Pride Revisited met Raymi Sambo: activist in hart en nieren

Drie jaar geleden was acteur, regisseur, producent en theater- en filmmaker Raymi Sambo (47) een van de ambassadeurs van Pride Amsterdam. Nu staat hij staat aan de vooravond van zijn nieuwste film ‘Aan Niets Overleden’ die onlangs in première is gegaan. Tijdens Pride Amsterdam zal deze indrukwekkende film in verschillende filmtheaters te zien zijn. Samen met De Gaykrant kijkt hij in de serie Pride Revisited terug op zijn ambassadeurschap in 2015. “Je bent een held als je je naaste helpt.”

Tekst: Paul Hofman

Voor de goedlachse Raymi kan dit jaar niet meer stuk. In januari werd hij de trotse vader van een zoon Nicolai. De moeder is een goede vriendin van de vrijgezelle Raymi. En aan de vooravond van de Pride week en het tweejaarlijkse Wereld Aids Congres gaat zijn film ‘Aan niets overleden’ in premiere. De goden zijn hem meer dan goed gezind.  Oud ambassadeur Raymi’s cv ziet er indrukwekkend uit. Hij speelde in televisieprogramma’s als Klokhuis, Zoop, All Stars en SpangaS. In die laatste productie speelde hij de rol van dramaleraar Reggy Benoit. Het was hem op het lijf geschreven. Zijn agenda vult zich met bliksemkracht.

Aids

Raymi’s debuut als filmregisseur van zijn film is best wel spannend, erkent hij. “Het is zenuwslopend. Ik heb hem wel tien keer gezien maar het blijft eng.” Het stuk gaat over de Caribische Thilda, die samen met haar dochter Joyce en zoon Kelvin in een flat in de Amsterdamse Bijlmer woont. Kevin heeft aids, tot grote schaamte van Thilda die hem angstvallig in huis verborgen houdt. Want wat zouden de mensen wel niet zeggen? Hij krijgt niet de juiste medicatie en het is dan ook niet verwonderlijk dat zijn situatie verslechtert

“Rufus Collins is mijn held,  een zwarte theatermaker die me veel heeft bijgebracht over het vak”

Vol vuur vertelt hij over zijn grote held Rufus Collins. “Hij was een zwarte theatermaker die me veel heeft bijgebracht over het vak. Zo heeft hij mij ook aan het lezen gekregen en veel kennis overgedragen. Hij was als een vader voor mij toen ik dat heel erg nodig had. Twintig jaar geleden is hij aan aids overleden. Raymi denkt nog iedere dag aan hem. “Voor mij is hij heel betekenisvol geweest.”

“Ik heb hard gewerkt aan de film. Het is een document voor de hele community. “Er zijn al zo weinig films met een gay related thema. Voor mij is het belangrijk dat ik een stukje ‘awareness’ creëer.” Hij maakt zich behoorlijke zorgen over de stand van zaken als het over emancipatie gaat. “Ik merk dat hetero’s vaak geen idee hebben van wat het betekent wat geweld met je als homo doet.” Hij kan het middels zijn theater- en filmstukken onder de aandacht brengen. “Iedereen moet weten wat er gaande is.” In ons gesprek benadrukt hij dat me niet machteloos moeten toekijken maar juist heel daadkrachtig moeten zijn. “Ik zit in een werkgroep met mensen als de burgemeester, de hoofdofficier van justitie en de hoofdcommissaris van politie. Het onderwerp ‘geweld tegen LHBT-ers staat hoog op de agenda.”

Raymi Sambo en Doris Baaten in Poz Paradise. Foto: Arjen Veldt

Ook speelt Raymi Sambo in het theaterstuk Poz Paradise. Drie vrienden, vijftigers, al jaren hiv-positief, delen op Gran Canaria een villa die ze met typische zelfspot “Poz Paradise” hebben. Lees hier het interview met schrijver en regisseur Daniël Cohen.

