Erica van Dooren leest voor Gaykrant en schrijft over wat ze heeft gelezen. Deze keer een recensie van Spectrum van Haroon Ali. Voor zijn boek Spectrum interviewt hij mensen met veel verschillende identiteiten uit de regenbooggemeenschap. Spectrum is een mooie verzameling van twintig krachtige interviews geworden (geïllustreerd met portretten door fotograaf Harmen Meinsma). Sommige interviews stonden eerder in de Volkskrant. Als interviewer heeft Ali het vermogen om een veilige en inclusieve ruimte te creëren waarin deze mensen hun verhalen, ervaringen en uitdagingen durven te delen. Met dit boek wil hij zorgen voor een groter begrip en het aanpakken van vooroordelen.
Tekst: Erica van Dooren
Ali gelooft sterk in het doorbreken van taboes en het wegnemen van vooroordelen. Hij zegt dat dit alleen mogelijk is als we open en kritisch over deze onderwerpen praten, zelfs als die gesprekken ongemakkelijk of pijnlijk zijn. In dit boek volgt hij dezelfde methode. Terwijl hij de sterke verbondenheid binnen de LHBT+-gemeenschap benadrukt, voelt hij duidelijk de plicht als journalist om niet alleen de eenheid te vieren, maar ook de verdeeldheid te belichten en de wortels ervan te onderzoeken.
Dromen en ambities
De interviews zijn een momentopname uit het leven van de geïnterviewde personen, benadrukt de schrijver. Vaak worden LHBT+-individuen negatief belicht in het nieuws, vooral als slachtoffers van geweld en haat. Ali wil echter een ander perspectief bieden, een waarin deze gemeenschap in een positiever daglicht wordt gesteld. Een groot deel van de interviews gaan dan ook over dromen en ambities.
Juist door een herhaald vragenpakket, vragen die Ali zichzelf ook veelvuldig stelde, maakt hij de raakvlakken van de verschillende diversiteiten duidelijk. Vragen als: hoe zou je jezelf labelen? Hoe verliep je coming out? En wat hoop je voor de toekomst? Die raakvlakken zoekt Ali bewust op om samen op te boksen tegen de echte vijand: “de groeiende onverdraagzaamheid in de samenleving.”
Trigger warning
Ali weet in zijn interviews pijnpunten bloot te leggen die herkenbaar zullen zijn voor veel lezers. Hij wijst ze in het begin op het volgende:
“Mensen hebben ook een verantwoordelijkheid om hun eigen triggers te verwerken en hun emoties op een gezonde manier te leren uiten. Mijn trigger warning is dus dat ik die triggers wil onderzoeken, de hobbels op deze weg door de regenbooggemeenschap.”
Ali kijkt ook in de spiegel in Spectrum. Hij bekent dat ook hij vooroordelen kent en blinde vlekken heeft. En met het ene thema heeft hij meer dan met het andere, ook omdat hij met sommige gemeenschappen minder ervaring heeft. Hij moest dus keuzes maken bij de samenstelling van dit boek, dat toch heel divers is geworden. Bij de thema’s waar Ali wat minder mee heeft, schrijft hij met meer persoonlijke afstand. Dit met de te waarderen intentie om van de geïnterviewden te leren in plaats van zijn eigen stem te laten overheersen.
Machtsmisbruik en seksueel grensoverschrijdend gedrag
Ali worstelde met de vraag of hij machtsmisbruik en seksueel grensoverschrijdend gedrag als onderwerpen moest aansnijden in dit boek vanwege de stigma’s. Toch besloot hij om het aan te pakken. Hij wilde de ervaringen van queer mannen in de media verkennen en stuurde daarom anoniem een oproep naar vijftig homoseksuele collega’s om te onderzoeken of er veranderingen zijn opgetreden en hoe zij naar dit thema kijken.
Zijn focus op alleen de ervaringen van queer mannen in dit boek geeft wel een wat eenzijdig beeld. Ik mis een bredere context. Welke rol spelen dit soort ervaringen bijvoorbeeld onder vrouwen? Maar zoals al eerder gezegd, het is onmogelijk voor de schrijver om alle invalshoeken te belichten, hij moest keuzes maken.
haroon Ali heeft een droom
“Ik fantaseer geregeld over een leven in een Spaanse stad, waar ik met mijn vriend in een bescheiden appartementje woon, in de buurt van het strand. Ik hou me dan niet meer bezig met de waan van de dag en het deprimerende nieuws uit Nederland, maar schrijf alleen nog fictie, over werelden die (nog) niet bestaan. Ik werk dan in de ochtend, en ga daarna met mijn partner en onze hond naar het strand, of plof neer op een zonnig terras met onze goedlachse Spaanse vrienden, terwijl de tinto de verrano rijkelijk vloeit.
Ik hoop ook dat er een dag komt dat ik niet meer hoef te vertellen over mijn lastige coming out, en hoe mijn ouders daarop reageerden. Dat ik niets meer hoef te zeggen over homoseksualiteit en de islam, en ook niet meer hoef uit te leggen dat Pakistan een heel ander land is dan veel westerlingen denken. In die Spaanse fantasie ben ik dan niet meer die biculturele queer ex-moslim, maar gewoon de buurtbewoner Haroon, die samen met zijn vriend en zijn teckel een paar straten verderop woont. We zullen hoogstens bekendstaan als los holandeses, en worden vertederd uitgelachen om onze accenten.”
Dat de droom van Haroon Ali moge uitkomen, dan zal dat voor anderen ook zo zijn!
Strijd en triomfen
Haroon Ali heeft met zijn interviews een onmiskenbare bijdrage geleverd aan het vergroten van de zichtbaarheid en het begrip voor de LHBT+-gemeenschap. Zijn inspanningen om hun verhalen, die zo divers zijn, die elkaar soms overlappen maar ook van grote contrasten zijn, naar voren te brengen, verdienen lof en erkenning. Hij heeft de nuances, de strijd, de triomfen en de diversiteit in Spectrum op een genuanceerde manier belicht.
Over de schrijver
Haroon Ali (1983) is opgegroeid in Nederland in een islamitisch gezin. Als freelance journalist schrijft hij onder andere voor de Volkskrant. Hij schreef het boek Half (2020) over zijn ervaring als homoseksuele jongen in een islamitische omgeving. Daarnaast maakte hij zijn tv-debuut met de documentaire Het M-woord (2022) waarvoor hij de prestigieuze Tegel won, de belangrijkste journalistieke prijs in Nederland, in de categorie Achtergrond.
Spectrum is in de boekwinkel te vinden en onder andere te bestellen bij Savannah Bay.
Erica van Dooren zet haar liefde voor het geschreven woord om in recensies voor Gaykrant. Ze woont in de Flevopolder en dompelt zich al lezende graag onder in fusionmuziek. Daarnaast schrijft en publiceert ze verhalen en werkt ze aan haar debuutroman.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
