De Internationale Schaakfederatie (FIDE) heeft een nieuw beleid uitgebracht over transgender schaakspelers. Daarin staat dat transgender vrouwen “geen recht hebben om deel te nemen aan officiële FIDE-evenementen voor vrouwen. Dit beleid geldt totdat FIDE een nadere beslissing over deelname door transgender vrouwen heeft genomen”. De organisatie heeft zichzelf tot twee jaar de tijd gegeven voor een “verdere analyse” van deelname door transgender vrouwen. Tot die tijd zullen transgender vrouwen gedwongen in een andere, open categorie moeten schaken.
Het beleid maakt duidelijk dat het specifiek om transgender vrouwen gaat die niet als vrouw tijdens een toernooi mogen schaken. Het beleid geldt namelijk niet voor transgender mannen die in de mannencategorieën spelen. In het alom bekritiseerde beleid staat echter wel dat transgender mannen alle titels worden ontnomen. Tenminste, als ze die eventueel voor hun transitie naar de vrouwencategorie hebben behaald.
Onbegrip
Uit het beleid komt het pijnlijke beeld naar voren dat het bestuur van FIDE transgender identiteiten totaal niet begrijpt. Zo valt er te lezen dat de afgenomen titels “vernieuwd kunnen worden als de persoon zijn geslacht weer [terug]verandert in een vrouw”. En zo geeft de in het beleid gebruikte woordkeuze voortdurend blijk van een gebrek aan kennis over transgender identiteiten, door transgender personen bijvoorbeeld te beschrijven als mensen die hun geslacht veranderen “van een man naar een vrouw”.
Transgender vrouwen kunnen hun voor de transitie behaalde titels dus wel behouden. Het wordt hen nu alleen wel onmogelijk gemaakt om mee te spelen in categorie van het gender waartoe ze behoren na hun transitie. “Ik denk zelf niet dat ik slimmer ben dan de meeste cisgender vrouwen,” schreef transgender journaliste Ana Valens in een opiniestuk voor The Mary Sue, “en ik denk ook niet dat mijn pre-transitie jaren me een soort aangeboren voordeel gaven bij het schaken, dus dit [het instellen van dergelijke regels, red.] zou niet het geval moeten zijn. Toch behandelt de FIDE transgender vrouwen als een soort bedreiging voor schakende cisgender vrouwen.”
Bewijsmateriaal
Het nieuwe beleid maakt het ook moeilijker voor transgender personen om hun geslacht bij te werken in het FIDE-systeem. Dit komt door de eis dat ze “voldoende bewijs van een geslachtsverandering moeten leveren. Bewijs dat bovendien moet voldoen aan hun nationale wet- en regelgeving”. Het benodigde bewijs omvat documenten zoals bijgewerkte paspoorten, geboorteaktes of gerechtelijke uitspraken. Met name voor de vele mensen die wonen op plekken met transgender-onvriendelijke wetten zal dit een probleem opleveren.
FIDE schept een “gevaarlijk precedent”, aldus Valens. “Al die bezorgdheid over transgender vrouwen in fysieke sporten? Het verspreidt zich ook naar andere competitieve gebieden. Het zal niet lang meer duren voordat e-sports – een sport waaraan ik zelf deelneem en waarin ik ambities heb – in het vizier komt.”