Vandaag, zaterdag 27 november, brengt de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap tijdens een ceremonie in de Ridderzaal namens het kabinet erkenning en excuses over aan de transgender-en intersekse gemeenschap. Waar gaan die ‘excuses en erkenning’ precies over?Sinds 1 Juli 1985 is er een ‘transgender wet’ waardoor het voor transgender personen mogelijk werd om hun geslachtsaanduiding in de geboorteakte te kunnen wijzigen. Maar!
Aan dat kunnen wijzigen van je geboorteakte werden in 1985 wel voorwaarden gesteld. De belangrijkste voorwaarden?
Je moest als transgender persoon je gehele lichaam aanpassen aan het geslacht dat in die geboorteakte werd opgetekend, en je moest óók een ‘onomkeerbare sterilisatie’ ondergaan, wat in gewone mensentaal betekent dat je een volledige fysieke transitie moest ondergaan, waarbij alle kenmerken van je geboortegeslacht operatief moesten worden verwijderd zodat alles precies ‘klopte’ bij de aangepaste geboorteakte in het BRP. In 2014 vond men de eis: ‘volledige operatieve transitie’ niet langer acceptabel, en vervolgens werd de transgender wet aangepast. De eis werd geschrapt.Eind 2019 stelde het Transgender Collectief de Staat der Nederlanden aansprakelijk voor deze gang van zaken. Er werden excuses verlangd en een financiële genoegdoening geëist voor de mensen die een onomkeerbare sterilisatie hadden moeten ondergaan om hun geboorteakte te kunnen wijzigen. Hoewel een en ander is verjaard komen transgender personen die in de periode 1985 – 2014 dergelijke operaties hebben ondergaan in aanmerking voor een tegemoetkoming. We zijn inmiddels aangeland in 2021, en weer zijn er nieuwe aanpassingen in de ‘transgender wet’ in de maak onder de titel: “Vereenvoudiging van de transgender wet”.Om ‘recht te doen aan de emancipatie van transgender personen’ zoals men dat noemt, worden er in die ‘vereenvoudiging’ een aantal wijzigingen voorgesteld die de transitieprocedure dus verder zouden vereenvoudigen.Wat verandert er nu volgens plan?Allereerst vervalt de deskundigenverklaring, waarin een arts of psycholoog vaststelt dat er sprake is van een duurzame overtuiging om tot het andere geslacht te behoren. Volgens zorgverleners is dat niet vast te stellen, en belangenorganisaties van transgender personen geven aan dat de ‘deskundigenverklaring’ een inbreuk is op het zelfbeschikkingsrecht van individuen. In plaats daarvan wordt het wijzigen van de geboorteakte in twee stappen opgesplitst: een schriftelijke indiening van de wens tot wijziging van de geslachtsregistratie in het BRP, en vier tot twaalf weken later een bevestiging van die wens.De leeftijdgrens vervalt, zodat ook kinderen jonger dan zestien jaar hun geslachtsregistratie in het BRP kunnen wijzigen. Dat gebeurt dan wel via een verzoek aan de rechtbank. De leeftijdsgrens vervalt omdat belangenorganisaties en een deel van de ouders bepleiten dat sommige jongeren al voor hun zestiende jaar met een ander gender dan het geslacht als toegewezen bij de geboorte door het leven gaan. De laatste vereenvoudiging van de procedure regelt dat mensen die hun wijziging van de geslachtsregistratie doorgeven aan de ambtenaar van de burgerlijke stand, dat altijd kunnen doen in hun eigen woonplaats. Nu moet men daarvoor terug naar de geboorteplaats.Maar!
In de bovenstaande ‘vereenvoudiging van de transgender wet’ spreekt men nog steeds van ‘geslachtsregistratie’.Met andere woorden: de wet is óók met deze nieuwe wijziging uitsluitend toegesneden voor trans personen die fysiek en sociaal ‘overgaan’ van meisje naar jongen, of van man naar vrouw. Want in de nieuwe wetswijziging is er weer niets geregeld voor non-binaire en genderdiverse personen. Voor non-binaire en genderdiverse personen is het wijzigen van de geboorteakte, het niét vermelden van een geslacht, of een X in het BRP nog steeds alleen mogelijk via de lange, kostbare gang naar de rechter.Terug naar vandaag, naar de ceremonie in de Ridderzaal.
Waarschijnlijk zullen de erkenning en de excuses van de regering uitsluitend gaan over de periode juli 1985 tot juli 2014. Het is jammer en veelzeggend dat ook in 2021 een rigoureuze en afdoende wetswijziging waarin meteen alles is geregeld voor non-binaire en genderdiverse mensen niet tot de mogelijkheid behoort. Kennelijk vindt de regering het daar nog te vroeg voor. Immers, politici en wetgevers lopen niet graag uit de pas bij de heersende sentimenten omtrent genderdiversiteit. Laten we niet vergeten dat de samenleving pas sinds kort kennis heeft genomen van het begrip: ‘jongetje is meisje, man is vrouw en meisje is jongetje, vrouw is man’. Dat er ook trans vrouwen en trans mannen zijn is voor veel mensen nog nieuws.Resumé.
Een wetsaanpassing om ook maar meteen alles voor genderdiverse en non-binaire mensen te regelen ligt kennelijk nog te gevoelig.
Na de min of meer maatschappelijke acceptatie van trans vrouwen en trans mannen kloppen er nu personen op de deur die zich niét identificeren als man óf vrouw. Non-binaire en genderdiverse mensen die ook de rechtmatigheid opeisen om te kunnen zijn wie ze zijn. Het maatschappelijke onbegrip en de weerstand tegen mensen die zich ‘geen jongen of meisje, geen man óf vrouw voelen’ is kennelijk nog te algemeen in de samenleving. Je zou daarom kunnen zeggen dat de nieuwe vereenvoudiging van de transgender wet bij voorbaat reeds een gedrocht is. De nieuwe transgender wet die over een aantal jaren wéér zal moeten worden herzien. Over vijf jaar maar weer een nieuwe ceremonie in de Ridderzaal voor de non-binaire en genderdiverse mensen?
*
Jacky van Tongeren identificeert zich als vrouw met een transseksueel verleden. Ze heeft de volledige transitie doorlopen, en is inmiddels dus ook legaal ‘mevrouw’. Haar seksuele oriëntatie is panseksueel: ze valt op personen en niet op lichaamsdelen. Jacky is een multi-instumentalist met als hoofdinstrument basgitaar. Ze schrijft muziek, arrangeert en is sessiemuzikante.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
