Marene Elgershuizen is de nieuwe Vice-President van Rainbow Rose

“Het geluid van feministische mannen mag meer gehoord worden.”

Terwijl het kabinet de afgelopen maanden rollebollend door de Trêveszaal tot besluiten probeerde te komen, werkten onze LHBT+ bondgenoten hard door voor onze rechten. Zo werd in mei alweer Marene Elgershuizen verkozen tot nieuwe Vice-President van Rainbow Rose. Hoog tijd om bij te praten, want bij Gaykrant kennen we haar natuurlijk allemaal nog als onze voormalige Adjunct-hoofdredacteur.

Wat heeft ze in die tussentijd allemaal gedaan en wat doet ze daar nu in het Europese? Laat deze Powerfräulein zich niet inkapselen door het politieke geharrewar en smaakt het wellicht naar meer? Gelet op de gure, conservatieve wind die steeds harder lijkt te gaan waaien, wil ik van haar ook weten of het de moeite nog wel waard is? Progressieve politici krijgen steeds vaker te maken met radicaal-rechtse bedreigingen. Zo is het geen geheim dat leden van het onlangs gevallen kabinet juist om die redenen eieren voor hun geld hebben gekozen. Kortom, wat drijft deze vrouw? Om haar uit te horen ging ik met haar zitten, en dronken we twee grote cappuccino’s.

Rainbow Rose

Rainbow Rose, het LHBTI-netwerk van de sociaal-democraten in Europa, een logische stap voor jou?Jazeker! Jullie weten dat ik al een tijd in het bestuur van het Roze Netwerk van de PvdA actief ben en dat ik vanuit Nederland een breed netwerk meebreng vanwege m’n andere functies. Het was bovendien tijd voor een volgende stap. Dus dat Rainbow Rose voor een nieuwe termijn bestuursleden zocht, kwam perfect uit. Namens de Nederlandse PvdA was ik bovendien al een van de afgevaardigden voor de Party of European Socialists (PES), zeg maar de Europese PvdA. De PES heeft verschillende commissies en netwerken, waaronder PES Women en ook Rainbow Rose. Die puzzelstukjes legden zich vanzelf naast elkaar.

“Even plat gezegd, slap gelul om snel te scoren horen we al te veel, daar doen wij niet aan mee.” 

Foundation for European Progressive Studies

In het Europese loop ik verder al een tijdje bij de Foundation for European Progressive Studies (FEPS), de denktank gelieerd aan de sociaal-democraten. Het is een ontzettend leuke organisatie, met een zeer enthousiaste groep onderzoekers. Ze vragen me tegenwoordig geregeld als spreker bij conferenties en dergelijke. Zo kom ik ook in contact met de andere denktanks in Europa. Het belang van deze organisaties en hun onderzoek is dat zij met een grondige onderbouwing realistische beleidsadviezen geven. Politici kunnen zo met voorstellen komen die gestoeld zijn op degelijke analyse, die recht doen aan wat mensen in hun werk en leven dagelijks ervaren. Even plat gezegd, slap gelul om snel te scoren horen we al te veel, daar doen wij niet aan mee.

Geopolitiek

Ha! Zo kennen we onze Marene weer. En wat lever jij dan precies bij de FEPS?
In het Young Academics Network heb ik de groep Europese Progressieve Geopolitiek opgezet. Iedereen heeft het tegenwoordig over geopolitiek, vanwege de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne en vanwege het veiligstellen van waardevolle grondstoffen, zodat we als Europa niet langer afhankelijk hoeven te zijn van Rusland en China. Maar wat zijn de gevolgen van nieuwe mijnbouw voor mensen in die andere landen, voor groepen in gemarginaliseerde posities? We willen loskomen van China, maar we weten ook hoe vervuilend en destructief die mijnbouw in Afrikaanse landen kan zijn.

