Motie torpedeert Transgenderwet: ‘Tweede Kamer laat transgender mensen keihard in de steek’

De rechten van transgender personen staan opnieuw onder druk in politiek Den Haag. De Tweede Kamer roept het kabinet namelijk middels een motie opnieuw op om de Transgenderwet zonder democratisch debat van tafel te vegen. “Verontrustend en een gevaarlijk signaal”, aldus de voorzitter van Transgender Netwerk Nederland. 

Bron: Transgender Netwerk Nederland/ Tweede Kamer

De Tweede Kamer heeft op dinsdag 8 april een motie van conservatieve partijen SGP, JA21 en FvD over de behandeling van de zogeheten Transgenderwet aangenomen. Daarin wordt het kabinet opgeroepen om het wetsvoorstel voor de versoepeling van de wijziging van geslachtsregistratie binnen een maand van tafel te halen. Met de motie gaat de Tweede Kamer onder andere in tegen allerlei adviezen van experts in de transgenderzorg. Die zijn het er namelijk over eens: de manier waarop deze puur administratieve handeling nu is geregeld, voldoet niet.

onbehoorlijk bestuur

“Het is onbehoorlijk bestuur om een wetsvoorstel midden in de eerste termijn naar de prullenbak te wijzen met moties. En het geeft het signaal af dat de politiek de veiligheid en het welzijn van trans personen niet belangrijk vindt.” zei Kamerlid Ines Kostić in een stemverklaring namens PvdD, GL-PvdA, SP, D66 en Volt. Het mocht echter niet baten.

Naast de indieners van de motie, stemden ook alle Kamerleden van de ChristenUnie en Denk voor de motie. Van de coalitiepartijen stemden de PVV, BBB en NSC voor de motie. Dat er steun van deze partijen kwam is geen grote verrassing. Zo heeft geen van de partijen bijvoorbeeld het Regenboog Stembus Akkoord  van COC Nederland getekend. Ook stemden de PVV en FVD tijdens de vorige kabinetten opvallend vaak met de SGP mee wanneer het ging om LHBTIQ+-gerelateerde moties en wetsvoorstellen.

NSC

Met name coalitiepartij NSC valt met haar steun voor de motie -opnieuw- zwaar door de mand. In de aanloop naar de laatste verkiezingen maakte de partij namelijk veel ophef over wat ze ‘behoorlijk bestuur’ noemt. Dat juist deze partij nu niet alleen de oppositie, maar ook de Nederlandse transgendergemeenschap berooft van een democratische behandeling van het wetsvoorstel is dus opvallend. ‘Goed bestuur, maar alleen als het ons uitkomt’, lijkt de partij met haar stem voor de anti-transgendermotie te zeggen.

De positie van NSC als zelfverklaarde hoeder van de democratie en rechtsorde loopt daarmee verdere averij op. Steun voor een motie waarmee men weigert om het democratische debat over rechten van transgender mensen aan te gaan, draagt niet in positieve zin bij aan de reputatie van NSC. En dat terwijl de NSC-kiezer sowieso al niet enthousiast lijkt te zijn over de deelname van de partij aan kabinet Schoof 1. Dit is terug te zien in de peilingen. Als er nu verkiezingen zouden komen blijven van de twintig zetels die NSC bij de laatste verkiezingen binnensleepte nog maar twee tot vijf over.

ongebruikelijk, maar geen verrassing

Het is zeer ongebruikelijk dat de behandeling van een wetsvoorstel halverwege gestopt wordt. Toch was de uitslag van de stemming op dinsdag geen verrassing. Vorig jaar werd namelijk een soortgelijke motie aangenomen. De destijds al demissionaire ministers Weerwind en Dijkgraaf (beiden D66) hielden hun rug toen recht en lieten weten dat ze geen gehoor zouden geven aan die motie. Ook de huidige staatssecretaris Struycken (NSC) noemt het een relevant wetsvoorstel dat niet in strijd is met het regeerprogramma. De staatssecretaris heeft de nieuwe motie van SGP, BBB, FVD en JA21 daarom ontraden.

ongegrond conservatisme

Het wetsvoorstel is bedoeld om het proces van het wijzigen van de geslachtsregistratie menselijker en toegankelijker maken. Zo zou de verplichte deskundigenverklaring vervallen, krijgen jongeren onder de 16 via de rechtbank toegang tot wijziging van hun registratie, en kunnen mensen vanaf 16 jaar dit rechtstreeks bij de burgerlijke stand regelen.

