De intrekking van de Transgenderwet door staatssecretaris Teun Struycken (NSC) leidt tot felle reacties vanuit de LHBTIQ+-gemeenschap. Volgens belangenorganisaties ondermijnt het demissionaire kabinet de rechten van transgender personen en omzeilt Struycken zelf hiermee het democratisch proces. Volgens critici verliest NSC met steun voor dit soort maatregelen meer en meer het imago van beschermer van de democratische rechtsstaat. Een imago waar oprichter Pieter Omtzigt maar al te graag mee koketteerde.
Tekst: Ronald Mol
De Transgenderwet: Hoe zat het ook al weer?
De transgenderwet – officieel de Wet Wijziging vermelding geslacht in geboorteakte – had het voor transgender personen eenvoudiger moeten maken om hun geslachtsregistratie te wijzigen. Nu is daar nog een deskundigenverklaring van een arts of psycholoog voor nodig. Met de nieuwe wet zou deze verplichting vervallen. Ook jongeren onder de 16 zouden, via een rechter en met toestemming van ouders, hun geslachtsregistratie kunnen aanpassen. Volgens experts is de deskundigenverklaring onnodig. Psychologen die deze verklaring afgeven zeggen zelf dat het consult weinig toevoegt en dat de verklaring vrijwel altijd wordt verstrekt.
In april stemde een marginale Kamermeerderheid – bestaande uit onder meer SGP, NSC, BBB, PVV, FvD, JA21, ChristenUnie en DENK – voor intrekking van de wet. Staatssecretaris Struycken heeft deze motie nu uitgevoerd. Dat doet hij ondanks het feit dat het kabinet demissionair is. Aan de inhoudelijke behandeling van de wet is de Tweede Kamer nog niet eens toegekomen.
Felle kritiek van belangenorganisaties
COC Nederland noemt het besluit “schandalig en onacceptabel”. Volgens hen is het “ongekend dat een demissionair kabinet een wetsvoorstel intrekt, en dat op basis van desinformatie over transgender personen.” De belangenorganisatie stelt dat transgender mensen “het net als ieder ander verdienen dat hun geslacht goed staat geregistreerd.” Dat het wetsvoorstel niet eens volledig behandeld is, noemt COC “kwetsend” en “alsof transgender personen niet eens de behandeling van een wetsvoorstel over hun belangen waard zijn.”
Ook Transgender Netwerk Nederland (TNN) is scherp in haar oordeel. Voorzitter Remke Verdegem zegt: “Dit kabinet laat transgender mensen op een ongehoorde manier in de steek.” Over de intrekking zegt ze: “De laatste keer dat een motie leidde tot het intrekken van een wet was tijdens de coronapandemie. Dit laat zien hoe verregaand en stuitend dit beleid is. Het betreft nu niet een tijdelijke noodmaatregel, maar een daadwerkelijke duurzame verbetering van de rechten van één bevolkingsgroep.”
Dit bericht op Instagram bekijken
Ongefundeerde angstbeelden
Een veelgehoord tegenargument is dat de wet de veiligheid van vrouwen in gevaar zou brengen. Politici zoals Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas beweerden dat mannen toegang zouden krijgen tot vrouwenkleedkamers. Omtzigt zei hierover: “Op het moment dat je zelf je geslacht mag kiezen, weet je één ding zeker: de kleedkamers en dergelijke zijn niet meer beschermd.”
Iedereen die hier drie seconden langer over nadenkt, kan dit argument eenvoudig weerleggen. Niemand toont zijn paspoort bij de ingang van een kleedkamer. En als je je misdraagt, is dat bovendien altijd een goede reden om iemand te verwijderen, ongeacht welke geslachtsaanduiding er in je paspoort staat.
Andere landen snappen het wel
Internationaal is het beeld duidelijker. In meer dan 20 landen, waaronder België, Spanje, Duitsland, Argentinië en Nieuw-Zeeland, bestaat al jaren het recht op zelfidentificatie. Daar zijn geen structurele problemen gemeld rond de veiligheid in vrouwenruimtes. Onderzoeken van de VN, de Universiteit van Californië en het Nederlandse College voor de Rechten van de Mens bevestigen eveneens: er is geen enkel bewijs voor misbruik van deze wetten.
Medische transitie is al zorgvuldig geregeld
Tegenstanders van de wet gebruiken ook het argument dat jongeren bescherming nodig hebben. Maar medische stappen, zoals puberteitsremmers of hormoonbehandelingen, worden niet zomaar gezet. In Nederland kunnen jongeren vanaf ongeveer 11 jaar starten met puberteitsremmers. Dat gebeurt alleen na een uitgebreide psychologische beoordeling. Vanaf 16 jaar zijn hormoonbehandelingen en bepaalde operaties mogelijk. Genitale operaties mogen pas vanaf 18 jaar.
Het is dus belangrijk om te weten: een administratieve wijziging van geslacht heeft geen enkele invloed op toegang tot medische behandelingen. Artsen beslissen daar onafhankelijk over. Het idee dat jongeren door de transgenderwet sneller een medische transitie zouden ondergaan, is dus aantoonbaar onjuist.
Democratisch proces genegeerd
De manier waarop de wet is ingetrokken stuit op stevige kritiek. Volgens voorzitter Remke Verdegem: “Dat het een demissionair kabinet is dat deze motie uitvoert van een kleine meerderheid in de Tweede Kamer, vlak voordat er verkiezingen komen, voelt als een steek in onze rug.”
GroenLinks–PvdA-Kamerlid Lisa Westerveld voegt daaraan toe: “Discriminatie, uitsluiting en geweld tegen transpersonen neemt schrikbarend toe. En juist nu gooit dit kabinet olie op het vuur en zorgt voor achteruitgang.” In plaats van het voorstel op democratische wijze te behandelen, koos een marginale rechts-conservatieve Kamermeerderheid voor een motie om de wet buiten de normale democratische procedure af te voeren. Een poging tot inhoudelijk debat bleef daarmee uit.
Wat nu? oproep aan politiek én kiezer
Zowel COC Nederland als Transgender Netwerk Nederland roepen kiezers en politieke partijen op om zich duidelijk uit te spreken voor de rechten van transgender personen. “Wie je bent, zeg je zelf. Daar horen geen zogenaamde deskundigen aan te pas te komen, daar hoor je helemaal zelf over te gaan,” aldus Verdegem.
Het is dus nu aan een nieuw kabinet – en daarmee aan de kiezer – om dit recht te zetten.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