Gaybashing

Hij valt even stil als hij vertelt over het moment dat hij het filmpje met het slachtoffer van de recente gaybashing-zaak (transgender Monique de la Fressange) zag. “De beelden gingen mij door merg en been. Het erge is dat ik merk dat we bijna gewend zijn geraakt aan dit soort nieuws.”

Hij was trots dat hij in 2015 ambassadeur mocht zijn. “Ik heb heel veel mensen leren kennen. Of ik een voorbeeldfunctie had? “Absoluut, zeker voor de overzeese gebiedsdelen.” Dat hij werd gezien als inspiratiebron en als held, doet veel met hem. Raymi bracht zijn jeugd door op Curaçao. Op zijn twaalfde vertrok hij naar Nederland. Diep in zijn hart wist hij al jong dat hij op jongens viel. “Maar ook toen rustte er nog een groot taboe op homoseksualiteit.” Alsof er niets veranderd is.

Opeens veert hij op en laat het litteken op zijn linkerhand zien dat hij opliep nadat hij door iemand voor ‘vuile flikker’ was uitgemaakt. De kras verdween maar die op zijn ziel bleef. “Ik was als jongetje een enorme vechtersbaas. Zoiets liet ik me niet zeggen. Ik heb die jongen behoorlijk de hoeken van de kamer laten zien.” Jaren later kwam hij hem weer tegen. “Alles kwam weer boven. Maar hij was de vechtpartij waarschijnlijk vergeten.” Nog steeds komt dat strijdlustige boven al zal hij niet meer zo snel zijn vuisten gebruiken.

Coming-out

Zelf heeft hij nooit een ‘coming out’  beleefd. “Ik had gewoon een vriend en heb dit op mijn 27e verteld aan mijn familie. Zo bijzonder vond ik het niet want mijn broers en zusters vertelden toch ook niet dat ze hetero waren? Toen mijn moeder tegensputterde heb ik haar heel beslist gezegd dat het nu eenmaal zo was. Punt. Waarom moet ik me verantwoorden voor iets dat maar een klein onderdeel van mezelf is? Je bent wie je bent. Daarom is het zo belangrijk te luisteren naar je eigen stem.”

“Natuurlijk heb ik wel een lange innerlijke strijd gehad. Man, op mijn zestiende wilde ik zelfmoord plegen. Het was een periode als een achtbaan. Op de Antillen is homoseksualiteit niet een onderwerp waar je vrijuit over praat. Maar je hebt er mee te leven.” Ontroerd zegt hij dat geen van zijn vrienden hem in de steek liet nadat ze het ‘nieuws’ hoorden. Net zomin als zijn familie met wie hij een warme band heeft.

“In Amerika zijn ze veel verder op emancipatiegebied dan hier”

Als film- en theatermaker ziet hij hoe de media omgaat met de LHBT-problematiek. Hij verheft zijn stem: “In naam zijn we zo tolerant maar dat laagje is zo dun. Ik zie bijna altijd clichébeelden van mensen als Geer en Goor. Alsof het zo simpel is. Die stereotypen frustreren me mateloos. Waar blijven de series, films en theaterstukken die laten zien dat de liefde tussen twee mensen van hetzelfde geslacht zo mooi en ontroerend kan zijn?” Zelf doet hij er alles aan om die beelden te vermijden. Hij spreekt zijn verbazing uit over het feit dat de media in Amerika veel verder zijn dan bij ons. “Daar is men echt vooruitstrevend. Kijk eens naar de populaire serie ‘Queer as folk’. Homo’s worden daar niet neergezet als stereotypen maar als mensen van vlees en bloed. En zo hoort het. Want de problemen die we hebben zijn gewoon menselijk ongeacht kleur of geaardheid.”

Reikhalzend kijkt hij uit naar de 23e editie van de Pride. “Met de filmpremiere en andere events wordt het een drukke periode voor mij.” Maar hij is er helemaal klaar voor.

Meer weten over de film? Kijk op www.aannietsoverleden.nl

 

 

 

 

 

 

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.