Voor tekstschrijver, vertaler, regisseur en theaterdocent Jurrian van Dongen (45) is de musicalwereld geen onbekend terrein. Onlangs werd bekend dat hij de tekst van de Engelstalige musical Kinky Boots in het Nederlands gaat vertalen. Het lijkt geen gemakkelijke klus te worden. Een grote uitdaging voor hem dus. Tegenover De Gaykrant onthult hij zijn aanpak. En wat heeft hij met kinky schoeisel?
Tekst: Paul Hofman
Jurrian is een veelzijdig man. Kort licht hij ons zijn cv toe. “In 1997 studeerde ik af aan de Kleinkunstacademie in Amsterdam. Daarna ben ik liedteksten gaan schrijven voor ondermeer Jenny Arean, Lenette van Dongen, Karin Bloemen en Wende Snijders.” Meest recent zongen Alex Klaasen en Paul de Leeuw nummers van zijn hand. Bijna tien jaar geleden regisseerde en vertaalde hij de veelgeprezen musical Urinetown. Hij won er de prestigieuze John Kraaijkamp Musical Award mee. Daarnaast presenteerde hij radioprogramma’s over kleinkunst als Podium en Uitgelicht. Toneel en theater liggen hem na aan het hart. Maar ook op televisie komt zijn werk voorbij. Sinds 2000 is Jurrian redacteur dram en tekstschrijver bij het programma Het Klokhuis.
Hoe kwam je terecht bij Kinky Boots?
“Voor deze opdracht ben ik met nog een aantal andere vertalers persoonlijk benaderd. We moesten allemaal ‘auditie’ doen en een proefvertaling maken van een song. Daar heb ik toen veel aandacht aan besteed want ik wilde deze opdracht echt heel graag hebben.”
“Extremere kleding en schoeisel
doen iets met je karakter”
Los van de naam van de musical, wat heb jij met kinky boots?
“Nooit zou ik ze zelf durven dragen. Maar ik vind de enorme toewijding waarmee sommige stijliconen en drag queens zichzelf uitvingen en vormgeven fascinerend. Ik ben ervan overtuigd dat extremere kleding en schoeisel iets doen met je karakter.”
Zijn passie, energie en enthousiasme vielen op en hij kreeg de opdracht. Wat betekent het voor je?
“Kinky Boots gaat rechtstreeks naar je hart. Zonder omwegen, zonder cynisme. Ik weet nog dat ik na het zien van de voorstelling het theater uit kwam, op Broadway in New York, met een onvoorwaardelijke glimlach die lang duurde.”
Critici zeggen dat het een zwak verhaal is.
“Mensen verwarren een ongecompliceerd verhaal vaak met een dun verhaal. Kinky Boots heeft misschien minder onverwachte wendingen, maar ik vind het geen dun verhaal. Het is een modern sprookje. Je weet al snel dat het een ‘happy end’ heeft, maar dat doet niks af aan de sensaties onderweg.”
“Om te ontdekken wie je bent,
heb je je tegenpolen nodig”
Wat is voor jou de grootste uitdaging?
“Dat is voor mij om het specifieke taalgebruik van deze uiteenlopende karakters soepel en authentiek te houden. Vilein moet echt vilein zijn. En lomp echt lomp. De geraffineerde ironie van het hoofdkarakter Lola kennen we van andere drag-queens, maar is tegelijk heel persoonlijk. Ik moet me daar echt goed in verdiepen, anders blijft het een oppervlakkige buitenkant.”
Hoe vertaal je een zin als ‘The sex is in the heel’?
“Ha, dat ga ik op dit moment niet onthullen. Dat werkt niet buiten de context. En ik vind het te kwetsbaar om al stukjes los te laten, terwijl ik nog maar net aan de vertaling begonnen ben.”
Het verhaal
De musical gaat over Charlie die een verliesmakende schoenenfabriek erft van zijn vader. De enige manier om weer enigszins winstgevend te worden lijkt het ontslaan van vele werknemers. Zover komt het echter niet want door een gouden greep, het maken van “kinky boots” – hooggehakte laarzen in kinky uitvoeringen – lukt het om het bedrijf van de ondergang te redden. Hiervoor gaat Charlie in zee met Lola, een drag queen die hij op straat en later in een nachtclub ontmoet. Zij ontwerpt de laarzen, maar dit gaat niet zonder slag of stoot. Ze wordt niet geaccepteerd door het personeel in het conservatieve Northampton en ook Charlie heeft een nalatenschap van zijn vader om tegenop te boksen. Als men uiteindelijk in ziet dat zowel Charlie als Lola het beste voor heeft, staat het bedrijf als één man op om uiteindelijk op de beurs in modestad Milaan hun nieuwe lijn met succes te presenteren.
“Het is een lofzang op de veelkleurigheid”
Wat is de boodschap van deze musical?
“Kinky Boots is een lofzang op veelkleurigheid. Het omarmt alle extremen. Maar het is vooral een verhaal over verbinding. De actuele tendens is om je identiteit te claimen binnen een groep gelijkgestemden, op je eigen eiland. Kinky Boots laat zien dat je niks voor elkaar krijgt en nergens bent zonder de ander. Om te ontdekken wie je bent, heb je je tegenpolen nodig.”
‘Kinky Boots’ wordt in Nederland in de theaters gebracht door De Graaf & Cornelissen Entertainment