Women’s March Nederland staat voor diversiteit

Vandaag vindt om 14.00 uur in het Nelson Mandelapark in Amsterdam weer de Women’s March plaats. Stichting Women’s March Nederland, de organisatie achter de Nederlandse Women’s March, staat voor gelijke rechten voor vrouwen (cis/trans/x), ongeacht afkomst, achtergrond of geaardheid. Van oudsher gaan de emancipatie van de vrouw en die van de regenbooggemeenschap hand in hand. Tijd om meer te weten te komen over deze beweging. 

Tekst en redactie: Marene Elgershuizen
Hoofdfoto: Alice Wessels

In 2017 organiseerden feministen in Washington D.C. een Women’s March als protest tegen het beleid van de vorige president van de Verenigde Staten. In ons land vonden marsen plaats in Amsterdam, Den Haag en Roermond. De laatste keer dat we echt met z’n allen konden lopen was vorig jaar, vlak voor de lockdown. Als ik me bedenk wat er in die tussentijd allemaal is gebeurd, vult me dat met verbazing, met vreugde, maar ook met verdriet.

Verbazing over de crisis. Het vele thuiszitten, kleine ommetjes, psychische druk en een economie op instorten. Vreugde over bijzondere keuzes en nieuwe wegen die veel mensen inslaan, omdat ze tijdens de lockdown tijd hadden voor een beetje zelfreflectie. Ook bij de Gaykrant kregen we een nieuwe kans om andere wegen in te slaan, die hebben we met beide handen gegrepen. Het verdriet gaat natuurlijk over de mensen die we ook in onze regenbooggemeenschap hebben moeten verliezen.

Maar dit voorjaar mogen we ook allemaal weer naar de stembus. Voor onze neus ligt op een stuk papier de keuze over hoe we ons willen verhouden tot de nog altijd sluimerende systematiek in de samenleving die racisme en seksisme in stand houdt. Een keuze in het enige hokje waaraan ik mij wil conformeren. Want daar ligt het rode potlood.

Het enige hokje waaraan ik mij wil conformeren is dat waar het rode potlood ligt

Bij de Women’s March Nederland (WMNL) zijn veel politieke partijen dan ook altijd aanwezig. Dit jaar is er echter niet voor iedereen plaats. De mars wordt voor een deel in het Nelson Mandela park (Amsterdam) gehouden en een deel online. De organisatie werkt gelukkig met een aantal partners die zorgen voor extra zichtbaarheid. De leiding creëerde hierdoor een sterke uitgangspositie, wat veel belooft voor de toekomst. De WMNL is dit jaar misschien statisch, maar divers en zij staat als een huis.

Daarom hier een extra uitgebreid artikel over de March, over hun partners en natuurlijk over de ervaringen van (LHBT+)deelnemers van vorige jaren.

Babs Gons is spoken word-dichter en columnist voor Het Parool. Ze trad in 2017 op met het indrukwekkende stuk Billenman vs. Mensenvrouw.

Toen je in 2017 werd gevraagd om op te treden bij de Women’s March, wat was voor jou persoonlijk de noodzaak en wat waren je verwachtingen?
Allereerst was ik natuurlijk zeer vereerd om voor zo’n massa mensen te mogen spreken, al die mensen die samenkomen in hun strijd voor een gelijkwaardigere wereld, dat is zo machtig. Dit is precies wat ik ambieer als spoken word-dichter, woorden geven tijdens dit soort events. Ik had me trouwens nauwelijks van tevoren een voorstelling hiervan kunnen maken. Hoe gaan 15.000 mensen op een plein midden in de stad luisteren naar een gedicht? Maar het was zo indrukwekkend en prachtig.

Hoe gaan 15.000 mensen op een plein midden in de stad luisteren naar een gedicht?

Wist je meteen dat je wilde spreken over het (vrouwen)lichaam?
De tekst gaat over de pracht van elk lichaam, over hoe elk lichaam er mag zijn. Met alles wat het bij zich draagt, de littekens, de ‘imperfecties’ et cetera. De strijd die men moet leveren om te mogen zijn wie je bent, hoe je bent. Ik werd naar aanleiding van deze tekst gevraagd en ik dacht wel gelijk, ja, dat past hier.

Wat betekent de Women’s March voor jou in deze crisistijd?
Het betekent voor mij altijd veel, deze March, in elk seizoen, in elke tijd. maar misschien nu nog wel een beetje meer omdat we gezien hebben dat deze crisis de ongelijkheid nog wat meer blootlegt. Dat is denk ik inherent aan elke crisis, dat de groepen in de samenleving die het zwaarder hebben, er nog meer bovenop krijgen. Dus ja, heel erg belangrijk.

