Het Hooggerechtshof van Zuid-Korea heeft geoordeeld dat paren van hetzelfde geslacht in aanmerking komen voor de National Health Insurance Service (NHIS), de nationale ziektekostenverzekering die ook voor getrouwde paren geldt. De beslissing wordt verwelkomd als een belangrijke stap richting huwelijksgelijkheid; voor het eerst wordt een paar van hetzelfde geslacht gezien als juridisch gelijkwaardig aan een heteroseksueel paar.
Tekst: Ronald Mol
De zaak werd aangespannen door Kim Yong-min en So Seong-wook. Hun strijd begon toen eiser So Seong-wook in februari 2021 een rechtszaak aanspande tegen de NHIS. De dienst erkende hem namelijk in eerste instantie als een echtgenoot die van een kostwinner afhankelijk was. Op deze manier kwam So in aanmerking voor een partnerverzekering, gebaseerd op de ziektekostenverzekering die Kim’s werkgever aanbood.
rechtszaak
Die situatie duurde echter niet lang. Nadat er op sociale media berichten over hun relatie verschenen werd hun partnerverzekering in 2021 ingetrokken. Tot overmaat van ramp besloot de NHIS daarna ook achterstallige kosten in rekening te brengen. Daarop diende het paar een aanklacht in tegen de NHIS, omdat ze zich gediscrimineerd voelden.
In de uitspraak erkende het Hooggerechtshof dat het intrekken van de partnerverzekering van paren van gelijk geslacht neerkomt op discriminatie op grond van seksuele geaardheid. In het vonnis is het Hooggerechtshof ook vrij dwingend: “De National Health Insurance Act sluit een niet-verdienende partner in een relatie van hetzelfde geslacht niet uit van de begunstigden”, is onder andere te lezen in de uitspraak. Het hof beschouwt paren van hetzelfde geslacht als een “economische gemeenschap die vergelijkbaar is met een echtelijk [lees: heteroseksueel; red.] partnerschap”.
mijlpaal
Het paar hield een persconferentie buiten het Hooggerechtshof in Seocho-gu, in het zuiden van Seoul. Daarbij lieten zowel So als Kim hun tranen van vreugde de vrije loop, terwijl ze elkaars hand vasthielden. “We hopen dat seksuele minderheden dezelfde toegang tot het huwelijk krijgen als heteroseksuele koppels,” vertelde So aan verslaggevers. “We hopen ook dat de uitspraak van vandaag als een brug zal werken naar het bereiken van huwelijksgelijkheid,” liet Kim weten.
Een medewerker van Amnesty International in Oost-Azië liet desgevraagd weten: “De uitspraak van het Hooggerechtshof in Zuid-Korea is een belangrijke overwinning voor gelijkheid en mensenrechten. De beslissing is een mijlpaal, maar de zaak zelf herinnert ons aan de langdurige gerechtelijke processen die paren van hetzelfde geslacht moeten doorlopen om hun basisrechten veilig te stellen.”
lange weg
De uitspraak van het Hooggerechtshof is een primeur voor Zuid-Korea, want vooralsnog erkent het land alleen het huwelijk van heteroseksuele paren. Er zijn echter wel regels die het mogelijk maken om een juridische status die vergelijkbaar is met die van huwelijkspartner te verkrijgen buiten het wettelijke huwelijk. Volgens experts en belangenbehartigers biedt dat een opening voor toekomstige veranderingen in de wetgeving. Maar die veranderingen laten hoogstwaarschijnlijk nog wel even op zich wachten.
Uit onderzoeken blijkt namelijk dat de steun voor huwelijksgelijkheid in Zuid-Korea niet hoog is. Deze onderzoeken zijn uitgevoerd tussen juni 2022 en september 2023. Slechts 41% van de Zuid-Koreaanse bevolking is voor. Maar liefst 56% geeft duidelijk aan tegen de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht te zijn. In het merendeel van de Aziatische landen blijkt het sentiment echter positief te zijn. In zeven van de twaalf onderzochte landen is de steun voor de openstelling van het huwelijk groter dan de tegenstand. Zuid-Korea staat in dat rijtje echter op een conservatieve negende plaats. De hoogste steun voor huwelijksgelijkheid is te vinden in Japan (68%) en de laagste in Indonesië (5%).