Robert F. Kennedy Jr. is naar voren geschoven als Trumps kandidaat-minister van Volksgezondheid en Human Services. Als het congres zijn benoeming goedkeurt, komt het ministerie onder de invloed van een -op zijn zachtst gezegd- controversieel figuur. Met Kennedy als minister krijgt Amerika namelijk een uitgesproken LHBTIQ+ fobe complotdenker aan het roer van het al rammelende volksgezondheidsbeleid.
Tekst: Ronald Mol
Foto: Gage Skidmore, via Flickr, CC 2.0
De benoeming werd aangekondigd tijdens een gala-evenement in Trumps landgoed Mar-a-Lago. De Republikeinen geloven dat de benoeming het startpunt is van vele hervormingen op het gebied van gezondheidszorg. Onder de verantwoordelijkheid van de minister van Volksgezondheid vallen namelijk agentschappen als de Food and Drug Administration (FDA) en de Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Deskundigen kijken ondertussen met grote bezorgdheid naar de benoeming. Ze komen daarom met scherpe kritiek.
Trumps “visie”
In een interview met NPR onthulde Kennedy dat Trump hem drie belangrijke richtlijnen had gegeven voor de uitvoering van zijn ministerschap. Zo wordt het zijn taak om de nooit bewezen corruptie bij gezondheidsinstanties te bestrijden. Ook moet hij een einde maken aan de ‘epidemie van chronische ziekten’. Deskundigen die zich dagelijks met deze materie bezig houden reageren afwachtend en sceptisch. Men vreest namelijk dat de financiering van medisch onderzoek onder leiding van Kennedy juist verminderd zal worden.
Tot slot moet de werking van het Amerikaanse zorgsysteem weer gebaseerd worden op wetenschappelijk bewijs. Dat laatste punt leidt zowel tot vermaak als zorg. De Republikeinse partij heeft met sinds de jaren Trump namelijk een vrij ‘losse omgang’ met wetenschappelijk bewijs laten zien. En Kennedy is wat dat betreft geen uitzondering.
opgetrokken wenkbrauwen
“Amerikanen zijn te lang verpletterd door het industriële voedselcomplex en farmaceutische bedrijven die zich schuldig hebben gemaakt aan misleiding,” beweerde Trump in zijn speech. Die uitspraak zorgt voor opgetrokken wenkbrauwen, aangezien hij zelf juist bekend staat om zijn grote voorliefde voor fastfood. “De veiligheid en gezondheid van alle Amerikanen is de belangrijkste rol van elke regering,” vervolgde hij.
Critici reageren met nauwelijks verholen cynisme op deze uitspraken. Ze wijzen daarbij naar andere beleidsvoorstellen die juist een negatieve impact zullen hebben op de volksgezondheid in de VS. Trumps voornemen om zoveel en zo lang mogelijk gebruik te blijven maken van fossiele brandstoffen is daar volgens hen het ideale voorbeeld van.
Staat van dienst
Tijdens het gala sprak Trump verder zijn vertrouwen uit in Kennedy’s vermogen om deze kwesties aan te pakken. Daarbij prees hij Kennedy’s toewijding aan “wetenschappelijk onderzoek op hoog niveau” en transparantie. Het is echter zeer de vraag of dat ook daadwerkelijk het geval zal zijn, wanneer zijn kandidaat wordt goedgekeurd.
Deskundigen vrezen namelijk dat het Amerikaanse zorgstelsel onder leiding van Kennedy niet zozeer op wetenschap, maar eerder op ‘alternatieve feiten’ gebaseerd zal worden . De staat van dienst van deze uiterst controversiële kandidaat tot nu toe wijst in ieder geval op dat laatste. Met name Kennedy’s commentaren op het gebied van vaccins, fluoride en voedselveiligheid, hebben hem kritiek van experts opgeleverd. Zij maken zich zorgen over de aantasting van het vertrouwen in de wetenschap. Daarvoor wijzen ze op zijn geschiedenis van het herhaaldelijk verspreiden van halve waarheden en volslagen leugens. Ook heeft Kennedy zich meermaals geprofileerd als een uitgesproken tegenstander van de LHBTIQ+ gemeenschap.
HIV en Aids
Kennedy heeft herhaaldelijk de leugen verkondigd dat hiv niet de oorzaak is van aids. In plaats daarvan praat hij notoire aids-ontkenners na. Zo beweert hij regelmatig dat de aandoening juist wordt veroorzaakt door andere factoren. Daarbij noemt hij recreatief drugsgebruik, in het bijzonder het gebruik van amylnitriet (‘poppers’) en stress als voornaamste veroorzakers van aids.
Die uitspraak herhaalde hij nogmaals bij de onder rechtse complotdenkers populaire podcast van Joe Rogan. Daar deed Kennedy enkele pijnlijke en kwetsende uitspraken over de slachtoffers van aids. In de podcast claimde hij ten onrechte dat de aandoeningen die aidspatiënten ‘martelden en doodden’, simpelweg het gevolg waren van hun eigen drugsgebruik. Ook noemde hij hun ‘dwangmatig homoseksueel gedrag’ als belangrijkste veroorzaker van aids.
debat
Trumps kandidaat voor Volksgezondheid is verder van mening dat hiv-onderzoekers ‘gewoon niet openstaan voor het debat’. Want, zo schrijft hij: “Net als geestelijken van de Inquisitie verzetten de hogepriesters van HIV zich koppig tegen de mogelijkheid dat ze het mis zouden kunnen hebben. Vanaf het begin heeft de HIV/AIDS-religie haar overleving gezien in moreel absolutisme, regelrechte discriminatie en genadeloze onderdrukking van twijfel.”