Hoe zie je de toekomst van intersectioneel feminisme in Nederland?
De toekomst, dat is vooral de jonge generatie. Daar heb ik veel hoop en vertrouwen in. Die zijn sterk, krachtig, mondig, bewust en opereren in grote getallen. De mensen die veel weerstand bieden aan verandering, die nog vastzitten in eeuwenoude denkbeelden en rolpatronen, die hun weerstand het hardst verkondigen via sociale media, die gaan lekker dood allemaal op een gegeven moment, en dan is er hier die jonge generatie die nu al opgroeit met zoveel meer kennis en empathie. Die niet struikelen over woorden als lhbtiq. Die trots feminist zijn, die het gewoon niet pikken dat vrouwen minder betaald krijgen voor hetzelfde werk et cetera.

Wat hoop je dat de verkiezingen kunnen veroorzaken?
Ik hoop natuurlijk een kantelpunt. Ik hoop dat er flink wordt geschud aan de bestaande orde. Ik hoop dat we massaal gaan voor een volksvertegenwoordiging waarin het woord ‘volk’ ook daadwerkelijk staat voor het gehele volk.

Alex Ayoubi identificeert zich als queer feminist en is vluchteling uit Syrië. Hij ging tijdens de March van 2020 viral met zijn sterke Fuck the Patriarchy rant.

Wat was de aanleiding voor je actie?
Na het zien van de hatelijke acties van de regering Trump, samen met de evangelische kerken en hun oorlog tegen vrouwen en LHBTQI+ rechten, wat resulteerde in de Nashvilleverklaring en het sluiten van abortusklinieken, moest ik in actie komen. Het zijn daden tegen ons vermogen om ons lichaam en onze seksualiteit te bezitten en te beheersen. Na het zien van de opkomst van populistisch rechts in Europa. Na de racistische opmerking van Frits Huffnagel tegen vluchtelingen dat “vluchtelingen hier niet mogen komen omdat ze criminelen kunnen zijn”. Terwijl ik veel queer vluchtelingen zonder papieren ken, die de IND niet gelooft.

Ik dacht bij mezelf: ik kan niet meer zwijgen

Waarom vond je het belangrijk je uit te spreken?
De huidige Nederlandse regering opereert vanuit cynisme, denkend dat iedereen er is om het systeem te misbruiken wat resulteert in een collectieve straf. Ik dacht bij mezelf: ik kan niet meer zwijgen. Zoals Audre Lorde zegt: “your silence will not protect you”. Dus, ik ging naar de Women’s March om te protesteren tegen al deze hatelijke retoriek, tegen al diegenen die onze volledige menselijkheid en bestaansrecht niet erkennen.

Hoe was het voor je om mee te kunnen doen?
Ik ontmoette zoveel verschillende mensen die de vele lagen van onderdrukking begrijpen en ik ontmoette mensen uit Trans United Europe met wie ik marcheerde. Enkele witte Nederlandse vrienden die me later op sociale media zagen, dachten dat ik gek werd omdat ze me nog nooit zo uitgesproken hadden gezien. De Women’s March was verlichtend, bekrachtigend en bevrijdend!

Alice Wessels is in de LHBT+gemeenschap bekend als zangeres en songwriter. In 2020 maakte ze een serie foto’s, waarvan we een paar voor dit artikel mochten gebruiken.

Wat was voor jou de aanleiding om mee te lopen met de mars?
Ik vind het belangrijk om zichtbaar te zijn en te blijven, en om verbinding te hebben met de verschillende generaties vrouwen met diverse etnische achtergronden. De diversiteit die ik gezien heb maakte me enorm blij. We miemelen naar mijn mening te vaak over de jongere generatie en hoe deze generatie geen “smoel” heeft. Het enorme aantal jonge meiden dat meeliep heeft hopelijk dat beeld bijgesteld.

Het is belangrijk juist ook vrouwen zonder universitaire achtergrond mee te nemen

Hoe zie jij je positie als feminist in de wereld?
Ik laat me horen maar vooral veel op microniveau. Ik ben niet iemand die in commissies zit of in allerlei overlegorganen. Dat kunnen anderen vele malen beter dan ik. Ik vind het echter wel heel erg belangrijk dat alle vrouwen meegenomen worden in het hele emancipatieproces. Dat wil zeggen ook, en misschien wel met name, de vrouwen die bijvoorbeeld geen universitaire achtergrond hebben. Daar ligt naar mijns inziens een enorm draagvlak. Die vrouwen moeten meegenomen worden in het geheel. Net zo belangrijk als de vrouwen die er al staan en al een heel proces van bewustwording hebben doorgemaakt.

