Het Openbaar Ministerie van Rusland heeft Amnesty International tot ‘ongewenste organisatie’ uitgeroepen. Volgens de Russen is de organisatie namelijk ‘Russofoob’, ondermijnt ze de nationale veiligheid en biedt ze steun aan ‘neonazi’s’. Door deze stap wordt de onafhankelijke mensenrechtenorganisatie gedwongen om alle activiteiten in het land stil te leggen. Werken voor de organisatie, geld doneren of slechts een kritisch rapport van de organisatie delen is vanaf nu strafbaar. Het verbod is een grote klap voor de mensenrechtensituatie in het land.
Tekst: Ronald Mol
De Russen beschuldigen de mensenrechtenorganisatie onder andere van het bieden van steun aan Oekraïne in de strijd tegen Rusland. De organisatie leverde forse kritiek op de oorlog die Rusland tegen Oekraïne begon. Ook bleef Amnesty wijzen op het feit dat het slecht is gesteld met het recht op vrijheid van meningsuiting. Het recht op vreedzame vergadering en vereniging zijn volgens de organisatie eveneens ernstig beperkt in Rusland.
Niet de enige
Rusland bestempelt organisaties en individuen wel vaker als ‘ongewenst’. Dat gebeurt via een vage, ongefundeerde beschuldiging, zoals ‘het ondermijnen van de nationale veiligheid’. In 2015 trad een wet in werking die het Kremlin de bevoegdheid geeft om organisaties als “ongewenst” te bestempelen als de autoriteiten vinden dat ze de nationale veiligheid ondermijnen. Sindsdien worden regelmatig organisaties die zich kritisch over Rusland uiten aan deze lijst toegevoegd. In sommige gevallen leidt dit ook tot vervolging van medewerkers, donateurs of sympathisanten. Russische burgers die zaken doen met een organisatie die ongewenst is verklaard, of eraan doneren, zijn namelijk ook strafbaar. Een veroordeling kan tot vijf jaar gevangenisstraf opleveren.
In Rusland is Amnesty dan ook zeker niet de eerste organisatie die ongewenst is verklaard. Inmiddels telt de zogenaamde zwarte lijst 223 ongewenste organisaties, waaronder de krant The Moscow Times, milieuorganisatie Greenpeace en de niet bestaande ‘Internationale LHBT-beweging‘. Recentelijk verboden de Russen ook de Elton John Aids Foundation. Het zijn organisaties die hun kritiek op de Russische autoriteiten niet onder stoelen of banken steken. En dat is iets wat hen niet in dank wordt afgenomen. Daardoor krijgen de organisaties nu steeds vaker te maken met hetzelfde lot dat dissidenten en leden van de Russische oppositie al langer moeten ondergaan.
Want ook die worden geconfronteerd met willekeurige vervolging, oneerlijke processen, hoge boetes en lange gevangenisstraffen. Daarvoor misbruiken de Russische autoriteiten volgens Amnesty allerlei wetten die niet aan internationale mensenrechtennormen voldoen. Zo misbruiken ze wetgeving tegen extremisme om minderheden de mond te snoeren, of als zondebok aan te wijzen. Met name LHBTIQ+ personen zijn hier steeds vaker het slachtoffer van.
‘neonazi’s’ en ‘Russofobe projecten’
In een verklaring noemt de procureur-generaal van Rusland het hoofdkantoor van Amnesty International ‘een centrum voor de voorbereiding van wereldwijde russofobe projecten’. Ook beschuldigt hij de mensenrechtenorganisatie ervan ‘het op te nemen’ voor Oekraïne. Volgens de procureur-generaal zou Amnesty ‘alles in het werk stellen’ om de militaire confrontatie in de regio te intensiveren. Daarnaast zou de organisatie ‘de misdaden van de Oekraïense neonazi’s rechtvaardigen, oproepen tot een verhoging van sancties tegen Rusland en aandringen op een politiek en economisch isolement van Rusland.’
Russische functionarissen beweren wel vaker dat ‘neonazi’s’ Oekraïne regeren. Met deze valse beschuldiging rekenen de Russen graag af met alles en iedereen die zich uitspreekt tegen Rusland, in het voordeel van Oekraïne, of gewoon wiens gezicht ze op één of andere manier niet aanstaat. De beschuldiging is niet alleen volkomen ongefundeerd, maar ook vrij bizar, gelet op het feit dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky van Joodse komaf is. De Russische beschuldigingen worden door Oekraïne, het Westen en vele andere landen dan ook gezien als ongefundeerde propaganda.
verklaring amnesty international
Naar aanleiding van het verbod kwam Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International, met een verklaring:
“Deze beslissing maakt deel uit van de bredere inspanning van de Russische regering om dissidenten het zwijgen op te leggen en het maatschappelijk middenveld te isoleren. In een land waar tientallen activisten en dissidenten zijn opgesloten, vermoord of verbannen, waar onafhankelijke media in diskrediet zijn gebracht, geblokkeerd of gedwongen tot zelfcensuur, en waar maatschappelijke organisaties vogelvrij zijn verklaard of zijn opgeheven, moet je wel iets goed doen als het Kremlin je verbiedt.
De [Russische] autoriteiten vergissen zich schromelijk als ze denken dat we, door onze organisatie als “ongewenst” te bestempelen, zullen stoppen met ons werk om mensenrechtenschendingen te documenteren en bloot te leggen – integendeel. We zullen niet toegeven aan de bedreigingen en zullen ons werk onverminderd voortzetten om ervoor te zorgen dat mensen in Rusland zonder discriminatie hun mensenrechten kunnen uitoefenen. Ook zullen we blijven documenteren en wereldwijd blijven spreken over de oorlogsmisdaden die Rusland in Oekraïne begaat. We zullen onze inspanningen verdubbelen om de flagrante mensenrechtenschendingen door Rusland in binnen- en buitenland aan de kaak te stellen.
Verder zullen we nooit ophouden met vechten voor de vrijlating van gewetensgevangenen die vastzitten omdat ze opkwamen voor de mensenrechten of voor het intrekken van repressieve wetten die mensen in Rusland verhinderen om zich uit te spreken tegen onrecht. We zullen ons onophoudelijk blijven inzetten om ervoor te zorgen dat iedereen die verantwoordelijk is voor ernstige mensenrechtenschendingen, of dat nu in Rusland, Oekraïne of elders is, wordt berecht. Simpel gezegd: geen enkele autoritaire aanval zal onze strijd voor gerechtigheid doen verstommen. Amnesty zal nooit opgeven of terugkrabbelen in haar strijd voor het handhaven van de mensenrechten in Rusland en daarbuiten.”
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
