Proces

Ik bedoel … er komt van alles op je pad en het meeste verdwijnt ook weer vanzelf.

Soms lijken dingen en mensen heel belangrijk. En na enige tijd toch weer niet. En soms heb ik ineens binnenpret om mensen die ik vroeger ontzettend interessant en lief vond en nu niet meer.

Mensen komen en gaan, het is een soort van zekerheid. Soms passen we even in elkaars fase, belang of netwerk, soms is er vriendschap of liefde, waarna we weer vertrekken als het niet meer ‘aansluit’.

Nogal wat mensen zijn kennelijk op zoek naar de ‘zin van alles om ons heen’, en vinden dat soms in religie, levensbeschouwing of leefstijl, en lijken zich dan lekker in te graven in die schijnbare zekerheid. Hun proces is dan voor een deel afgerond, zo lijkt het wel, maar misschien staat het voor onbepaalde tijd gewoon even stil.

In mijn proces heb ik tot nu toe één vraag het vaakst aangehoord: ‘Maar waarom wist je het pas toen, en al niet heel vroeg op je zesde jaar of zo?’ Het antwoord: ‘Op zesjarige leeftijd zat ik nog in een ander deel van het totale proces,’ is wat vaag, maar zo simpel zijn antwoorden soms.

Er zijn geen vooraf antwoorden: elk leven is een gebeuren met hooguit wat tussenvormen die je kunt evalueren, en uiteindelijk wordt alles pas achteraf duidelijk. Misschien kun je geboorte als een begin beschouwen, dan volgt er een almaar doorgaand proces dat pas stopt als je voorgoed je ogen sluit.

In die zin is het voor mij heel legitiem om terug te komen op eerdere uitspraken, en te veranderen van gedachten en opvattingen.

Die vrijheid gun ik iedereen, immers alles wat er nu uit je mond rolt is een momentopname, want je weet alleen wat je nu denkt te weten. Misschien kun je als slimmerik bepaalde wijsheden uit boekjes leren en declameren, maar dat zegt verder niet zo heel veel over jou.

In creatief opzicht vinden sommige medemuzikanten me een absolute rommelkont. De switch van het ene genre naar het andere roept vraagtekens op, want er valt geen stijl aan vast te plakken. En ik kan me voorstellen dat het wat onbegrijpelijk overkomt als je een speelstijl waaraan je jaren hebt gewerkt weer over de schutting kiepert en op weg naar het volgende gaat. Voor mij is die verandering – het kieperen – een onderdeel van het proces.

Momentopnames.

In dat proces van leren omgaan met momenten heb ik geleerd dat de gestelde vraag zelden dé vraag is. De onuitgesproken subvraagjes eromheen zijn de belangrijkste vragen. Soms is een gesprek gewoon ruis om maar wat tegen je aan te kletsen, om het moment ietwat aangenamer door te komen, en is het gesprek al voorbij voordat het is begonnen. Aan smalltalk heb ik niet alleen een bloedhekel, ik kan het ook niet. Op feestjes zit ik doorgaans diep in een een-op-een gesprek, en als het feestje daar niet op is ingericht ben ik meestal snel vertrokken. In die zin ben ik verschrikkelijk in ‘gezellig zijn’. Niet mijn momenten.

Mensen zijn voor mij het leukst op momenten als zij vragen stellen. Vragen stellen doe ik zelf ook, maar of ik daar leuker van ben geworden weet ik niet. Wel dat ik er een bijbaantje aan overhield bij Transvisie. Met vragen stellen dus. Daarmee ontdekte de ander als vanzelf het antwoord. En altijd weer een volgende vraag, of anderen – in een groep bijvoorbeeld – uitnodigen om een eventuele reactie te verpakken in een vraag.

Immers, onze verhalen zijn misschien leuk en leerzaam om te vertellen, en we kunnen anderen misschien daarmee inspireren, maar we moeten onszelf daarin vooral niet al te serieus nemen.

Want alles is een proces. Het verhaal is nooit af. Elk verhaal is een momentopname. Er is altijd weer een onbekend volgend hoofdstuk.

Mij geeft dat rust, dat ‘procesdenken’.

Want je kunt nog zo vreselijk bijdehand denken te zijn, niemand heeft antwoorden op vragen die pas later kunnen worden gesteld.