Anti-LHBTIQ+ Wetgeving bedreigt HIV-bestrijding

Anti-LHBTIQ+ Wetgeving bedreigt de wereldwijde HIV-bestrijding. Dat laat UNAIDS, de VN Organisatie die de wereldwijde HIV- en Aidsbestrijding coördineert, weten. Diverse landen in de wereld hebben seksuele handelingen tussen mensen van hetzelfde geslacht op één of andere manier strafbaar gesteld. Deze anti-homoseksualiteit wetgeving bedreigt echter de inspanning van UNAIDS om HIV in 2030 van de lijst met epidemieën af te kunnen halen. 

Landen die de laatste tijd het meest actief zijn geweest in het inperken van de rechten van LHBTIQ+ personen, waaronder Rusland en Oeganda, laten verontrustende ontwikkelingen zien. De Oegandese anti-homoseksualiteitswet bijvoorbeeld, brengt niet alleen LHBTIQ+ mensen in gevaar.

opzettelijk vaag

Ook bondgenoten, belangenbehartigers en hulpverleners lopen risico’s door de wetgeving. Dit komt door de bepaling dat iedereen die “willens en wetens homoseksualiteit bevordert” ook strafbaar is. Doordat de tekst van deze bepaling opzettelijk vaag is gehouden, kan dat verstrekkende gevolgen hebben. Bijvoorbeeld voor werkgevers die LHBTIQ+ personen in dienst nemen of verhuurders die onderdak bieden. Maar ook medisch personeel dat LHBTIQ+ personen helpt doet dat niet zonder risico’s. Van hen wordt namelijk verwacht dat zij niet alleen de HIV-besmetting melden, maar ook bij wie ze die hebben aangetroffen. Steeds meer LHBTIQ+ personen kiezen er dan ook voor om af te zien van een medische behandeling, vaak tot het te laat is. 

rusland

In 1986 liet de Sovjetminister voor Volksgezondheid, Nikolai Trubilin, weten: “In Amerika woedt AIDS al sinds 1981, het is een westerse ziekte. Wij hebben geen basis voor de verspreiding van deze infectie, omdat er in Rusland geen drugsverslaving en prostitutie is.”

Trublin vergiste zich.

Tussen 2007 en 2018 had Rusland het op twee na snelst groeiende aantal HIV-besmettingen ter wereld. Alleen in Zuid-Afrika en Nigeria lag de besmettingsgraad hoger. Volgens de cijfers van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) was Rusland al in 2017 het land met het hoogste aantal met HIV besmette mensen in Europa. Alleen al dat jaar werden er in Rusland 104 duizend nieuwe gevallen van HIV geregistreerd, waarvan 53% pas in het laatste stadium werd ontdekt. Daarbij was in meer dan de helft van de gevallen niet duidelijk hoe de besmetting plaats had gevonden. 

Een trage diagnose, een lage behandelingsgraad en een late start van de therapie is volgens experts de oorzaak van de toename. Dit wordt versterkt door het ultraconservatieve staatsbeleid dat door de Russisch-orthodoxe kerk wordt gesteund. De aanscherping van de wetgeving rondom “homoseksuele propaganda” betekent in feite dat het aanbieden van bepaalde gezondheids- en sociale diensten, wordt gezien als “propaganda”. Het geven van voorlichting over HIV in de LHBTIQ+ gemeenschap valt daar ook onder. Discriminatie door de overheid en intimidatie van kwetsbare bevolkingsgroepen door de politie belemmeren dan ook de verdere HIV-preventie. UNAIDS waarschuwde Rusland daarom al meerdere malen dat de “homopropagandawet” het doel om AIDS  tegen 2030 uit te roeien ondermijnt. De organisatie roept daarom op tot afschaffing van de wetten.

groter risico

Een verbod op het geven van adequate voorlichting, het gebrek aan representatie in de media; het heeft dus gevolgen. Mannen die seks hebben met mannen (MSM) lopen vijf tot twaalf keer meer kans op een HIV-besmetting in landen waar dit strafbaar is. Maar over het algemeen zijn het volgens de VN tegenwoordig vrouwen die een hoger risico lopen. Volgens onderzoek lopen jonge vrouwen en meisjes namelijk meer kans om HIV te krijgen dan jonge mannen en jongens. Culturele houdingen, genderdiscriminatie, seksueel geweld en sociaaleconomische factoren dragen volgens experts bij aan de verspreiding van HIV onder vrouwen van 10-19 jaar. Dit is met name in Afrika ten zuiden van de Sahara het geval. Van elke vijf nieuwe HIV infecties onder jongeren (15-24 jaar) zijn naar schatting drie daarvan vrouw.

Winnie Byanyima, de uitvoerend directeur van UNAIDS, vertelde in een interview met Reuters dat landen met wetgeving tegen LHBTIQ+ personen, of met hoge straffen op sekswerk of drugsgebruik, een toename van nieuwe infecties zien. In het beste geval stabiliseert het aantal infecties in deze landen. Stigmatisering, discriminatie en onvoldoende uitgebreide seksuele voorlichting zijn volgens haar de grootste factoren die aan deze ontwikkeling bijdragen. Byanyima uitte dan ook haar bezorgdheid over de negatieve gevolgen van het beleid van deze landen. Zelf noemt ze de anti-LHBTIQ+ wetgeving ‘anti-mensenrechten, anti-democratisch en anti-gendergelijkheid’. Volgens haar vormt het zelfs een bedreiging voor de inspanningen van UNAIDS. De organisatie zet namelijk nog altijd in op 2030, het jaar waarin aids van de lijst met epidemieën afgehaald moet worden. 

wereldwijd

Volgens UNAIDS bedroeg het wereldwijde aantal mensen met HIV in 2022 ongeveer 39 miljoen. 1,3 miljoen daarvan waren nieuwe gevallen. Ongeveer 30 miljoen mensen worden adequaat behandeld en zullen daardoor geen risico vormen voor anderen. Maar uit dezelfde gegevens blijkt dat er in 2022 wereldwijd nog 630.000 sterfgevallen waren als gevolg van aan aids gerelateerde ziekten.