Je hebt veel foto’s gemaakt, waarom vind je het belangrijk zo’n gebeurtenis vast te leggen?
Ik kijk nog regelmatig naar de foto’s die ik heb geschoten. Ze maken me blij. De strijdbaarheid maar ook zeker de verbinding tussen al die vrouwen. In deze tijden van polarisatie is dat een verademing.

Partners van Women’s March Nederland: van ActionAid tot Women Inc.

Het Humanistisch Verbond is binnen de regenbooggemeenschap vooral bekend van de “Liefdesverklaring” als reactie op de Nashvilleverklaring van twee jaar geleden. Ook plaatste het HV vorig jaar een sokkel in Amsterdam-Oost tegen het toenemende geweld tegen de LHBT+gemeenschap. Het HV was de afgelopen tijd ook een van de centrale stemmen in de verdediging van het recht op veilige abortus. Zij lanceerde vorig jaar dan ook tijdens de WMNL de petitie “Stop intimidatie bij abortusklinieken”. De petitie is ruim 33.000 ondertekend en bij verschillende klinieken worden bezoekers beter beschermd. Dit jaar is het thema Global Sisterhood. Ook het HV zal daarom dieper ingaan op de internationale inzet voor vrouwen.

De impact van een actieve vrouwenbeweging op gendergelijkheid is enorm

Sinds 1983 financiert Mama Cash wereldwijd feministische organisaties die doelgericht werken aan blijvende verandering. Opgericht door Marjan Sax is het fonds bekend vanuit de lesbische vrouwenbeweging. De organisatie weet dat feministische bewegingen de wereld kunnen veranderen. Uit onderzoek van S. Laurel Weldon is gebleken dat de impact van een actieve vrouwenbeweging op gendergelijkheid enorm is. Daarom steunt het fonds al vanaf de begindagen feministisch activisme, ook in Nederland. Het is ook de reden waarom zij met de WMNL samenwerken.

Voor ActionAid is het belangrijk dat de kracht van WMNL erin ligt dat zij ten eerste veel first time actievoerders mobiliseren – mensen die het gevoel hebben dat “er iets niet klopt” in de genderverhoudingen in Nederland en daarbuiten. De mars is een krachtig moment, wat goed is voor de moed, energie en kracht van de beweging en de individuen die daarvan deel uitmaken, aldus ActionAid. Ze gaan ‘people powered’ te werk en vanuit feministisch leiderschap. Dat is waarom zij solidariteit met grassrootsbewegingen zoals de WMNL belangrijk vinden. Sinds kort heeft ActionAid bovendien een nieuwe directeur, Marit Maij, die in een interview haar feministische waarden nog eens duidelijk uiteenzette. En die waarden zijn allesbehalve soft, aldus de nieuwe directeur.

Feministische waarden zijn alles behalve soft

Rutgers vraagt extra aandacht voor seksueel geweld. Maar liefst 22 procent van de vrouwen en 6 procent van de mannen is weleens gedwongen om seksuele handelingen te verrichten of te ondergaan. Als we ongewenst betasten of zoenen daarbij optellen, dan heeft 53 procent van de vrouwen en 19 procent van de mannen dat weleens meegemaakt. Bij LHBT+personen liggen deze cijfers nog hoger. Daarom zegt Rutgers: #TotHier. De nieuw verkozen regering moet hier dringend mee aan de slag, zegt deze partner. Iedereen kan hierop invloed uitoefenen. Zo kun je de petitie tekenen en de organisatie roept iedereen op bij de aankomende verkiezingen te stemmen.

In 2020 bestond WOMEN Inc. 15 jaar. Er is in die jaren veel bereikt op het gebied van de emancipatie van vrouwen. Maar, zo stelt WOMEN Inc., er is ook nog zoveel dat moet gebeuren. Zij geloven dat je individuen hier niet verantwoordelijk voor kunt houden, maar dat we systeemverandering nodig hebben. ‘Fix the system, not the women’ is hun devies. WMNL moet dat laatste zetje te geven om op 17 maart te kiezen voor een partij die echt werk wil maken van gendergelijkheid. Maar het samenzijn met al die mensen die hetzelfde doel hebben is belangrijk: “Samen hebben wij de macht om dingen te veranderen dus: raise your voice!”