In Kenia wordt vervolging vanwege seksuele identiteit niet langer beschouwd als een reden voor een asielaanvraag. Dat heeft John Burugu, de Keniaanse vluchtelingencommissaris die verantwoordelijk is voor de verwerking van asielaanvragen, laten weten. Dit betekent dat seksuele minderheden bij hun asielaanvraag geen uitzondering meer krijgen in het Oost-Afrikaanse land.
Tekst: Ronald Mol
Foto: Axel Fassio/CIFOR-ICRAF, via Flickr
De uitspraak zorgt voor grote onrust onder de grote groep LHBTIQ+ asielzoekers die in Kenia op een beslissing over hun asielaanvraag wachten. Vertwijfeld vragen zij zich nu af of hun zaken überhaupt wel in behandeling genomen zullen worden. Kenia geldt al geruime tijd als een van de grootste opvanglanden voor vluchtelingen in Oost-Afrika. Het land met ruim 54 miljoen inwoners biedt momenteel onderdak aan meer dan 770.000 asielzoekers. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR wacht meer dan een kwart van hen nog op een beslissing over hun verblijfsstatus.
In september liet Burugu in een telefonisch interview weten dat Kenia vervolging op grond van seksualiteit of geslacht niet als een vrijbrief voor asiel zou beschouwen. “We zijn niet geïnteresseerd in iemands seksuele identiteit,” zei Burugu. “Dat is hun zaak, maar het zal voor ons geen maatstaf zijn om iemand toe te laten die niet voldoet aan de Keniaanse voorwaarden om toegelaten te worden als vluchteling of asielzoeker.”
LHBTIQ+ situatie
Hoewel de Keniaanse overheid geen specifieke gegevens heeft over asielzoekers met een LHBTIQ+ achtergrond, schatte de VN in 2021 dat er op dat moment ongeveer 1.000 LHBTIQ+ vluchtelingen in Kenia woonden. Dat aantal is naar alle waarschijnlijkheid sterk gestegen nadat buurland Oeganda in 2023 de Anti-Homoseksualiteit Wet invoerde. Die wet wordt alom beschouwd als één van de strengste anti-LHBTIQ+ wetten ter wereld, en voorziet onder andere in een doodstraf op het vergrijp van ‘verzwaarde homoseksualiteit’.
Het besluit van de Keniaanse regering is niet de enige bedreiging van LHBTIQ+ personen in het land. In het Keniaanse parlement wordt namelijk gewerkt aan anti-LHBTIQ+ wetgeving die vergelijkbaar is met die van buurland Oeganda. De Verenigde Naties riepen de internationale gemeenschap vorige maand nog op om actie te ondernemen om de rechten van LHBTIQ+ personen in Kenia beter te beschermen.
kakuma
Die oproep kwam na een rapport van Amnesty International over de mensenrechtensituatie in het Keniaanse vluchtelingenkamp Kakuma. Dit vluchtelingenkamp werd in 1992 opgericht om zo’n 20.000 vluchtelingen uit het toenmalige Zuid-Soedan op te vangen. De naam “Kakuma” betekent ‘nergens’ in het Swahili. De naam past goed bij het kamp dat ver van de bewoonde wereld in het noordwesten van Kenia ligt.
Sinds het ontstaan van het kamp is het uitgebreid met vluchtelingen uit Somalië, Ethiopië, Burundi, de Democratische Republiek Congo, Eritrea, Oeganda en Rwanda. Volgens de huidige statistieken van de UNHCR telt het kamp bijna 180.000 vluchtelingen. De leefomstandigheden zijn er bepaald niet makkelijk: het hete klimaat, met aanhoudende droogte en daardoor een voortdurende schaarste aan water en voedsel, maken het leven zwaar. Bovendien is de veiligheid niet gewaarborgd; frictie tussen de verschillende bevolkingsgroepen zorgt voor spanningen en geweldsincidenten. Maar ook overvallen zijn dagelijkse realiteit.