Vorige keer schreef ik over de transitie van onze zoon naar onze dochter. Skylar heet nu Skylanne. Dat ‘zij’ zeggen voelt soms nog een beetje vreemd, maar we zijn steeds meer overtuigd van de juistheid van de weg, en zelfs een motor aan de kano hebben gemonteerd om Sky haar bootje bij te houden. Maar waar ik het helemaal niet over heb gehad is dat we eigenlijk iemand een beetje vergeten. Iemand die denk ik vaak vergeten wordt als er in het gezin zaken aan de hand zijn met één van de kinderen: het brusje.*)
In ons geval gaat het dan vooral over Finnley. Grote zus Lyka woont ergens anders, zit druk in haar studie en zorgt er bovendien prima voor dat, als zij al iets te kort komt, dat luid en duidelijk aan te geven aan de volwassenen in huis. Ik was onze middelste zelfs zo hard aan het vergeten in onze gender discussie dat Lyka mij moest helpen herinneren. ‘Wat vindt Finn er eigenlijk van?’ vroeg mijn volwassen dochter op een avond aan de keukentafel. ‘Waarvan?’, zei ik, terwijl ik probeerde wat restjes lasagne met verlatingsangst te bewegen de ovenschaal te verlaten onder een gloeiendhete waterstraal. ‘Van Sky. En van Zij en Zusje enzo. Hebben jullie al wel eens met hem gepraat over wat het met hém doet?’ Erm.. Nou.. Nu je het zegt.. Niet echt..
Had ik het ooit echt gevraagd?
Natuurlijk had ik ooit wel een keertje iets gezegd. Toch?.. Ik wist nog dat ik ooit een keer aan Finn gevraagd had wat hij ervan vond als hij op een dag een zusje zou hebben in plaats van een broertje. Mogelijk was dat op de fiets of in de auto of op een andere handige plek waar dit soort gesprekken nog al eens schijnen plaats te vinden. Ik heb nu eenmaal de neiging om zaken aan te pakken als ze in me op komen.
Mijn zoon had toen gezegd dat hij het niet zo leuk vond, stond me bij. Maar daarna had ik geantwoord dat er toch verder niets aan Sky zou veranderen, dat we hem alleen anders zouden gaan noemen, en toen was het klaar. Tenminste, zo leek het. Daarna heb ik er eigenlijk niet verder over nagedacht. De grote broer leek er niet zo heel veel moeite mee te hebben. Of daar in ieder geval niet heel veel over te klagen. Maar staat dat gelijk aan er geen moeite mee hebben?
Tijd voor een goed gesprek
Het werd tijd voor een gesprek. Maar moet je dat wel doen, of went het gewoon vanzelf? Zijn kinderen niet te jong om ze te betrekken bij de beslissingen van volwassenen en gaan we nu niet allerlei volwassen gevoelens op ze projecteren? Nou, ik denk dus dat je wel degelijk moet praten. Kinderen zijn namelijk net mensen. En mensen, die vinden dingen van dingen. Zeker als dat soort dingen plaatsvinden in hun veilige eigen gezin. Nu zeg ik niet dat je elk brusje van een kind met een gebruiksaanwijzing meteen zelf ook naar een psycholoog moet sturen, maar ik denk wel dat het nuttig is als we naar dat kind luisteren, het de ruimte geven om ook zelf eens te vertellen wat het van de zaken vind en hoe het zijn of haar leven beïnvloedt. Iets wat ik om eerlijk te zijn dus nog helemaal niet had gedaan. In mijn eigen verdediging, we waren zo hard aan het peddelen om Skylanne’s raft bij te houden dat stilstaan en tijd maken om te praten met Finnley niet echt heel hoog op ons prioriteitenlijstje stond.
‘Sweetie? Wat vindt jíj er eigenlijk van dat je broertje een zusje wordt en Skylanne gaat heten?’ viel ik maar met de deur in huis. Finn’s gezicht betrok. ‘Eigenlijk helemaal niet leuk’ zei hij. ‘Oh. vertel.’ ‘Nou, ik vond hem leuker als broertje. We spelen helemaal niet meer zoveel samen’, vertelde Finnley. Zo zie je maar dat niet alles is wat het lijkt. Ik dacht hier namelijk heel anders over. Mijn kinders spelen namelijk best heel veel samen, sterker nog, Sky wil als het even kan alleen maar met haar grote broer spelen, tot extreem ongenoegen van die broer in kwestie, die het wel prima vind met die duckies op de grond. Maar Finn zag dat duidelijk anders. Het lijkt alsof hij vooral even wil spuien wat er naar is aan een genderzusje hebben. Ik doe mijn best om begripvol te zijn, maar haast me wel om te zeggen dat er toch eigenlijk niet zoveel veranderd. Want is hij een andere Finnley als hij een roze broek en glittershirt aantrekt naar school? Lacht hij dan om andere grapjes, of heeft hij andere vriendjes? Wie je bent zit vanbinnen, en niet in je naam of of je een jongetje of meisje bent. Ineens realiseer ik me weer dat dit moment juist was om hém de gelegenheid te geven te zeggen wat hij er van vindt, en niet voor mij om te vertellen dat zijn gevoel eigenlijk niet helemaal klopt. Zo blijkt alleen luisteren nog moeilijker dan ik dacht.
