Het organiseren van protesten of openbare evenementen is vanaf deze week in Hongarije verboden voor LHBTIQ+ personen. Het parlement van Hongarije heeft daarvoor een wijziging van de grondwet aangenomen en zet daarmee een ongekend harde aanval in op mensenrechten en democratische vrijheden. Wie zich toch uitspreekt, riskeert boetes van honderden euro’s.
Tekst: Ronald Mol
In de praktijk betekent de Hongaarse grondwetswijziging het stilleggen van queer zichtbaarheid, activisme en bijeenkomsten van de regenbooggemeenschap, inclusief evenementen zoals Pride. Ook heeft men in de grondwet opgenomen dat Hongarije voortaan alleen nog de binaire geslachten “man” en “vrouw” erkent. Onder het mom van een “grote paasschoonmaak” — een cynische benaming van premier Viktor Orbán — worden transgender en non-binaire personen uitgewist. Duizenden mensen verliezen daarmee het recht om hun eigen identiteit te kunnen bepalen.
Verzet in Boedapest
Afgelopen maand werd in Hongarije al een wet aangenomen die Pride-evenementen verbiedt. Maar dat verbod ging de Hongaarse regering blijkbaar niet ver genoeg. Vanaf deze week zijn namelijk niet alleen Prides, maar letterlijk alle evenementen die door mensen uit de regenbooggemeenschap worden georganiseerd, zijn vanaf nu verboden. Door de grondwetswijziging is het recht van LHBTIQ+ personen of organisaties om te protesteren volledig aan banden gelegd.
In een reactie op het verbod organiseerde de tegenstanders daarom een Grey-Pride, waarmee ze de spot dreven met Orbáns anti-diversiteitsagenda. Meer dan tienduizend mensen marcheerden door Boedapest. Daarbij gingen ze gekleed in saaie, grijze kleding. Met hun protestborden dreven ze de spot met het beleid van Orbán en wezen ze erop dat de kleur uit Hongarije is verdwenen.
Wakker worden!
Voorafgaand aan de stemming probeerden demonstranten en leden van de oppositie ook het parlementsgebouw te blokkeren. Ze werden daarbij echter hardhandig verwijderd door de politie. Tijdens de stemming gebruikten oppositieleden toeters om, in een symbolische laatste poging om het parlement wakker te schudden. Het mocht niet baten; de regeringscoalitie, bestaande uit Orbáns partij Fidesz en de Christendemocratische Volkspartij, bezetten 133 van de 199 zetels in het parlement. Uiteindelijk stemden 140 parlementsleden vóór de wijziging van de grondwet in Hongarije, slechts 21 waren tegen.
Tegen de regering van Orbán ontstaat ondertussen steeds meer weerzin. En dat laat zich zien in de peilingen. Volgens de oppositie is het verbod op publieke uitingen van LHBTIQ+ personen en de wijziging van de grondwet niets meer dan een kortzichtige poging om de aandacht af te leiden van de werkelijke problemen waar Hongarije mee te maken heeft.
Structurele wettelijke onderdrukking
De repressie van de regenbooggemeenschap door de Hongaarse regering is bepaald geen nieuw fenomeen. Sinds 2021 is het verboden om in boeken, reclames, musea of media homoseksualiteit of genderdiversiteit te ‘promoten’. Dit betekent in de praktijk een verbod op LHBTIQ+ representatie in de publieke ruimte. De extremistische regering stuurt aan op een Hongaarse samenleving waarin alleen heteronormatieve levens als volwaardig worden beschouwd.
Naast de systematische onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting van LHBTIQ+ personen bevat de grondwetswijziging nog een nationalistisch element. Mensen met een dubbele nationaliteit kunnen vanaf nu hun staatsburgerschap verliezen en het land uitgezet worden. Tegenstanders noemen het een gerichte poging om politieke tegenstanders en minderheden het zwijgen op te leggen of te verwijderen.
De progressieve Momentum-partij sprak dan ook klare taal: “De afgelopen vijftien jaar heeft deze regering stap voor stap de rechtsstaat afgebroken. De afgelopen maanden gaat dat in een razend tempo.” Volgens tegenstanders zijn deze stappen door de regering alleen gezet omdat Orbán zijn greep op de macht probeert te behouden. Hongarije heeft in 2026 verkiezingen voor het parlement op de kalender staan en Fidesz ligt achter in de peilingen.
Europese schande
Wat in Hongarije gebeurt, is allang geen binnenlandse aangelegenheid meer. We zien een EU-lidstaat die actief beleid maakt dat mensen uitwist, verjaagt en onderdrukt op basis van wie ze zijn. De organisatie van Boedapest Pride roept daarom de internationale LHBTIQ+-gemeenschap, mensenrechtenorganisaties en progressieve regeringen om zich dringend en luid uitspreken. Toch zien we vanuit Brussel en Straatsburg vooralsnog weinig gebeuren. Zelfs de LGBTI Intergroup van het Europese Parlement, een overleg waarin parlementariërs uit verschillende fracties bij elkaar komen om LHBTIQ+ belangen in de gaten te houden, is opvallend stil.
De Hongaarse opstelling ten aanzien van de regenbooggemeenschap is daarmee een Europese crisis, die de weeffouten van de EU genadeloos blootlegt. Het enige effectieve manier waarop de Europese Commissie landen als Hongarije in het gareel kan houden, is door het aandraaien van de financiële duimschroeven. Daarnaast kunnen landen hun stemrecht verliezen via een zogenaamde artikel 7-procedure. Maar daar moeten de overige lidstaten wel unaniem voor stemmen, iets wat nog nooit is voorgekomen.
Signaal
Wat er in Hongarije gebeurt is een duidelijk signaal aan de Europese LHBTIQ+ gemeenschap: De strijd voor zichtbaarheid, bestaansrecht en vrijheid stopt niet bij een grens. De tijd voor internationale solidariteit is in lange tijd niet zo groot geweest. Niet meer mogen protesteren vanwege je seksuele geaardheid of genderidentiteit: vergelijkingen met diverse zwarte bladzijden uit de menselijke geschiedenis – waarbij een specifieke groep in de samenleving monddood werd gemaakt – liggen voor het oprapen.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
