Sijtze van der Meer (1972) studeerde in 1999 af aan de Mimeschool Amsterdam. Daarna studeerde hij nog twee jaar aan de Toneelschool Amsterdam en speelde diverse rollen bij onder andere Het Vervolg, IJswoestijn, Theatergroep De Kern en Toneelgroep De Appel en was hij vast verbonden aan Theatergroep Würz. Naast zijn theaterwerk heeft Sijtze rollen gespeeld in diverse televisieseries en films, waarbij hij samenwerkte met regisseurs als Arno Dierickx, Dana Nechushtan, Paula van der Oest, Joram Lürsen en Ben Sombogaart.
Tekst: Rick van der Made
Foto’s: Rob Hogeslag voor Theater Branoul
Sinds 2009 is Sijtze lid van de Bende van Branoul en dus regelmatig te zien in voorstellingen van Theater Branoul in de Maliestraat in Den Haag. Vanavond is de première van het stuk Oblomov, een bewerking van de roman uit 1858 van de Russische schrijver Gontsjarov, waarin Sijtze de hoofdrol speelt. Hij speelt het toneelstuk samen met Bob Schwarze en Roeland Drost, onder regie van Manon Barthels. Gaykrant sprak met Sijtze.
Ik heb jou in 2018 gezien in de voorstelling Animal Farm van Branoul die ik heel erg goed vond, en ik had vorig jaar maart dus al kaarten voor Oblomov besteld, maar toen gooide corona roet in het eten. Ik kan me voorstellen dat je verheugd bent weer te mogen spelen.
Ja, enorm. Ik heb tijdens corona wel wat met livestreams gedaan en kleinere voorstellingen kunnen doen, maar het is fijn dit stuk in theater Branoul wederom op de planken te brengen.
Oblomov. Ik ken het boek niet.
De roman is van Gontsjarov uit 1858 en hoort thuis in de grote Russische literatuur uit de negentiende eeuw van schrijvers als Dostojevski, Poesjkin, Tolstoj, Tsjechov en Toergenjev. Gontsjarov was de eerste Russische schrijver die oog had voor de positie van de knecht. Vóór hem was de knecht een zwijgende aanwezige in de Russische romans, maar Gontsjarov maakte er een romanpersoonlijkheid van, met al zijn nukken en grillen. Overigens was hij helemaal geen sociaal bewogen schrijver die pleitte voor de bevrijding van de arbeider, al liet hij na zijn dood zijn vermogen na aan de weduwe van zijn eigen knecht en haar drie kinderen.
Oblomov is een man die erg veel denkt maar die niet tot daden kan komen. Hij wordt vaak afgeschilderd als een dikke man zonder zorgen. Als een levensgenieter en een bohémien, maar in zijn diepste wezen is hij iemand die lijdt aan het leven want alles is een probleem. Onze schrijver en regisseur Manon Barthels heeft van de romanbewerking echter geen zwaar stuk gemaakt. Het is meer een tragikomedie geworden.
In de bewerking zijn er vier personages, gespeeld door drie acteurs. Oblomov, zijn knecht, een vriend die hem bedriegt en besteelt – wat Oblomov niet doorheeft – en een jeugdvriend met wie hij een innige band heeft en die hem voorstelt aan ene Olga. Oblomov dénkt dat hij hartstochtelijk verliefd op haar wordt.
Hoe is het stuk tot stand gekomen?
Het was eind 2019 en de subsidieaanvraag voor een ander stuk werd afgewezen. Toen is Manon het archief ingedoken en kwam met Oblomov aanzetten. Na haar bewerking hadden wij twee weken om te repeteren, want na de afwijzing moest Branoul natuurlijk gewoon door met iets nieuws op de planken brengen, ook zonder subsidie. Dat lukte en zondag 8 maart 2020 was de première. Die woensdag daarna hebben wij nog gespeeld – weliswaar met grote twijfel – en donderdag heeft Branoul besloten de deuren te sluiten. Dat was zoals voor zoveel andere sectoren een vreselijke beslissing want de kaartverkoop ging als een speer. Nu zijn we het stuk opnieuw aan het repeteren en krijgt het misschien wel meer diepgang omdat we meer tijd hebben de personages verder uit te werken.
