De ultraconservatieve stichting Civitas Christiana kreeg afgelopen week niet één, maar tweemaal een ferme tik op de vingers. De voorzieningenrechter trok namelijk een duidelijke grens tegen de verspreiding van haat en desinformatie. Volgens de rechter moet de stichting onder andere direct stoppen met het verspreiden van het ‘Zwartboek Lentekriebels’. Ook haalde de stichting bakzeil in een zaak die werd aangespannen door Singel Uitgeverijen en schrijver Pim Lammers.
In een tijd waarin desinformatie en online haat steeds vaker worden ingezet om progressieve stemmen en LHBTIQ+ zichtbaarheid te ondermijnen, heeft de rechter een belangrijk en krachtig signaal afgegeven. De boodschap achter de rechtszaken is helder: het recht op vrijheid van meningsuiting (en vrijheid van godsdienst) is niet onbegrensd. Georganiseerde haatcampagnes hebben geen plek in de Nederlandse samenleving.
rutgers
In een kort geding aangespannen door Rutgers werd de stichting verplicht om per direct te stoppen met de verspreiding van haar zogenaamde ‘Zwartboek Lentekriebels’. Daarin werd Rutgers – het landelijke kenniscentrum voor seksualiteit – ten onrechte in verband gebracht met pedofilie. De rechter oordeelde dat de publicaties van Civitas Christiana “onrechtmatig, onjuist en mogelijk misleidend” zijn. Naast een verbod op verdere verspreiding moet de stichting ook eerdere berichten verwijderen en een rectificatie plaatsen. De tekst van die rectificatie is in het vonnis vastgelegd, zodat de stichting die niet naar de eigen hand kan zetten.
Rutgers reageert opgelucht en strijdbaar. “Dit ging niet over een meningsverschil over opvoeding, maar over het verspreiden van nepnieuws dat kinderen juist in gevaar brengt in plaats van beschermt,” aldus adjunct-directeur Luc Lauwers. Het oordeel onderstreept dat voorlichting – inclusief aandacht voor diversiteit in gender en seksualiteit – beschermd moet worden tegen desinformatie en laster. Volgens Lauwers is de uitspraak “bovenal een opsteker voor ouders, leerkrachten en scholen, die allemaal willen dat kinderen gezond en veilig op kunnen groeien en de informatie krijgen die zij nodig hebben om te kunnen bepalen wat wel en niet oké is”
pim lammers
De dag daarvoor werd al bekend dat Civitas Christiana een schikking heeft getroffen in een rechtszaak die werd aangespannen door Singel Uitgeverijen en schrijver Pim Lammers. De stichting moet alle lasterlijke berichten over Lammers verwijderen en zich onthouden van herhaling. Lammers werd meermaals doelwit van haatcampagnes. Het dieptepunt zorgde voor doodsbedreigingen en een gedwongen terugtrekking als schrijver van het Kinderboekenweekgedicht in 2023.
In de aanloop naar de Week van de Lentekriebels werd door Civitas Christiana opnieuw een oud fictieverhaal van Lammers misbruikt om hem te beschuldigen van pedofilie. “We accepteren niet dat er leugenachtige en gevaarlijke desinformatie over een auteur van ons verspreid wordt,” verklaarde uitgeverij Singel. De rechterlijke schikking dwingt Civitas Christiana tot het terugtrekken van haar haatdragende inhoud. Toekomstige rechtszaken sluit Singel Uitgeverijen niet uit wanneer er weer “onjuiste en gevaarlijke desinformatie” auteurs van de uitgever verspreid wordt.
Lammers zelf reageert opgelucht: “Ik ben blij dat dit hoofdstuk eindelijk afgesloten is. Ik ga me nu volledig richten op mijn volgende boek – een bundel met gedichten over liefde.” De 31-jarige auteur voegt er – terecht – aan toe: “Deze wereld kan wel wat meer liefde gebruiken.”
‘militant en sektarisch’
De ultraconservatieve Civitas Christiana reageert kritisch op de uitspraak. De stichting laat weten dat ze organisatie het niet eens is met de uitspraak. De stichting is namelijk van mening dat ze slechts “kritiek” gaven “op de werkwijze van Rutgers en haar visie op seksuele voorlichting”. Ook geeft men aan dat de stichting hier mee door zal gaan, “natuurlijk binnen de grenzen van de uitspraak van vandaag”. Daarnaast beraadt de stichting zich op juridische stappen tegen de uitspraak.
De stichting, die naar eigen zeggen ‘vecht voor de overwinning van de christelijke tradities, het gezin en de vrijheid van Nederland’ opereert zelf niet op smetteloze wijze. Dat blijkt uit onderzoek van het Reformatorisch Dagblad naar de campagnes en financiën van Civitas Christiana en uit gesprekken die men voerde met diverse (ex-)werknemers. Daaruit ontstaat een beeld van een sektarische en militante organisatie, die met herhaalde bedelpraktijken gelovigen geld uit de zak klopt. In dat licht is het onbegrijpelijk dat de stichting nog altijd een ANBI-status bij de belastingdienst heeft. Deze status, die bedoeld is voor ‘Algemeen Nut Beogende Instellingen zorgt ervoor dat de stichting gebruik kan maken van bepaalde belastingvoordelen. Maar van enig ‘algemeen nut’ lijkt bij Civitas Christiana geen enkele sprake te zijn.
overwinning
De uitkomsten van beide rechtszaken onderstrepen de afwezigheid van enig algemeen nut van de stichting. Daarmee zijn ze een belangrijke overwinning voor pleitbezorgers van seksuele diversiteit. Daarnaast zijn ze van belang voor het behoud van een samenleving waarin kinderen zichzelf mogen zijn en kunnen ontdekken. Vrij van angst, schuld of schaamte. Civitas Christiana heeft jarenlang geprobeerd progressieve stemmen het zwijgen op te leggen door middel van laster en intimidatie. Nu is er een juridische grens getrokken.