In de pridemaand schrijft Jacky van Tongeren onder het kopje Transgender affairs elke week een column over de T van transgender uit de letterreeks: LHBTIQ+. Deze week: Passabel in Womanhood.
Het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) concludeert dit jaar: ‘Opmerkelijk is dat Nederlanders negatiever zijn gaan denken over transgender personen. Een op de vijf Nederlanders vindt bijvoorbeeld dat alleen geboren mannen en vrouwen het predikaat man – vrouw verdienen. Een op de tien Nederlanders vindt het ook een probleem als hun kind les krijgt van een transgender docent.’ Einde quote SCP.‘Passabel-zijn’ ofwel ‘cis-passing’ genoemd, betekent zoveel als: ‘Je mag een transgenderverleden niét aan iemand kunnen zien’. Met andere woorden: ik mag als trans vrouw opgelucht ademhalen als ik op straat of in een winkel zonder achterdocht en zonder aarzeling word aangesproken met mevrouw. Want dan scoor ik op het kopje ‘cis-passing’ kennelijk een voldoende om mee te mogen doen in de klup: womanhood. Een vader stuurde me ooit een enthousiast pb’tje. De man was in zijn nopjes over het schoonheidsresultaat van zijn dochter na het ondergaan van haar volledige transitie en aangezichtsoperaties. ‘Je ziet er niks meer van,’ schreef hij enthousiast, ‘Ze ziet er nu uit als een echte vrouw.’ Waarop ik terugschreef: ‘Wat bedoelt u met “je ziet er niks meer van”? Had u het erg gevonden als dat ‘echte’ niet was gelukt?’Trans vrouwen van wie anderen vinden dat je hun transgenderverleden aan hen ‘kunt zien’ krijgen vaker te maken met agressie en discriminatie. Daar kan ik me erg kwaad over maken, en tegelijkertijd vind ik het rete-interessant. Want waarom complimenteren mensen trans vrouwen als die héél erg ‘lijken’ op dat vage, ongeschreven beeld van een ‘vrouw’? En waarom zijn we ‘stomverbaasd’ als een vrouw waarvan we dachten dat ze een geboren vrouw was uit de kast komt met haar transitieverleden?Een ander fenomeen vind ik ook interessant. Als we horen over iemands transitieverleden, dan ‘zien’ we het ook ineens aan die persoon. Ik ken genoeg prachtige vrouwen die er beeldschoon uitzien na hun transitie. Lieverds die naarstig op zoek zijn naar de ware Jacob, en met enige regelmaat maar net het vege lijf kunnen redden als een fijne date ‘erachter komt’. Achter dat transitieverleden dus, want je kunt van de ene op de andere seconde in gevaar zijn zodra je date het bij intieme momenten ineens ‘weet’. Passabel-zijn en er prachtig uitzien kunnen je ook in de problemen brengen, want mensen kunnen heel vreemd reageren als ze voor hun gevoel ‘voor de gek worden gehouden’. Lang geleden las ik een coverartikel over een Bosnische vluchteling die in de jaren ’90 met moeder en broer was uitgeweken naar Australië. Een jong, beeldschoon, androgyne model en dé ontdekking van dat moment. Beroemde couteriers en ontwerpers van confectiekleding verdrongen zich om met hem/haar te werken, zij/hij liep de grote shows en droeg mannen- én vrouwencreaties op de catwalk. Wat toen nog niemand wist, was dat het hier ging om iemand die vanaf elf jaar puberteitsblokkers gebruikte die stiekem online werden besteld, want zo vertelde ze later: ‘Het idee dat mijn puberteit zou beginnen en ik hetzelfde lichaam zou krijgen als mijn oudere broer en vader was voor mij een horrorscenario.‘ Op het hoogtepunt van haar carriere als ‘androgynous model’ kwam Andreja Pejiç uit de kast als trans vrouw. Pejiç verklaarde dat ze een genderbevestigende transitie onderging, en de modewereld was verbijsterd en geschokt. De agencies en ontwerpers waren er van overtuigd dat haar carriere nu voorbij was, want het ‘androgyne imago’ van Andreja was niet meer. Maar niemand kon toen vermoeden dat trans modellen ‘hot’ zouden worden in de mode-industrie.Ik volg op multimedia enkele Nederlandse BN’ers, prachtige beeldschone trans vrouwen die door hun werk in de publieke schijnwerpers staan, én open zijn over hun transitieverleden. En ik lees dan soms over de wekelijkse bagger en agressie die over hen wordt uitgestort. Kennelijk door mensen die het allemaal niet boeit, maar het toch niet kunnen laten om vanachter hun toetsenbordje de meest walgelijke opmerkingen te texten. Commentaren als: ‘Moet ik nu al weer tegen die varkenskop aankijken’ en: ‘Ahhh, weer die verbouwde kerel’, zijn schering en inslag. Waar komt dat vandaan, dat walgen van transgender vrouwen en vrouwen met een transitieverleden? Een interessante vraag waarop ik misschien ooit een genuanceerd antwoord vind. Ohh ja, ook ik krijg soms transfobe reacties op mijn posts en columns in de orde van: ‘Je zult nooit een echte vrouw zijn.’
‘Wat jij wil,’ denk ik dan meestal. Maar soms kriebelt het en dan kan ik het niet nalaten om te reageren met: ‘U bedoelt dat ik geen geboren vrouw ben? Dank u, daar ben ik me volledig van bewust, en dat beweer ik ook nooit.’Tijdens mijn diagnostiek was ik snel klaar met de thema’s ‘passabel’ en ‘cis-passing’. Mijn VUmc gender-psychologe maakte in een sessie de opmerking: ‘Mensen zullen altijd wat te mekkeren hebben over het uiterlijk van trans vrouwen.’En zo is dat.Passabel in Womanhood? Het is maar net wat de normatieve passant ervoor geeft.
*
Jacky van Tongeren identificeert zich als vrouw met een transseksueel verleden. Ze heeft de volledige transitie doorlopen, en is inmiddels dus ook legaal ‘mevrouw’. Haar seksuele oriëntatie is panseksueel: ze valt op personen en niet op lichaamsdelen. Jacky is een multi-instrumentalist met als hoofdinstrument basgitaar. Ze schrijft muziek, arrangeert en is sessiemuzikante.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