Je bent als acteur nu de hoofdrolspeler en de naamdrager van het stuk.
Ja, maar daar heb ik geen last van. Een voorstelling maak je samen en een hoofdrol doet niks af aan de belangrijkheid van alle andere mensen die voor de productie verantwoordelijk zijn. Het stuk hangt niet alleen van mij af. Integendeel.
Nu is Oblomov een minder bekend theaterpersonage. Als je Hamlet neemt, of Who’s afraid of Virginia Woolf dan worden hoofdrolspelers vaak vergeleken in de traditie van het stuk: Ank van der Moer, Kitty Jansen, André van den Heuvel, Will van Kralingen. Dat zal met Oblomov niet het geval zijn.
Je doet alweer een aantal jaren toneel. Je hebt ook tv gedaan.
Inderdaad. En het is wat iedereen zegt: er is een groot verschil tussen acteren voor de camera of acteren op de planken. Bij tv ben je afhankelijk van de regisseur, camera, editor terwijl je in het theater meteen een rol vormgeeft zonder dat er nog bewerkt kan worden. Je speelt voor publiek en daarin zit meteen het grootste verschil. Je bent op het toneel alleen je eigen baas: jij bepaalt hoe het gaat.
Heeft Oblomov nog een link met de regenbooggemeenschap?
Dat thema is er een beetje in geregisseerd. Van de drie acteurs zijn er twee homoseksueel, dus was het voor Manon misschien ook wel wat gemakkelijker om er een regenboogtintje aan te geven. Een soort ‘spelgeheim’ waarin innige mannenvriendschappen en liefde door elkaar lopen, waarin de dienstbaarheid van de ene man naar de andere vormgegeven wordt. Of zoals Manon aangaf: ‘Dit is het moment waarop je zou moeten zeggen dat je van hem houdt. Of dat je hem op de mond wil kussen’, maar dat moment gaat nodeloos voorbij. Overigens, toen Manon een voorstelling maakte over homoseksualiteit, vroegen geïnteresseerde theaterbezoekers haar of het wel een voorstelling voor hen was, met zo’n thema. Ook in het theater brokkelt het laagje vernis van onze zelfverklaarde acceptatie blijkbaar snel af.
En dat is het mooie van bewerken: Manon heeft, samen met de acteurs, haar eigen draai aan het verhaal gegeven. Ik heb met opzet de roman niet gelezen. Dat probeer ik altijd zo min mogelijk te doen, als het kan. Uiteraard had ik Animal Farm gelezen en gezien, en tijdens het repeteren dacht ik wel eens: ‘Oh, in het boek en in de film gaat het zo en zo. Of daar was die scène veel heftiger.’ Die interferentie met het origineel kan je wel eens in de weg zitten. Het gaat niet om het re-creëren van een reeds bestaande tekst of roman, het gaat erom iets geheel nieuws te creëren, ook bij een bewerking. Dat is de uitdaging.
Eind goed, al goed?
Over het stuk ga ik verder niets verklappen, maar, ja, ik ben enorm blij weer te mogen spelen. Ik hoop dat het publiek de weg naar het theater weer snel weet te vinden want het samen dingen doen hebben wij allemaal gemist. Het weer samen dingen doen. Zien. Voelen. Ervaren.
Samen Oblomov beleven.
Ja. Samen Oblomov beleven.
*
Klik hier om kaarten voor Oblomov te bestellen
*
Oblomov
Acteurs: Sijtze van der Meer, Roeland Drost en Bob Schwarze
Regisseur: Manon Barthels
4 tot en met 26 september 2021
Theater Branoul
Maliestraat 12, 2514 CA, Den Haag
070 365 72 85
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
