In de pridemaand schrijft Jacky van Tongeren onder het kopje Transgender affairs elke week een column over de T van transgender uit de letterreeks: LHBTIQ+. Deze week: Ouders en kinderen.
Niet veel mensen weten dat Transvisie, de belangenorganisatie voor transgender personen, ooit is opgericht door ouders van transgender kinderen. Ouders die met hun vragen nergens terecht konden, de handen ineensloegen en vonden dat het tijd werd dat er een organisatie kwam waar iedereen zich kon melden met vragen over genderdysforie, zorgbehandelingen et cetera.
Zoals wellicht bekend werkte ik naast mijn muzikale bezigheden heel wat jaren voor Transvisie, waarbij we op dat moment met niet minder dan zeventig collega’s samenwerkten, en we hadden van meet af aan een groep voor ouders met transgender kids. De gespreksgroep die ik in 2014 voor Transvisie uit de grond stampte kreeg de naam: TransAnders. TransAnders werd een groep voor ‘mensen die zich ergens identificeren binnen de uitersten man en vrouw’, en personen die ernstige twijfels hadden over de eigen genderidentiteit en daar meer over wilden weten.
De bijeenkomsten van TransAnders werden ook goed bezocht door personen van een zekere leeftijd. Mensen die het idee hadden dat ze vast ‘te oud’ waren om voor hun gezin, familie en omgeving als transgender uit de kast te komen. Want door eenzijdige berichtgeving bestond er in de samenleving de aanname dat transgender voornamelijk over jonge mensen zou gaan. Ik kon iedereen altijd vrij snel gerust stellen, want aan transgender zit geen leeftijdslimiet. En het medische zorgtraject: ‘transitie’ was én is er ook voor mensen met een gevorderde leeftijd. Mijn opmerking dat er wordt behandeld ‘van achttien tot tachtig, vaak jonger en soms ouder’, toverde dan een glimlach op de gespannen gezichten. Want leeftijd speelt natuurlijk geen rol om te zijn wie je werkelijk bent.
Tijdens de TransAnders-bijeenkomsten namen sommige deelnemers een familielid, vriend of vriendin mee als support. Familie en vrienden die doorgaans met de nodige argwaan en reserve het Transvisiezaaltje binnen schuifelden, en niet zelden opgelucht en enthousiast reageerden na afloop van zo’n maandelijkse sessie.
Voor ouders en familie kan het een schok zijn als blijkt dat een kind transgender is. Iedereen is in eerste instantie dan vol ongeloof en verbazing, en men heeft geen idee hoe te reageren op de ontstane situatie. Schaamte speelt een soort van hoofdrol: men wil voorkomen dat anderen ‘het weten’, en er wordt koortsachtig gezocht naar een ‘verklaring’ voor dit alles.
Er zijn ouders die denken dat hen iets te verwijten valt, met opmerkingen als: ‘Waar ben ik met mijn opvoeding in de fout gegaan?’ Ouders kunnen ook het idee hebben dat transgender een fase is, een waanidee dat vanzelf weer over zal gaan. De vraag ‘waarom is mijn ene kind transgender en de andere kinderen niet’ kan voor slapeloze nachten zorgen. Slachtofferschap zie je in veel gezinnen van transgender kinderen.
Tegenwoordig zijn er steeds meer jonge gezinnen die bij hun kinderwens besluiten dat ze hun kinderen ‘genderneutraal’ opvoeden. Jonge ouders die enthousiast vertellen dat het voor hen geen probleem is als een van hun kinderen later transgender zou blijken te zijn. Dat vind ik erg dapper, en tegelijkertijd naïef.
Opgroeien als transgender kind kan soms best ingewikkeld zijn door de weerstand en onbegrip van opa’s, oma’s en andere familie. En als je transgender kind naar peuterzaal, basisschool en voortgezet onderwijs gaat is er het ongemak en onwetendheid van docenten en klasgenootjes. De kans dat je kind buitengesloten en gepest wordt vanwege een ander uiterlijk en gedrag is reëel. Met andere woorden, een transgender kind kan een ogenschijnlijk ‘gewoon’ en perfect gezin danig opschudden. Een oordelende en veroordelende buitenwereld kan een onbezorgde jeugd van je transgender kind ernstig verstoren, en ben jij als ouder in staat om dat alles het hoofd te bieden en pal achter je kind te staan?
Je kunt als kind natuurlijk ook geconfronteerd worden met een ouder die uit de kast komt als transgender. Wat als je ‘vader’ je trans moeder blijkt te zijn, of als je ‘moeder’ niet meer wil dat je hem aanspreekt met ‘mam’, maar met zijn voornaam? Voor kinderen kan het hebben van een transgender ouder soms een lastig te nemen horde zijn. Er zijn genoeg verhalen waarbij kinderen geen enkel contact meer willen met hun transgender ouder, zoals we ook meer dan genoeg verhalen kennen van ouders die hun transgender kind op straat zetten, en elk contact verbreken.
Ik heb een fijn contact met mijn kinderen, we zien elkaar met enige regelmaat en we hebben afgesproken dat ze me bij de voornaam noemen, want ‘pap’ voelde op een gegeven moment toch niet meer goed. Mijn kids zijn relaxte, zelfdenkende kanjers die zich weinig gelegen laten liggen aan wat anderen zoal vinden van hun trans ouder, en dat is een fijn uitgangspunt.
Ouders met een transgender kind en kinderen met een transgender ouder komen er doorgaans wel uit met elkaar. Het is niet zelden de omgeving, de familie en anderen in hun sociale leefmilieu die een doorzeurend probleem vormen.
Zoek professionele hulp. Er zijn tegenwoordig talloze organisaties zoals bijvoorbeeld: transgenderinfo.be, de website Transgender Info (chat mogelijkheid), TNN, Transvisie. Organisaties die je kunnen informeren en hulp kunnen bieden op de meest uiteenlopende vragen over transgender. En natuurlijk kun je ook gewoon googlen op ‘transgender’, en jezelf een uurtje inlezen over alle informatie die dan op je scherm verschijnt.
Ben vooral trots op je transgender kind of je transgender ouder. Als iemand zichzelf wordt is dat krachtig en bovendien een mensenrecht.
Transgender is dus heel zeker niet iets om je voor te schamen.
*
Jacky van Tongeren identificeert zich als vrouw met een transseksueel verleden. Ze heeft de volledige transitie doorlopen, en is inmiddels dus ook legaal ‘mevrouw’. Haar seksuele oriëntatie is panseksueel: ze valt op personen en niet op lichaamsdelen. Jacky is een multi-instrumentalist met als hoofdinstrument basgitaar. Ze schrijft muziek, arrangeert en is sessiemuzikante.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
