Op dinsdag 12 december heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) Polen veroordeeld voor het niet erkennen van koppels van gelijk geslacht. Daarmee schendt het land het recht op eerbiediging van het privé-, gezins- en familieleven. Het hof oordeelde dat het in Polen ontbreekt aan een wettelijk kader dat “erkenning en bescherming” biedt aan koppels van hetzelfde geslacht.
Tekst: Ronald Mol
Foto: Council of Europe
Vijf Poolse echtparen die vanwege de Poolse wet geen toestemming voor hun huwelijk kregen, spanden een rechtszaak aan. Volgens de Poolse wetgeving zijn huwelijken namelijk beperkt tot verbintenissen tussen een man en een vrouw. Een andere manier om wettelijke erkenning van een relatie te krijgen, zoals bijvoorbeeld via een geregistreerd partnerschap, bestaat in Polen niet. Eerdere pogingen om de kwestie voor te leggen aan nationale rechtbanken hadden geen succes. Dat het EHRM Polen veroordeelt voor het niet erkennen van koppels van gelijk geslacht komt niet als een verrassing. Het is namelijk niet de eerste keer dat de Poolse staat een rechtszaak op het gebied van LHBTIQ+ rechten verliest.
schending mensenrechten
Maar in een stemming van zes tegen één oordeelden de Europese rechters dat het ontbreken van adequate bescherming van de relaties van koppels van gelijk geslacht een schending is van artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens. In dat artikel is het recht op eerbiediging van privéleven, familie- en gezinsleven vastgelegd.
Benadeling
De koppels gaven bij het EHRM aan dat het gebrek aan dat officiële erkenning van hun relaties leidde tot nadelen op het gebied van belastingen, sociale rechten en familierechten. In de meeste gevallen konden zij het bestaan van hun relatie niet aantonen bij hun contacten met bijvoorbeeld de overheid of tijdens een bezoek in een ziekenhuis. Het EHRM koos de kant van de koppels. Het hof maakte in het vonnis duidelijk dat Polen verplicht is om een wetgeving op te stellen waardoor paren van hetzelfde geslacht adequate wettelijke erkenning en bescherming van hun relaties verkrijgen.
Het EHRM erkende dat landen zelf mogen beslissen over de maatregelen die nodig zijn om de rechten van het mensenrechtenverdrag te waarborgen voor iedereen die onder hun “rechtsmacht” valt. Het hof laat het aan de Poolse overheid over om te bepalen welke wettelijke regeling er moet komen om de rechten van paren van hetzelfde geslacht te waarborgen. Van de Poolse wetgeving kan volgens het hof echter ‘niet worden gezegd dat het voorziet in de kernbehoeften van erkenning en bescherming van paren van hetzelfde geslacht die een stabiele en toegewijde relatie hebben’.
positie meerderheid mag niet leiden tot discriminatie
Het mensenrechtenhof onderstreepte daarnaast dat maatschappelijke opvattingen van een meerderheid in een bepaald land niet kunnen dienen als rechtvaardiging voor een andere behandeling – oftewel discriminatie – op basis van seksuele geaardheid. Eerder dit jaar veroordeelde het EHRM Rusland, Roemenië, Bulgarije en Oekraïne om dezelfde reden.
impact
De uitspraak van het EHRM kan interessant zijn voor de cassatiezaak tussen LHBTIQ+ belangenbehartigers en de regeringen van Aruba en Curaçao. Die zaak over het mogelijk maken van een huwelijk tussen paren van gelijk geslacht werd onlangs in Den Haag aan de Hoge Raad voorgelegd. De conclusie van het EHRM, dat de mening van een meerderheid niet mag leiden tot een andere behandeling van een minderheid, is namelijk hetzelfde als de conclusie van het gerechtshof op Curaçao tijdens de behandeling van het hoger beroep in die zaak.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