Wat helpt het brusje?
Ik wil dat hij kan spuien, en zich gehoord voelt. Maar ook dat hij snapt dat het maar een naam is. Sky wordt er niet anders van. Er zal nog steeds ruzie komen om wie er mag beginnen met monopoly, wie de roze beker mag bij het ontbijt wie er vandaag in het grote bed aan de kant van mama mag knuffelen.
‘Zou het helpen als we Sky vragen er niet boos over te worden? Dat we uitleggen dat het tijd kost om aan een nieuwe naam te wennen?’ We spraken af dat ik af en toe aan Finn ga vragen hoe het met hem gaat en hoe hij zich erbij voelt, zodat hij dan de ruimte heeft om daar wat over te zeggen als hij dat wil, dat leek hij fijn te vinden. Ik heb uitgelegd dat het niet raar is dat hij zich zo voelt. Het is oké om dit te voelen, en om moeite te hebben met jarenlang een broertje hebben wat dan ineens een zusje is. Andere brusjes van genderkinderen hebben deze gevoelens ook **)
Overigens, zo’n gesprek, Dat moet je niet heel dramatisch zien hoor trouwens, dit hele gesprek heeft ons misschien acht minuten gekost. Eigenlijk was het achteraf bekeken nogal bijzonder dat ik er nog niet eerder tijd voor had genomen, want zoveel tijd kost dat luisteren naar je kinderen eigenlijk helemaal niet…
*) Sibling is het Engelse woord voor broertje of zusje. Wij hebben dat woord eigenlijk niet, tenzij je ‘broertjes en zusjes’ als woord telt. Soms wordt het woord brusje hiervoor gebruikt, en alhoewel ik vind dat het er verschrikkelijk uitziet, het is in deze wel het meest handige woord.
**) Tenminste, dat neem ik aan. Daar heb ik feitelijk geen idee van, want dat heb ik ze niet gevraagd. Ik heb een poging gedaan tot googelen, maar daar kwam niet heel veel uit. Er is lijkt wederom een chronisch gebrek aan boeken en ander materiaal te zijn als het op de ervaringen van brusjes aan komt.
Lees hier de vorige editie van Rainbow in my Sky: ‘Uit kast als meisje’
Wil je uitgebreider lezen hoe het allemaal begon? Kijk hier: www.rainbowinmysky.nl
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
Heeft Finn misschien het idee dat hij een beetje achter op raakt invergelijking met zijn inmiddels zusje, wel met haar speelt etc, maar toch een soort van koelkast voelt om dat alle aandacht toch vaak vooral gericht is richting meiden en dit een beetje scheef is gegroeid sinds zijn broertje in sociale transitie is gegaan en nu zijn zusje is?
Dit was min of meer bij mij wel het geval, Wij zijn als een 2eiige 2ling geboren, jongen/meisje ik was toen het jongetje,, en voelde mijn ook altijd achter gesteld , mijn zus slokte alle aandacht op. Dit en nog andere sociale problemen (autisme) hebben er uiteindelijk toegeleid dat ik op mijn 11de in sociale transitie ben gegaan en ben verder gaan leven als meisje, merkte toen dat de scheve verhouding totaal verdween kreeg eindelijk een evenredige leven als mijn zusje, hier door is onze onderlinge band ook sterk verbeterd van koelkast naar een lekker warme deken, we kunnen elkaar nu lezen en schrijven zijn een echte 2ling die voor elkaar door het vuur gaan, inmiddels ben ik 17 en sinds mijn 15de aan de hormonen.
Ik lees je blogjes met belangstelling en heb gelezen dat Finn ook gender creatief is, misschien moet je Finn ook eens polsen hoe hij denkt over een mogelijke sociale transitie om weer gelijk te zijn met zij zusje waar door de verhoudingen ook weer gelijk worden, zoals voor die tijd toen het nog broertjes waren.
Het is maar een idee door ervaring van mij zelf, maar wilde het toch even kwijt, misschien help ik jullie er mee.