb, dat hij de foto heeft gemaakt voor de voorkant. Achter matglas stapt een vaag zichtbare vrouwenfiguur van een roltrap. Je weet … ze zal verdwijnen. Waarheen? In de verte een rood en groen licht.

Personages

Het laatste woord is geschreven afwisselend vanuit vier verschillende perspectieven. Het laat goed de persoonlijke ontwikkeling van de karakters zien. Dat houdt het boeiend.

Netty Geel is er klaar mee. Met haar man Bart die zijn belofte niet nakomt om minder te gaan werken. De ruzies met hem, zelfs een handgemeen. Houdt ze nog wel van hem? En dan haar baan, haar vriendenkring, het verstikkende huis. Ze is alles beu. Behalve Hugo, de beste vriend van Bart, die hem komt helpen met klussen in hun huis en tuin in Amsterdam. Netty is wel eens wat labiel sinds haar pubertijd, slikt medicijnen. Het lijkt goed te gaan. Ze is een zorgzame moeder en functioneert prima op het accountantskantoor waar ze werkt. Maar schijn kan bedriegen.

Bart Feenstra, echtgenoot van Netty, werkt bij de afdeling Zware Criminaliteit van de politie. Hij vindt een afscheidsbrief van Netty. Ze lijkt in het niets te zijn verdwenen. Pas na een week doet hij aangifte van vermissing. Waarom wacht hij zo lang? Ze zal wel opeens weer voor de deur staan, zegt ook zijn moeder. Netty laat hun zoontje Leon toch niet achter?

Leon Feenstra is de zoon van Netty en Bart. Zijn moeder verdwijnt als hij net geen vier jaar is. Dit tekent zijn verdere leven. Waarom heeft mijn moeder me verlaten? vraagt hij zich af. Of is er iets anders gebeurd? Als hij vierentwintig jaar is woont hij een paar jaar samen met Martin. Leon is een singer songwriter en influenser. Hij doet mee aan de Voice of Holland en heeft vooral tienermeisjes als fan. Martin doet een gruwelijke ontdekking. Leon is geschokt. De meeste fans steunen hem, maar hier en daar klinkt het verwijt dat hij de zaak commercieel uitbuit door er onder andere een interview over op televisie te geven en door de hit die hij scoort met “Mom is gone”.

Maya Oliphant, werkt bij de afdeling Jeugd en Zeden van de politie. Ze is getrouwd met Inger Talsma. Ze hebben een zoon, Zlatan. De zaak Netty Geel is de eerste vermissingszaak van Maya. Er volgen er nog velen. De zaak Geel blijft haar echter altijd bij. Heeft de moordenaar van Maria Torres, die Netty achtervolgde iets met de verdwijning van de moeder te maken? Maya besteedt er, vindt zij, veel tijd aan. Het dossier is dik. Doet ze wel gedegen onderzoek? Ze denkt van wel. Twintig jaar later zal het blijken als ze weer bij de zaak betrokken wordt. En trekt ze dan de juiste conclusie? De dader krijgt het laatste woord in de rechtbank. Wie ó wie? En dan weer een brief die alles op zijn kop zet.

Dialogen

Dittrich heeft moeite gedaan om de dialogen geloofwaardig neer te zetten met bij de personages passende woorden. ‘Zo maak je onderscheid in de karakters,’ zegt Dittrich. Hij luisterde goed naar het taalgebruik van zijn jonge stagiaires van begin twintig. Als ze de deur achter zich hadden dichtgetrokken, schreef hij snel de woorden op die hij hen had horen zeggen en niet kende. Woorden als: fadoe, swag, fix, fitty, shinen en digitaal cruisen. Zo brengt hij Leon tot leven.

 LHBTI+

Dittrich, die getrouwd is met een man en in zijn vorige boek, zijn autobiografie Mandaat, schrijft over zijn coming out, laat in Het Laatste woord de LHBT-thematiek niet aan de orde komen. Leon woont samen met Martin en Maya is getrouwd met Inger. Verder niet ter zake doend. Dittrich heeft dit bewust gedaan. ‘Dit is het gewone leven. Heteroschrijvers delen deze relaties vaak een probleemrol toe, dat wilde ik juist niet.’

