De kranten stonden de afgelopen week bol van artikelen over het geloof. Geloof houdt ons blijkbaar flink bezig. Niet verwonderlijk, want geloof zit in onze cultuur verankerd. Veel van onze feestdagen vinden er hun oorsprong, ons volkslied is ervan doorspekt en ambtsdragers die zeggen het volk te dienen mogen dit in naam van een hogere macht doen. Geloof hoort er nou eenmaal bij, er is niet aan te ontsnappen.
Een aantal artikelen ging over mannen die iets uit te dragen hebben. De één is een priester die publiekelijk te biecht ging, de ander een politicus die niets in het meerouderschap ziet. Beide mannen lijken ver uit elkaar te staan, maar zijn via één ding verbonden. Geloof. Ze belijden ieder weliswaar een ander geloof, de één is staatkundig gereformeerd en de ander katholiek, maar hangen beiden een andere tak van dezelfde boom aan. Beide heren prediken waarheid. Hun waarheid. Want dat is wat geloof biedt. Een kapstok om een eigen waarheid aan op te hangen. Die waarheid hoeft niet eens feitelijk te zijn, het draait om persoonlijke motieven.
Dat motief kan macht zijn. De macht om anderen een wil op te leggen, om ongelijkheid te wettigen. Een ander motief kan rechtvaardiging zijn. Het rechtvaardigen van eigen gedrag, vooral wanneer dit met een geloofsleer conflicteert.
Ze belijden een ander geloof, maar hangen ieder een tak van dezelfde boom aan.
Wat hun motief ook is. Zij plaveien hun eigen straatje. Ze menen dit in alle oprechtheid te doen. De één wil behouden wat hij vindt dat juist is, de ander wil omvormen wat hij vindt dat onjuist is. Dat ze daarbij de grenzen van de medemenselijkheid of de kerk schenden doet er blijkbaar niet toe.
Het zou mooi zijn als geloof, wanneer dit dan toch voor het individueel dagelijks welzijn noodzakelijk blijkt, ook bij het individu zelf bleef. Mensen zouden moeten kunnen geloven zonder daarmee een ander van hun gelijk te willen overtuigen en zonder daaraan rechten te willen ontlenen. Want de eigen situatie is geen norm en eigen gedrag is geen leer, met welk dogma je dit ook omkleedt. Geloof, maar zonder te willen overtuigen.
Paul de Vries
Paul de Vries (Bennekom, 1963) is schrijver en columnist. Daarnaast is hij verpleegkundige en freelance sportinstructeur.