De avond- en nachtfotografie van Michel Swart

Michel Swart (37) noemt zichzelf avond- en nachtfotograaf. Vooral van Amsterdam. Hij weet op een ludieke manier de mooiste momenten in de avond en nacht vast te leggen op de gevoelige plaat. Hierbij zijn vooral de enorme, vaak gecentreerde, explosies van kleur zeer herkenbaar in zijn werk. Gaykrant vroeg zich af wie deze fotograaf is en wat zijn verhaal achter de foto’s is.

Tekst: Floor Brands
Foto’s: Michel Swart

Michel, kun je jezelf voorstellen?

Ik ben Michel Swart en ik ben fotograaf. Ik ben op wat latere leeftijd in het vak gerold door mijn partner destijds. Hij gaf mij vertrouwen dat ik echt verder moest in dit vak.

Heb je uiteindelijk ook een opleiding hiervoor gevolgd?

Nee, dat niet. Want dat gaat dan heel erg volgens de regeltjes, en ik kleur graag buiten de lijntjes. Als ik me te veel aan de regels moet houden, dan is het niet meer mijn foto. Mijn grote voorbeeld is William Rutten. Hij volgde ook nooit een opleiding. Hij heeft zich volledig op zijn werk als fotograaf gestort. En wat voor één. Hiervoor werkte ik vooral in het nachtleven en in de gayscene. Het is alleen niet echt bevorderlijk voor je levensritme. Ik heb een verslavingsverleden. Veel uitgaan in de gayscene werkte mijn verslaving in de hand.

 

Kun je hier iets meer over vertellen?

Ik kom uit de gabberscene, en daar kwam ik al heel jong in aanraking met drugs. Later kwam ik in de homoscene terecht waar nog meer werd gebruikt. In de gayscene worden vooral veel zwaardere drugs gebruikt en ik was daar heel gevoelig voor. Mensen roepen altijd dat drugs het probleem zijn, maar eigenlijk zijn die drugs zelf niet het echte probleem. Je moet jezelf een spiegel voorhouden. Het is zuiver een gedragsprobleem.

In 2013 was mijn ommekeer en ik ben toen gaan fotograferen. Het echte werk begon in 2015 bij Café Queers. Ik werd daar de huisfotograaf. Queers heeft mij enorm geholpen met verdere ontwikkelingen in mijn fotografie. Maar ook hebben ze bijvoorbeeld een keer een benefietconcert voor mij georganiseerd. Die plek en die mensen hebben mij echt uit de negatieve spiraal gekregen. Ik ben ze daar ook echt zo ontzettend dankbaar voor. Nog steeds.

En toen je eenmaal uit die spiraal was?

Ik kwam in contact met Anita Doth van 2Unlimited. Zij was voor mij echt een idool en toen ik haar mocht fotograferen was dat natuurlijk fantastisch. Dat contact is altijd gebleven. Zij trad op tijdens de eerste keer Pride op de Dam en zorgde ervoor dat ik met mijn foto van haar op de middenpagina van een blad kwam. Dat bleef doorrollen.

 

Op een gegeven moment had ik mijn problemen opgelost en schreef ik me in bij de Kamer van Koophandel. Het ging al snel als een trein. Ik heb nu een succesvol bedrijf.

Ook kreeg ik een woning toegewezen. Dit was echter op medische indicatie en ik kwam daardoor tussen andere verslaafden terecht. Als ex-verslaafde is dit echt niet bevorderlijk omdat je steeds maar weer wordt blootgesteld aan verleidingen. Via woningruil ben ik toen naar Haarlem verhuisd. Sindsdien gaat het erg goed.

Je hebt in je werk altijd een heel mooi kleurenpalet.

Het maken van avondfoto’s is iets waarbinnen de fotografie best minderwaardig over gedaan wordt, dus ik heb het me eigengemaakt en mijn handtekening daarop gezet. Ik ben begonnen als fotograaf van drag queens maar dat botste uiteindelijk met andere opdrachtgevers. Sinds twee jaar doe ik enkel nog avondfotografie.

Ook ben ik gaan epoxy gieten. Ik was vaak niet tevreden met de afdrukken van mijn foto’s. Door het gieten in epoxy, krijg je diepte in de foto. Het is wel duurder en heel arbeidsintensief, maar de kwaliteit is super. Het is duurzaam. De foto kan zelfs buiten worden opgehangen. Het grote voordeel van werken met epoxy is dat het eigenlijk met alle foto’s kan. De foto krijgt een soort kunststof hardcover.

Eigenlijk weer een hele nieuwe kunstvorm naast je fotografie?

Fotografie wordt voor mijn gevoel vaak onderschat. Het is echt een kunstvorm. Epoxygieten is een extraatje wat erbij komt. Ik ben door schade en schande ook wel wijzer en misschien wat harder geworden. Mensen die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten, die stoot ik af. Ik wil mezelf niet meer wegcijferen. Niet iedereen hoeft me maar leuk of aardig te vinden. Bruiloften, partijen en dergelijke stuur ik door naar een vriend van me. Ik heb daar gewoon geen goed gevoel bij.

 

Je hebt door je verslaving natuurlijk veel alleen moeten doen?

Ja klopt, maar mijn moeder was mijn mentor. Ze heeft me echt alles geleerd, maar niet hoe ik zonder haar verder moest. Ze is helaas overleden in 2018. Uiteindelijk heeft het me sterker gemaakt, al mis ik haar. Ik heb haar beloofd dat ik haar trots zou maken. Zolang ik trots ben op mezelf, weet ik dat zij trots op mij is.

Hoe gaat het nu met je?

Het gaat goed. Ik zit in een fijne flow, en dat al een paar jaar. Ik krijg het beste gevoel van mensen die ik blij maak met mijn werk. Het was voorheen nooit een doel, maar dat heb ik nu toch maar mooi bereikt. En ik ben een echte huismus geworden. Ik heb geen partner, maar ik krijg binnenkort een puppy. Die is nu een week of drie. Ik kijk daar echt zo naar uit.

Wat zou je nog graag willen doen?

 Ik zou heel graag zakelijk sterker willen worden. Of een manager aannemen die dat kan. Ik zou mezelf meer willen professionaliseren. Ik zou ook graag meer kritiek of feedback willen krijgen. Collega’s durven dat vaak niet, maar ik heb het liefst dat ze dat wel doen. Ik zou het echt heel gaaf vinden om mensen te inspireren met mijn verhaal. Ik sta er ook voor open om hierover met mensen in gesprek te gaan.

Is je werk binnenkort ook te bewonderen in een expositie?

 De A’DAM Toren is voor mij belangrijk. Als corona voorbij is, zal ik daar ook exposeren. Ik heb natuurlijk vele foto’s gemaakt van de toren en die komen daar te hangen. Mijn foto’s hebben bij Cobra Art gehangen en dat is fantastisch. Ze kozen mijn allereerste avondfoto’s. Die gingen echt door het dak.

Wil je verder nog iets kwijt?

Op mijn borst staat het getatoeëerd, en het is echt mijn lijfspreuk. Ik zou het iedereen willen meegeven.

Never give up.

*