Italië, het land waar de druiven voor de Barolo nog met blote voeten gestampt worden, waar gondeliers uit volle borst ‘O sole mio’ zingen en waar de pasta perfect al dente is. En het land waar nog steeds duizenden mensen de straat op gaan om te protesteren tegen het homohuwelijk. Hoe gay (on)vriendelijk is het land van la dolce vita nu eigenlijk?
Volgens de ‘Spartacus Gay Travel Index 2018’, eindigt Italië op een 40ste plek als het gaat om gay vriendelijkheid. Vaticaanstad wordt los genoemd en eindigt op 143. Even ter vergelijking: Nederland deelt een derde plek met België, Denemarken, Frankrijk, Finland, Duitsland, IJsland, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Spanje, Groot-Brittannië en Réunion.
Al ruim veertig jaar verzamelt het Duitse bedrijf Bruno Gmünder voor deze Spartacus-lijst informatie van bijvoorbeeld plaatselijke homo-organisaties om zo een beeld te kunnen schetsen van hoe het met de LHBT-gemeenschap is gesteld in een land. Er wordt gekeken naar ‘de homorechten en acceptatie van LHBT’s en de mate van homofobie waar de overheid en bevolking zich schuldig aan maakt’, aldus Gmünder. Maar wat zegt zo’n lijstje nu?
Veranderingen in Italië gaan langzaam. Italië is een conservatief land dat graag vasthoudt aan traditie. In mei 2016 gaf een nieuwe wet homo’s en lesbiennes toestemming voor geregistreerd partnerschap. Italië was daarmee het laatste land in de EU dat het geregistreerd partnerschap voor mensen van hetzelfde geslacht invoerde. Volgens homoactivisten een ‘historische dag’. Deze wet gaf homo’s en lesbiennes veel van de rechten die ook gelden voor een getrouwd koppel. Maar aan deze feestelijke dag zat ook een zwart randje: de adoptierechten voor homoseksuele koppels werden wel uit de wet gehaald, omdat anders de conservatieve partijen niet over de streep te trekken waren.
Vooral het Vaticaan (what else?!) verzette zich tegen adoptierechten voor homo’s. Een paar maanden later, in een zonnig augustus, werd het lange wachten eindelijk beloond: de toen 79-jarige Gianni trad na meer dan 50 jaar wachten in het huwelijksbootje met zijn grote amore Franco (toen 82). Het paar was het eerste gay-koppel dat elkaar het ja-woord gaf in Italië en was dolgelukkig. Ze haalden overal de kranten en werden een boegbeeld voor de Italiaanse gay-community.
De strijd in het Zuid-Europese land over de rechten van de LHBTI’ers woedt al jaren en zal nog jaren gestreden moeten worden. Nog steeds gaan er soms duizenden mensen de straat op om te protesteren tegen het homohuwelijk. Waarom? Ik weet het niet, maar als je het mij vraagt speelt religie een belangrijke rol in de acceptatie van homoseksualiteit. Paus Francesco is al een stuk ruimdenkender dan zijn voorgangers, maar toch sprak ook hij zijn voorkeur uit voor een huwelijk tussen man en vrouw. Acceptatie is sterk afhankelijk van opvattingen van politieke en geestelijke leiders.
Ja, er zijn zeker nog veel oordelen te bevechten, maar hé, voor de jeugd is de paus allang niet meer heilig hoor. Zij laten zich liever beïnvloeden door televisie, internet en popmuziek. In 2010 sprak de razend populaire zanger Tiziano Ferro de dappere woorden: ‘sono gay!’ Doodsbang voor de reacties van zijn fans en zijn land en als de dood om aan populariteit in te leveren, stelde hij zijn coming-out jarenlang uit. Het tegendeel gebeurde: het album dat na zijn coming-out verscheen, werd het beste verkochte album van Italië in dat jaar, concerten zijn steevast uitverkocht. Is er dan dus toch sprake van een stijgende tolerantie en openheid?
Aan de Versilia-kust van Toscane ontpopte zich jaren geleden een internationale gay-scene en in grote vooruitstrevende steden als Milaan, Florence en Rome zijn veel gay-friendly restaurants, bars en hotels. De Romeinse organisatie Gay Village (www.gayvillage.it) organiseert ieder jaar een groot zomerfestival in de hoofdstad.
Gay Prides worden georganiseerd in Rome, Bologna, Milaan en Palermo en in Turijn vond in mei het 29ste Gay and Lesbian Filmfestival plaats. Il Giornale della Fiera noemt Milaan en Bologna het meest tolerant en open minded. Maar ook meer zonnige bestemmingen als Capri, Torre del Lago en Taormina worden steeds populairder onder gay toeristen.
Veranderingen in Italië gaan langzaam en de EU kijkt vanaf een afstandje mee. Hopelijk dienen landen als Nederland en België als voorbeeld. Maar zoals de Italianen zelf zeggen: “Vai in piazza e chiedi consiglio; vai a casa e fai come ti pare.” Vrij vertaald: Je kan iemand in de goede richting sturen, maar uiteindelijk moet hij het toch zelf doen.
Anne Deijkers
Anne Deijkers (Zevenbergen, 1988) is o.a. creatief schrijfster en heeft haar eigen schrijfbedrijf De Muzen. Zij studeerde Nederlands, Italiaans en Bedrijfsadministratie. Geregeld blogt zij over de Italiaanse taal en cultuur voor La Vespa Blu en Falo’s Italiaanse school. Eerder schreef zij ook voor Arabesken, BN DeStem, Ciao Tutti en trad zij diverse malen op als letterkundige bij Koffietijd.
One thought on “‘Sono gay!’ Hoe gay (on)vriendelijk is Italië nu eigenlijk?”