 Initiatiefwet

Boris Dittrich vertelt dat hij bij het schrijven van de rechtbankscènes gebruik heeft gemaakt van zijn juridische ervaring als advocaat en rechter. Het verhaal is fictief maar echte verdwijningszaken leverden wel het idee. Op 5 augustus 1986 verdween de 7-jarige Cheryl Morriën in IJmuiden. Ze ging op weg naar een vriendinnetje op een mooie, zonnige dag en kwam nooit aan. De familie bleef in raadsels achter. ‘Zo heb ik ook Het laatste woord gecomponeerd,’ vertelt de schrijver. Een jarenlange zoektocht naar het meisje volgde. Peter R. de Vries nam contact met Dittrich op: ‘Wil je helpen?’ Ze spraken samen met de moeder en de zus van het vermiste meisje.

De moeder wanhoopte: ‘Stel ze is vermoord en de dader wordt pas na achttien jaar gevonden. Dan geldt de verjaringstermijn voor moord; de dader zal vrijuit gaan.’ Het verdriet maakte zo’n indruk op Dittrich. Dat een dader van zoiets gruwelijks vrijuit zou kunnen gaan, dat mocht niet gebeuren. In 2002 schreef hij een initiatiefwet om de verjaringstermijn van vervolging bij moord te laten vervallen en diende deze in zijn hoedanigheid als Tweede Kamerlid in met collega van het CDA Theo Rietkerk. Het voorstel werd in 2005 wet. Verjaring bij moord is daarmee van de baan.

‘Ik werkte als advocaat strafrecht vanaf 1981 en daarna sinds 1989 als rechter strafzaken.’ Dittrich slaat zijn ogen neer. ‘Ik zag bizarre, schokkende zaken voorbij komen. Zo kwam ik voor het eerst in aanraking met de zaak van het vermiste meisje Cheryl Morriën, toen de verdachte, vrachtwagenchauffeur Michel S., terechtstond. Hij had eerder kinderen seksueel misbruikt en vermoord en als vuil achtergelaten in de berm.’

In Het laatste woord verdwijnt er een moeder. Net als in de zaak Michael Haim, waarover Dittrich in The New York Times las. Het intrigeerde hem, hij volgde het op de voet: krantenartikelen, internet, de getuigenverklaringen … alles. De zaak prikkelde zijn fantasie en lag ten grondslag aan het plot van Het laatste woord.

Toekomst

‘Ik heb me voor de komende vier jaar weer kandidaat gesteld voor de Eerste kamer. En ik ben bezig met een nieuwe missie.’

Daar ben ik benieuwd naar en vraag hem er meer over te vertellen.

‘Het gaat om mediation buiten de rechter om, vertelt hij me. ‘Dit komt ook voor in het eerste deel van Het laatste woord. Er wordt veel extra geld gestoken in de justitieketen, maar er is een enorm personeelstekort, daardoor verdwijnen er zaken in de prullenbak. Dat mag niet gebeuren. Mediation kan de rechtspraak wat ontlasten, zo hoeven de rechters zich over minder zaken te buigen. Ik ben bezig daar juridische grondslag aan te geven.’

‘Aan wat voor een zaken denk je hierbij?’ vraag ik.

‘Bijvoorbeeld burenruzies, stalken en relatie-gerelateerde zaken.’

In het boek lees ik ook over stalken. Ik vertel niet wie wie stalkt (spoileralarm).

‘Stalken is een diep ingrijpend probleem. Het was niet strafbaar. Ik heb een wet geschreven om stalking wel te kunnen bestraffen. Mijn wet kan goed werken als de politie de slachtoffers serieus neemt.’

* 

De boekpresentatie was geslaagd. Met de gesigneerde, spannende thriller in mijn tas verlaat ik het café. Op naar het centraal station. De terrasboot waarop in het boek wordt afgesproken ligt voor P96 in de gracht. Ik loop langs straten waarvan ik de namen herken die in het boek voorkomen. Voor het viaduct dat onder het spoor doorloopt sta ik stil. Een busje mindert vaart. Ik sla rechtsaf … ik loop wel om. In de verte zie ik een rood en groen licht, daar moet ik heen. Snel!

 *

Boris Dittrich is ambassadeur van Gaykrant. Het laatste woord is hier te bestellen.

*

Gaykrant mag drie exemplaren van Het laatste woord  weggeven. Wil je hiervoor in aanmerking komen? Stuur dan een mailtje naar winnen@gaykrant.nl