Deskundigen wijzen Kennedy’s suggestie van de hand. Een debat met iemand die geen expert is, over een onderwerp waar al geruime tijd wetenschappelijke consensus bestaat, wordt alom gezien als een verspilling van tijd en energie. In plaats van een debat roepen ze Kennedy op om, als zijn kandidatuur wordt goedgekeurd, meer geld vrij te maken voor onderzoek en goede voorlichting.
Vaccins
Tegenover de media heeft Kennedy ondertussen meermaals ontkend dat hij een anti-vaxxer is. Ook heeft hij verklaard dat zowel hij als zijn kinderen gevaccineerd zijn. Toch doen zijn uitspraken nog altijd anders vermoeden. Zo levert hij regelmatig kritiek op de veiligheid van vaccins. Daarbij baseert hij zich vaak op achterhaalde en al ruimschoots ontkrachte complottheorieën. Zo bleef Kennedy het verhaal dat vaccins autisme veroorzaken verspreiden. Die complottheorie werd oorspronkelijk populair gemaakt door de inmiddels in diskrediet geraakte Brit Andrew Wakefield.
In 1998 legde Wakefield een onterecht verband tussen vaccins en autisme. De publicatie daarover werd om die reden later weer ingetrokken door The Lancet, het wetenschappelijke tijdschrift waarin het onterecht gelegde verband in eerste instantie gepubliceerd was. Nadat de fouten in de publicatie aan het licht waren gekomen werd eerst nog gedacht dat Wakefields onderzoek slechts fouten vertoonde en dat hij daardoor de verkeerde conclusies had getrokken. Maar vanaf 2004 kwamen bewijzen van belangenverstrengeling en manipulatie van gegevens naar boven.
waarschuwing
Latere onderzoeken van over de hele wereld toonden telkens weer aan dat de conclusies uit Wakefields ‘onderzoek’ niet kloppen. Het feit dat Kennedy desondanks de theorie van Wakefield blijft verspreiden, suggereert dat zijn aanpak als minister allesbehalve wetenschappelijk zal zijn. Deskundigen waarschuwen dan ook dat Kennedy’s benoeming wereldwijde gevolgen kan hebben.
Volgens hen heeft vaccineren niet alleen wereldwijd meer levens gered dan enig ander medische ingreep, maar is het ook nog eens beter onderzocht dan andere onderdelen van de gezondheidszorg. Ze waarschuwen dat als Kennedy deze mythes in stand houdt, de kans bestaat dat hij vaccinatieprogramma’s wereldwijd kan terugdraaien. De gezondheidsexperts waarschuwen dat het beleid van Kennedy waarschijnlijk zal leiden tot een toename van vermijdbare sterfgevallen en handicaps, met name onder kinderen.
COVID-19 en andere desinformatie
Ook Kennedy’s aanpak van de COVID-19 pandemie heeft reacties uitgelokt. Zo werkte hij samen met de meermaals veroordeelde Nederlandse complotdenker Willem Engel. Verder beweerde hij -wederom ten onrechte- dat het virus zich richt op specifieke etnische groepen. Volgens hem werden met name Asjkenazische Joden en Chinezen door het COVID-virus gespaard. Met die samenzweringstheorie wakkerde Kennedy antisemitisme en racisme aan. Nauwelijks verrassend wordt ook deze bewering door gezondheidsdeskundigen veroordeeld als ongegrond en schadelijk.
Daarnaast heeft Kennedy onder andere:
- De Amerikaanse vaccinatie-mandaten vergeleken met Nazi-Duitsland
- Het Center for Disease Control (CDC) ervan beschuldigd dat het wordt beïnvloed door farmaceutische bedrijven
- Beweert dat blootstelling aan bepaalde chemicaliën kinderen transgender maakt.
Belangenbehartiger GLAAD, de Amerikaanse non-profitorganisatie die strijdt tegen discriminatie op grond van seksuele geaardheid en genderidentiteit, houdt inmiddels een aparte pagina bij van alle verzinsels die Kennedy tot nu toe heeft verspreid. Zijn uitspraken hebben velen van hem vervreemd, inclusief zijn eigen familie. Een groot deel van de invloedrijke familie Kennedy heeft zijn steun voor Trumps plannen meermaals publiekelijk bekritiseerd.
Zorgen
Wanneer Kennedy als Trumps kandidaat voor de post van Volksgezondheid daadwerkelijk wordt benoemd, zal hij toezicht houden op diverse cruciale gezondheidsinstanties. Zijn ideeën zullen de basis vormen voor het Amerikaanse volksgezondheidsbeleid. En zullen op die manier automatisch ook een wereldwijde impact hebben.
Experts en belangenbehartigers maken zich dan ook grote zorgen dat zijn standpunten het vertrouwen van het publiek in wetenschap, vaccins en andere gezondheidsmaatregelen kunnen ondermijnen. Eén van hen is Imran Ahmed, CEO van het Center for Countering Digital Hate. Hij beschuldigt Kennedy ervan zijn beroemde familienaam te misbruiken om geloofwaardigheid te verlenen aan “ouderwetse onzin”.