Broadway-legende Harvey Fierstein heeft afgelopen weekend een Lifetime Achievement Tony Award gekregen voor zijn uitgebreide bijdrage aan het theater op Broadway. Fierstein schreef onder andere de baanbrekende Torch Song Trillogy, drie toneelstukken over een joodse homoseksueel, dragqueen en torch singer, gesitueerd in de jaren zeventig en tachtig in New York. Ook het musicalscript voor La Cage aux Folles is van zijn hand. Beide scripts leverden hem al eens een Tony-award op.
Tekst: Ronald Mol
De Antoinette Perry Award for Excellence in Broadway Theatre, beter bekend als de Tony Award, is een onderscheiding voor uitzonderlijke prestaties in live Broadway-theater. De prijzen worden uitgereikt door de American Theatre Wing en The Broadway League tijdens een jaarlijkse ceremonie in Manhattan. Ze gelden als een van de meest prestigieuze prijzen op het gebied van de theaterkunst.
‘buitengewoon’
“Harvey Fierstein heeft als kunstenaar en activist een buitengewone bijdrage geleverd aan het theater”, aldus Heather Hitchens, president en CEO van de American Theatre Wing, en Jason Laks, president van de Broadway League.
Naast deze Lifetime Achievement Tony Award kreeg Fierstein eerder al diverse Tony Awards. Hij maakte zijn Broadway-debuut met Torch Song Trilogy, die hem twee Tony Awards opleverde: die voor Beste Toneelstuk en Beste Acteur. Daarnaast ontving hij een Tony in de categorie Beste Musical-Script voor La Cage Aux Folles en de categorie Beste Acteur in een Musical voor zijn rol in Hairspray. Fierstein schreef ook de Tony-winnende hit Kinky Boots, samen met Newsies, Casa Valentina, A Catered Affair, Safe Sex, Bella Bella!, Legs Diamond, Spookhouse, Flatbush Tosca, Common Ground en meer.
Born to be on Broadway
Vanaf zijn vroege jeugd in Bensonhurst, de wijk die bekend werd door ‘The Honeymooners’ en ‘Saturday Night Fever’ was duidelijk dat Fierstein voor het theater geboren was. Hij groeide op in een klein rijtjeshuis in een joodse buurt en was zich naar eigen zeggen ‘altijd bewust van de rabbijn die minstens zes keer per dag langs de voordeur van het huis liep’.
Toen voelde hij zich al niet thuis bij de geldende gendernormen. Bij het zwembad van een hotel bracht hij bijvoorbeeld ‘een volledige Esther Williams-show’ voor zijn ‘verbijsterde ouders’. Het was dus slechts een kwestie van tijd voordat deze mollige jongen uit Brooklyn, met een voorliefde voor travestie, het podium zou veroveren. I Was Better Last Night, de autobiografie waarin Fierstein vertelt over zijn jeugd en hoe hij uiteindelijk in het theater terechtkwam, is inmiddels uitgegroeid tot een New York Times-bestseller.
Coming Out
Toen Fierstein uit de kast kwam bij leraren en vrienden, vroegen zij zich af waarom hij daar zo’n ophef over maakte. Volgens hen lag het namelijk ontzettend voor de hand. Ron, zijn oudere broer, zei daarover tegen een verslaggever: “Harvey was altijd al Harvey. We gingen er gewoon vanuit dat hij alles op een rijtje had, dus accepteerden we hem zoals hij was.” Over die mate van acceptatie vertelde Fierstein bij zijn speech nog een anekdote: “Mijn broer, gebruikte mijn shows als persoonlijkheidstest voor zijn dates. Als ze gingen flippen bij het zien van zijn dragqueen-broer, dan waren ze verleden tijd.”
Maar zoals met elke coming-out bleek de realiteit ook voor Fierstein ingewikkelder te zijn. In zijn autobiografie schetst hij een verband tussen de aanvankelijke afkeer van zijn moeder en de homoseksuele Broadway-vertegenwoordiger die hij is geworden. Later kwam ze weeliswaar tot inkeer, maar een groot deel van zijn carrière besteedde Fierstein toch aan het overtuigen van vrouwen als zijn moeder van de menselijkheid van homoseksuelen. Zoals in dit interview met Barbara Walters uit 1983. Geduldig legt hij uit en zet Walters op haar plaats, ondanks haar ondoordachte en wellicht zelfs botte vragen, die door sommigen helaas nog altijd worden gesteld:
Nog altijd activistisch
Fierstein staat sindsdien bekend als een activistische voorvechter van LHBTIQ+ rechten. Bij zijn speech op zondag was dit niet anders. Een zichtbaar bewogen Fierstein sprak niet alleen zijn dank uit, maar ook zijn verbondenheid met de LHBTIQ+ gemeenschap. Een gemeenschap die hij naar eigen zeggen aantrof in het theater.
“Toen ik de kelder van de Unitarian Church in Flatbush, Brooklyn, binnenkwam, vond ik mijn gemeenschap,” vertelde Fierstein aan het publiek. “Hier waren mensen, voornamelijk volwassenen, die deze vreemde, mollige jongen zagen die net zijn bar mitswa had gehad. Die een handdoek over zijn hoofd deed en in zijn slaapkamer voor de spiegel Broadway-showtunes playbackte. En zonder aarzeling of oordeel verwelkomden ze hem gewoon.”
Niet voor niets
Er is een reden voor Fiersteins voortdurende activisme en uitgesproken voorvechtersrol. In zijn speech benoemde hij dat de noodzaak om dat te doen zich samen met zijn grote doorbraak op Broadway aandiende: “Plotseling bevond ik me op Broadway met Torch Song Trilogy. Pas toen werd ik gewaarschuwd. Als je carrière wilt maken, houd je privéleven dan voor jezelf. ‘Heb je Torch Song Trilogy gezien?’, antwoorde ik daarop.”
Ook kwam zijn Broadway-debuut in een periode waarin je je als homoseksuele man niet langer afzijdig mocht houden, aldus Fierstein: “Het was 1982 en niet alleen ik kwam naar Broadway, maar ook aids. Dit was geen moment om ons te verstoppen. We moesten ten strijde trekken. En het was een oorlog die ons veel te veel heeft gekost.”
‘the People in the dark’
Hoewel zijn debuut zich aandiende in een turbulente tijd voor homoseksuelen, Fierstein is nooit uit het oog verloren voor wie hij schreef, acteerde en produceerde: “Ik zal misschien nooit echt begrijpen hoe ik die jaren heb overleefd, of de jaren die me naar deze dag hebben geleid: op dit podium, waar ik een prijs voor mijn levenswerk in ontvangst neem. Maar weet je wat ik het meest ontroerend vind? Het is de gedachte dat mijn reis op de een of andere manier iets voor jullie heeft betekend.”
En daarom bedankte Fierstein tot slot niet alleen zijn moeder, “die ons zo vaak als ze zich kon veroorloven meenam naar de opera, het ballet en Broadway,” en zijn broer. Zijn laatste woord van dank ging uit naar een groep: “Er gaat niets boven baden in de aandacht tijdens een slotapplaus. Maar als ik buig, dan waardeer ik het publiek. Met dankbaarheid. Wetende dat ik zonder hen net zo goed showtunes zou kunnen playbacken voor de spiegel in mijn slaapkamer. Daarom draag ik deze Lifetime Achievement Tony Award op aan de mensen in het donker en spreek ik mijn oprechte dank uit aan jullie allemaal. Mijn gemeenschap.”
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