Momenteel kunnen transgender personen hun geslacht op de geboorteakte namelijk alleen laten veranderen na een gesprek met een arts of psycholoog. Volgens de experts dragen die gesprekken in de praktijk alleen maar bij aan de verlenging van het transitieproces. Volgens hen hebben ze verder niet of nauwelijks nut. Ook de VN-mensenrechtenrapporteur zegt dat de huidige regeling gebaseerd is op discriminatoire stereotypen over transgender personen. Het College voor de Rechten van de Mens onderschrijft dat en adviseert de Tweede Kamer om de aangepaste transgenderwet aan te nemen.

gevaarlijk signaal

Dat de behandeling van een wetsvoorstel over transgender mensen ondanks tot twee keer toe door de Kamer wordt gedwarsboomd, noemt Transgender Netwerk Nederland ‘verontrustend en een gevaarlijk signaal’. Volgens de belangenbehartiger groeit de haat tegen transgender mensen wereldwijd. In landen als de VS en Hongarije worden de rechten van transgender mensen hard afgebroken. Ook worden allerlei leugens over ze verspreid.

In Nederland zien we eveneens steeds meer desinformatie over transgender mensen, zowel in de media als in de politiek. Volgens Transgender Netwerk Nederland (TNN) is de online haat tegen transgender mensen in slechts drie jaar tijd bijna vertienvoudigd. “We willen niet de VS achterna,” zegt Remke Verdegem, voorzitter van TNN. “Het is dan ook moeilijk te verkroppen dat politici in Nederland kiezen voor polarisatie in plaats van medemenselijkheid.”

Voorstanders van een versoepeling van de aanpassing van geslachtsregistratie bestrijden dergelijke bangmakerij. Daarbij verwijzen ze naar de landen die Nederland voorgingen. Noorwegen, Ierland, Malta en Argentinië schrapten de deskundigenverklaring eerder al als verplichting voor een wijziging van de geslachtsvermelding. De minister van Justitie en Veiligheid liet de gevolgen van de versoepeling van de regels in die landen onderzoeken. Uit dat onderzoek kwam geen enkel voorbeeld naar voren waaruit misbruik van de versoepelingen bleek.

volledig en met respect

De afgelopen weken hebben transgender mensen, familieleden, vrienden en collega’s vele e-mails gestuurd naar Kamerleden. Daarmee riepen ze hen op om de behandeling van het wetsvoorstel niet in de weg te staan. Ook mensenrechtenorganisaties en vrouwenrechtenorganisaties hebben fracties gevraagd tegen de motie stemmen. Maar nu uit de motie blijkt dat een Kamermeerderheid blijft weigeren om de Transgenderwet zelfs maar inhoudelijk te behandelen lijkt de boodschap helder: de erkenning van transgender mensen en hun rechten blijft voor deze partijen geen prioriteit.

In plaats daarvan misbruiken de partijen de transgender gemeenschap als inzet bij een politieke strijd tussen conservatieve onderbuikgevoelens en het progressieve recht op zelfbeschikking. Het is nu aan het huidige kabinet om te reageren op deze nieuwe poging tot blokkade. De vraag blijft: durft het kabinet pal te staan voor een inclusieve samenleving die ook transgender personen volwaardig erkend?

TNN hoopt dat de staatssecretaris recht zal doen aan de basisprincipes van de rechtsstaat en dat hij het democratische debat over het wetsvoorstel niet zomaar opgeeft. “Trans mensen verdienen het dat een wetsvoorstel dat over hen gaat volledig en met respect wordt behandeld. Net zoals dat met andere wetsvoorstellen gebeurt. Het wordt tijd dat we het weer kunnen hebben over de problemen waar trans mensen tegen aanlopen,” laat TNN weten.