Splinter deelt klap uit: Herdenkingsmunt 50 jaar koninklijke erkenning COC geslagen

Dit jaar is het 50 jaar geleden dat LHBTI+ belangenorganisatie COC Nederland de koninklijke erkenning ontving. Daarom werd Coen van Ham, door het ministerie van Financiën gevraagd om een speciale herdenkingsmunt ter ere van 50 jaar erkenning van het COC te ontwerpen. Deze herdenkingsmunt wordt uitgegeven door de Koninklijke Nederlandse Munt. Schrijver en presentator Splinter Chabot mocht de (ceremoniële) eerste klap uitdelen.

Tekst en foto’s: Ronald Mol

Hoezo koninklijke erkenning?

Tot 1976 had een vereniging een koninklijke erkenning, oftewel de koninklijke goedkeuring, nodig. Het COC dus ook. Zonder die koninklijke erkenning kon een vereniging namelijk niet als rechtspersoon optreden. Geen erkenning, geen kantoor, geen bankrekening, kortom: zonder koninklijke erkenning geen belangenbehartiging. Voor die rechtspersoonlijkheid was toestemming van de overheid nodig. Hiervoor moest het Ministerie van Justitie de statuten van de vereniging goedkeuren.

Die goedkeuring kon alleen worden geweigerd op op grond van ‘het algemeen belang’. En dat is precies wat bij het COC gebeurde. De organisatie deed namelijk meerdere keren een aanvraag voor het ontvangen van een rechtspersoonlijkheid. Tot twee keer toe werd die aanvraag afgewezen vanwege weerstand uit Den Haag. Eén van de argumenten dat het Ministerie van Justitie daarvoor gebruikte, was dat het COC een gevaar voor het huwelijk op zou leveren. De organisatie bracht namelijk een blad uit, waar ook contactadvertenties in stonden. En die konden wellicht gelezen worden door mensen die getrouwd waren…

Succes

De derde poging heeft uiteindelijk wel succes: op 19 september 1973 ontving het COC de Koninklijke Erkenning van de Nederlandse overheid. Deze erkenning betekent veel: het staat voor veel meer dan alleen de mogelijkheid om als rechtspersoon contracten te kunnen sluiten. Voor het COC is het een succes in de strijd om gelijkwaardige behandeling door de overheid.

Inmiddels is het COC de oudste, nog bestaande LHBTI+ belangenbehartiger ter wereld. Door de jaren heen heeft de organisatie nog veel meer successen bereikt. Zo was de organisatie betrokken bij de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor paren van gelijk geslacht en bij het invoeren van verplichte LHBTI+ voorlichting op iedere school. Ook in 2023 werd een grote mijlpaal in de geschiedenis van de Nederlandse LHBTI+ emancipatie aan de lijst toegevoegd: de aanpassing van artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. Daarmee werd, na een proces van twintig jaar, de toevoeging van seksuele gerichtheid als specifiek genoemde non-discriminatiegrond een feit.

Onthulling en eerste slag

Sinds 1567 is de Koninklijke Nederlandse Munt dé producent van het Nederlandse muntgeld. In de loop der jaren heeft het bedrijf een grote verzameling aan speciale herdenkingsmunten uitgebracht. De laatste toevoeging aan deze verzameling, de munt die voor het COC is ontworpen, is momenteel al verkrijgbaar via de Koninklijke Nederlandse Munt. Rikkie Valerie Kollé, de kersverse Miss Nederland, onthulde het ontwerp op 31 augustus. Deze onthulling vond plaats op een bijzondere locatie: Paleis Soestdijk. Dat is de plek waar toenmalig koningin Juliana de officiële koninklijke erkenning van COC Nederland ondertekende.

Maar bij een officiële herdenkingsmunt hoort ook de ceremoniële Eerste Slag. Dit keer was die eer aan Splinter Chabot toebedeeld. En net als de onthulling vond ook die eerste slag plaats op een bijzondere locatie. Hotel Mercier aan de Amsterdamse Rozenstraat. Daar was jarenlang het landelijk hoofdkantoor van het COC gevestigd. Vanuit het pand aan de Rozenstraat coördineerde de organisatie lokale, nationale en internationale activiteiten. Bovendien is het pand voor veel mensen nog altijd het gezicht van het COC vanwege de vele clubavonden en andere activiteiten die er plaatsvonden. Het regionale COC Amsterdam en omstreken houdt op deze locatie nog altijd kantoor.

Erkenning

“We beschouwen de munt als een prachtige blijk van erkenning”, aldus Astrid Oosenbrug, voorzitter en Marie Ricardo, de directeur van COC Nederland toen zij de eerste munt in ontvangst namen. “Erkenning voor het COC als organisatie en voor wat we samen voor de regenbooggemeenschap hebben bereikt. Maar ook voor het werk dat nog gedaan moet worden op weg naar een samenleving waar iedereen zichzelf kan zijn”.

De eveneens aanwezige Staatssecretaris van Financiën, Marnix van Rij (CDA), vertelt tijdens zijn speech dat hij vader is van “twee actieve leden van het COC”. Als vader van een homoseksuele zoon en een lesbische dochter hoort hij ook in het huidige politieke debat geluiden waar hij niet blij van wordt. “Maar,” zegt Van Rij, “Laten we ook even stilstaan bij alle successen die dankzij de tomeloze inzet van het COC zijn behaald. Zij hebben zich onvermoeibaar ingezet voor mensen zoals mijn zoon en mijn dochter. Vandaar dat ik extra gemotiveerd ben om hier vandaag bij aanwezig te zijn.”

Van Rij geeft toe dat dit binnen zijn eigen partij, het CDA, ook nog lang niet altijd goed gaat. Maar hij haast zicht te zeggen dat niet alleen partijprominenten als Van Rij zich daarover uitspreken: “Het CDA heeft ook een zeer actief LHBTI+ netwerk, dat steeds weer uitleg geeft en LHBTI+ gerelateerde zaken, ook intern, aan de kaak stelt. En dat is volgens mij waar het om draait; steeds weer het gesprek met elkaar aangaan.”