Tijdens zijn jaarlijkse toespraak ter gelegenheid van de opening van het parlementaire jaar liet de Hongaarse premier Viktor Orbán zich opnieuw van zijn meest LHBT-fobe kant zien. De ‘Victator’ kwam namelijk weer met een aantal scherpe uitspraken over LHBTQ+-rechten. Zo kondigde hij bijvoorbeeld aan dat hij Pride vieringen in Hongarije wil verbieden. En dat terwijl Boedapest Pride in 2025 juist een 30-jarig jubileum te vieren heeft…
De Hongaarse premier hield zijn toespraak voor een select gezelschap, waarbij onafhankelijke pers niet welkom was. En bij deze gelegenheid gaf Orbán onder andere aan dat hij niet onder de indruk is van de rechtszaak die de Europese Commissie aanspande tegen de omstreden Hongaarse wet die zogenaamde ‘homopropaganda’ verbiedt. Deze wet, gemodelleerd naar Russische wetgeving, wordt door critici bestempeld als discriminerend en anti-LHBTQ+. De Hongaarse regering blijft de wet echter als een maatregel voor kinderbescherming presenteren.
Mogelijk verbod op pride
Dit jaar voegde Orbán ook een nieuw element toe aan zijn conservatieve agenda. Voor het eerst hintte hij openlijk op een mogelijk verbod op Pride-marsen in Hongarije. In zijn boodschap richtte hij zich direct tot de organisatoren van Boedapest Pride. “Natuurlijk kunnen we niet opgeven, we kunnen de bescherming van onze kinderen niet opgeven. Het is tevergeefs dat ik in Luxemburg voor het gerecht word gesleept,” liet Orbán aan zijn achterban weten.
Aangemoedigd door het applaus van zijn toehoorders ging de Hongaarse premier nog een stapje verder: “Sterker nog, ik stel voor dat we in de tegenaanval gaan! Laten we in de grondwet schrijven dat een man een man is en een vrouw een vrouw. Punt,” aldus de Hongaarse premier. Ook had hij nog een tip voor de organisatoren van Pride vieringen in Hongarije: “Ik raad de organisatoren van Pride aan om zich niet bezig te houden met de voorbereiding van de parade van dit jaar. Verspilling van geld en tijd,” concludeerde Orbán. De uitspraken werden door het aanwezige publiek met luid applaus en gejuich ontvangen. Vanuit binnen- en buitenland kreeg Orbán echter ook al snel kritiek op zijn standpunten.
Reactie van Budapest Pride
De organisatoren van Boedapest Pride reageerden fel op de uitspraken van de premier. In een verklaring lieten ze weten dat de organisatie niet zal toestaan dat de grootste mensenrechtendemonstratie van Hongarije wordt verboden. Daarbij herinnerden ze de Hongaarse premier eraan dat zelfs de huidige Hongaarse grondwet – ondanks de vele beperkingen op de rechten van LHBTIQ+ personen in het land– hen nog steeds de vrijheid van vergadering en van meningsuiting biedt. Dit jaar viert Boedapest Pride haar 30-jarig jubileum. De organisatie heeft, niet geheel toevallig, voor de slogan “We zijn er” gekozen.
“We zullen niemands zondebok zijn.”
Budapest Pride
Strijdvaardig liet de organisatie van Boedapest Pride weten dat ze zich niets zullen aantrekken van een eventueel Pride-verbod: “De vrijheid van een land wordt niet getoond door de vraag of de meningen die de overheid leuk vindt, vrijelijk kunnen worden geuit. De LHBTQ-gemeenschap is al jaren een doelwit van de regeringspartijen, dus bewegingen als de Pride-mars laten zien of de autoriteiten degenen die anders denken, het zwijgen kunnen opleggen. Het gebruik van de LHBTQ-gemeenschap voor politieke doeleinden is een goedkope schertsvertoning. We zullen niemands zondebok zijn.”
dit jaar gewoon weer pride in boedapest
De organisatoren benadrukken dat Boedapest Pride 2025 niet alleen een demonstratie is voor LHBTQ+-rechten. Na de uitspraken van Orbán staat de Pride volgens hen symbool voor de vrijheid van alle Hongaren om hun mening te uiten. Er zijn al eerdere pogingen geweest om Pride-marsen in Hongarije te verbieden. Maar deze zijn volgens de organisatie nooit succesvol geweest. En daarom zal de Boedapest Pride-mars van 2025 dus gewoon weer doorgaan, ‘desnoods met een klein aantal deelnemers’, aldus de organisatie.
Hoewel het evenement veel kleinschaliger is dan soortgelijke pride-parades in West-Europa en Noord- en Zuid-Amerika, lopen er gemiddeld toch duizend tot tweeduizend demonstranten mee tijdens de Pride-mars in Boedapest. Radicale extreemrechtse demonstranten verstoorden de optochten van de Boedapest Pride in 2007 en 2008. De toekomst van het evenement leek daardoor onzeker te worden. Maar in de jaren daarna werd de Boedapest Pride weer met succes georganiseerd, met minimale incidenten.
Bondgenoten
Naast de organisatoren spreken ook mensenrechtenorganisaties zich uit tegen het standpunt van Orbán. Het Hongaarse Helsinki-comité, dat zich inzet voor burgerrechten, verklaarde dat vreedzame vergadering een fundamenteel grondrecht is. Ook bood het comité bij voorbaat al juridische ondersteuning aan voor de organisatie van de Boedapest Pride in 2025.
Daarnaast lieten diverse lokale bestuurders weten dat ze het niet met de ‘Victator’ eens zijn. Tamás Soproni, burgemeester van het district Terézváros in Boedapest, betuigde zijn steun. In het Terézváros district organiseren de Hongaren de Boedapest Pride. Het stadsdeel staat daarnaast ook bekend om het bruisende uitgaansleven. Soproni liet weten dat zijn district juist bekend staat om de tolerantie, inclusiviteit en diversiteit. Ook gaf hij aan uit te kijken naar de Pride: “We kijken ernaar uit om deze zomer ook de meest vrije mars in ons district te zien!”
Het Servische voorbeeld
De dreiging van een Pride-verbod in Hongarije roept herinneringen op aan gebeurtenissen in buurland Servië. In het najaar van 2022 probeerde president Aleksandar Vučić de EuroPride-mars in Belgrado te verbieden. Daarbij voerde hij de verwachte tegendemonstraties van radicale en extreemrechtse groepen aan als excuus voor een verbod vanwege veiligheidsrisico’s. Het verbod leidde echter tot een internationaal schandaal. De druk zorgde ervoor dat de mars uiteindelijk alsnog doorging onder grootschalige politiebescherming voor de deelnemers.
De situatie in Servië toont volgens de organisatoren van de Boedapest Pride aan dat internationale druk en publieke solidariteit een belangrijke rol kunnen spelen bij het beschermen van de vrijheid van vergadering in Hongarije. Maar of dit ook nu het geval zal zijn in Boedapest, zal de komende maanden blijken. Voorlopig zijn de organisatoren in ieder geval vastberaden om hun demonstratie door te zetten en het dertig jarige jubileum te vieren, ongeacht de politieke tegenwind.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
