In Boedapest liepen afgelopen zaterdag naar schatting 200.000 mensen mee in de grootste Pride-mars in de Hongaarse geschiedenis — en misschien wel van heel Midden-Europa. De opkomst was boven verwachting groot; niet ondanks, maar juist dankzij het verbod op Pride-evenementen dat de regering van Viktor Orbán daarvoor had ingesteld. Door het ingestelde verbod veranderde de Boedapest Pride in een test voor ware politieke moed. De beoordelingscriteria zijn simpel: wie liep er daadwerkelijk mee en wie bood slechts woorden van steun.
Tekst: Ronald Mol
Foto: Martijn Beekman (RVD) en VKJudit, via X
Het verbod is officieel bestempeld als “kinderbescherming”, een bekende extreemrechtse dogwhistle in Orbáns steeds repressievere anti-LHBTIQ+ beleid. Maar het werkte averechts. De mars van afgelopen zaterdag veranderde namelijk in een ongekend front van solidariteit. Europarlementariërs, activisten, ambassadeurs, mensenrechtenorganisaties en lokale bestuurders verzamelden zich bij het stadhuis van Boedapest, verenigd door de gedachte: ‘Vrijheid en liefde kun je niet verbieden.’
Praatjes…
Opvallend en pijnlijk afwezig in de stoet was demissionair staatssecretaris Mariëlle Paul (VVD). De dag voor de Pride-mars sprak zij zich nog krachtig uit tijdens een receptie van de burgemeester van Boedapest: “Sommige mensen zeggen: Pride is niets voor mij, of ik ben niet LHBTI, maar tegen hen zeg ik: als gelijkheid aan de kant wordt geschoven en als het recht op protest aan de kant wordt geschoven omdat de regering de boodschap niet goedkeurt, dan kun jij morgen aan de beurt zijn”.
Eerder dit jaar, tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van COC Nederland, sprak Paul lovende woorden over de inzet van de oudste belangenbehartiger van LHBTIQ+ personen ter wereld. Volgens haar zetten alle vrijwilligers van COC zich “met hart en ziel” in voor LHBTIQ+ emancipatie. Daarbij maakte ze ook een statement over haar eigen positie in die strijd: “Blijf dat doen en weet mij aan je zijde! Vandaag, en alle andere dagen van het jaar.”
…vullen geen straatjes
Maar toen de Pride-mars in Boedapest van start ging waren de dagen dat staatssecretaris Paul aan de zijde van de regenbooggemeenschap te vinden was voorbij. Op zaterdag bleek dat ze haar eigen waarschuwing over ‘morgen zelf aan de beurt kunnen zijn’, niet op de proef wilde stellen. De staatssecretaris besloot op het laatste moment om toch niet mee te lopen. De situatie was volgens haar namelijk “te onduidelijk”.
Die beslissing stuitte op stevige kritiek: “Volstrekt ongepast en ongelooflijk,” noemde de bekende Amsterdamse activist Hans Verhoeven de afweging van de staatssecretaris. “Zij wordt beschermd door haar diplomatieke paspoort, terwijl duizenden anderen dat risico wél nemen.” De voorzitter van Pride Amsterdam, Suzanne van de Laar, reageerde op dezelfde toon: “De regering zegt altijd: we staan achter jullie. Dan moet je dat ook láten zien.” Ook COC-woordvoerder Philip Tijsma sloot zich daarbij aan: “Het zou een krachtiger statement zijn geweest als ze had meegelopen.”
Wie wél meeliepen
Voor bijna 200.000 deelnemers was de situatie rondom de Pride-mars allesbehalve ’te onduidelijk’. Onder die deelnemers bevonden zich maar liefst 70 Europarlementariërs, vertegenwoordigers van Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties uit heel Europa. Vanuit Nederland liepen diverse Tweede Kamerleden van D66, GroenLinks/PvdA, VVD en Volt mee. Dat deden ze samen met de Nederlandse ambassadeur in Hongarije, die daarvoor toestemming kreeg van minister Veldkamp (NSC). Kennelijk vond die bestuurder de situatie in Boedapest niet ’te onduidelijk’.
Ook de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema liep samen op met haar collega Gergely Karácsony, de burgemeester van Boedapest. “Amsterdam staat schouder aan schouder met de queer gemeenschap. Je mag zijn wie je bent, houden van wie je wilt — dat is geen lokaal recht, maar een Europese kernwaarde”, aldus Halsema.
Suzanne van de Laar, voorzitter van Pride Amsterdam, en Hans Verhoeven, grondlegger van de Pride Walk, trotseerden eveneens het risico van boete. Zij weten als geen ander waar in lang voor gestreden is en voor hen stond daarom vast: wie vrijheid zegt te steunen, moet ook opstaan als die onder druk staat.
The “illegal” Budapest Pride March 2025 pic.twitter.com/SkCfRR9Neg
— Bastian Brauns (@BastianBrauns) June 28, 2025
Europa kijkt mee
Het besluit van Paul staat in schril contrast met het brede Europese signaal dat juist meer fysieke zichtbaarheid van LHBTIQ+-bondgenoten vereist is, niet minder. EU-voorzitter Ursula von der Leyen riep eerder al op het verbod in te trekken. Eurocommissaris Hadja Lahbib reisde af naar Hongarije en liep wél mee, net als vertegenwoordigers van Parijs, Berlijn, Brussel en talloze andere steden.
Het contrast kon haast niet groter zijn: waar honderden politici hun stem en lichaam inzetten als teken van verzet, koos de Nederlandse staatssecretaris voor terughoudendheid. En dat op een moment dat Hongarije als eerste EU-lidstaat een Pride bij wet verbiedt — een stap die velen zien als een directe aanval op Europese kernwaarden.
Vandaag liepen 200.000 mensen mee in de Budapest Pride. Niet als feest, maar als protest. Tegen autocratische leiders. En voor veiligheid en vrijheid voor iedereen!
Trots dat @MpanzuBamenga en het Pride66-netwerk van @D66 meeliepen in de mars. Erg teleurstellend dat… pic.twitter.com/XH1pcIOFSQ
— Rob Jetten (@RobJetten) June 28, 2025
Meer dan symboliek
De Boedapest Pride mondde afgelopen zaterdag uit in veel meer dan een Pride, of een optocht — het was een lakmoesproef, een test voor politieke moed: Wie liep er mee en wie steunde slechts met woorden? Wie gaf gehoor aan de oproep om zij aan zij met de Hongaarse LHBTIQ+ gemeenschap over de Elisabethbrug die de Donau overspant te lopen, op een moment dat het er écht toe doet?
De boodschap die uit Boedapest weerklonk is helder: je kunt liefde niet wegstemmen, of vatten met verboden. Dat bijna een kwart miljoen mensen de straat op ging in een klimaat van dreiging en repressie, bewijst dat de queer gemeenschap — en haar bondgenoten — zich niet laten intimideren. Zelfs niet door een regering die haar eigen burgers straft voor het zijn wie ze zijn.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