gelijkwaardige machtsverhoudingen

We zien ook dat er nu veel spanning is rondom het Mercosur-verdrag, dat is een handelsverdrag tussen Europa en een groep Latijns-Amerikaanse landen. Enerzijds gun je die regio echt zo’n verdrag, omdat het goed is voor hun economische ontwikkeling, je zet dus je eigen Europese economische macht in om een andere regio ervan te laten profiteren. Maar het is natuurlijk niet in orde als vervolgens de rechten van de inheemse bevolking geschonden worden. Hebben zij wel het afdwingbare recht te weigeren wat het Amazone-gebied nog meer te wachten staat?  Ontbossing blijft in hoog tempo doorgaan. Om geopolitiek progressief te maken, moeten mensenrechten absoluut beschermd zijn en moeten deze groepen net zo veel invloed tijdens onderhandelingen hebben als de meneren en mevrouwen politici. Dat gaat dus om gelijkwaardige machtsverhoudingen.

Hoe we omgaan met die macht komt ook terug in Feministisch Buitenlandbeleid, dat steeds meer landen voeren, ook Nederland. Het mooie daarvan is dat hierin vrouwen- en LHBT-rechten specifieke aandacht krijgen. Houd dus goed in de gaten bij de komende verkiezingen, of partijen dit netjes in hun programma’s zetten!

Tegenwind

Even terug naar Rainbow Rose, waar zien we jullie allemaal en waarom zijn jullie zelfs bij een linkse club zo hard nodig? En de internationale conservatieve wind begint steeds harder te waaien, wat haal je je allemaal op de hals?
Als Rainbow Rose proberen we in de eerste plaats een serieuze factor van betekenis te zijn in het Europese en internationale politieke veld. Zo werd recent in de Europese parlementaire commissie voor gendergelijkheid met een kleine meerderheid een rapport aangenomen over sekswerk, waar onze haren recht van overeind gingen staan. Sekswerkers zelf waren hierin vrijwel niet geconsulteerd en hun belang werd niet primair behartigd. Het voorstel gaf een totaal vertekend beeld van de sekswerkerspraktijk. Oppakken en aanpakken dus.

“LHBTI- en vrouwenrechten zijn voor een democratie de kanarie in de kolenmijn.”

Zichtbare solidariteit

Een ander niet te onderschatten onderdeel is publiekelijk zichtbaar zijn en als sociaal-democraten je solidariteit tonen. Bijvoorbeeld bij zo veel mogelijk Prides aanwezig te zijn, vooral in de landen waar LHBTI-rechten nog enorm onder druk staan. Onlangs organiseerden een paar van onze bestuursleden een samenkomst bij de Pride in Bosnië-Herzegovina. Zoals alle politieke stromingen kent ook de onze verschillende accenten in verschillende landen. In Oost-Europese landen weten we dat LHBTI+ rechten nog gevoeliger liggen dan bij ons. Maar je hebt gelijk, ook in ons oh zo moderne westen is de gure conservatieve wind akelig te voelen. Er is bangmakerij over transpersonen en het recht op abortus staat onder druk. Jij weet het net zo goed als ik: LHBTI- en vrouwenrechten zijn voor een democratie de kanarie in de kolenmijn. Bij opkomende autocratische regimes gaan die rechten er altijd als eerste aan. Bij Rainbow Rose heb ik daarom bewust Polen, Hongarije, Georgië en Italië als mijn contact-landen gekozen.

Kijk naar Polen, met zijn zogenaamde LHBT-vrije zones. Het is het land waar onafhankelijke rechters op straat worden gezet en waar aan de rechtsstaat gemorreld wordt. Het is ook het land waar vrouwen nu al jaren te maken hebben met een ernstig restrictief abortusbeleid. Tot nu toe zijn er al zeven vrouwen gestorven – waarvan we het weten, hè! – omdat artsen niet durfden te handelen. Die vrouwen lagen met sepsis of andere levensbedreigende complicaties tijdens hun zwangerschap in het ziekenhuis, maar vanwege de restrictieve wetten grijpt een aantal artsen dus niet meer in. Ik steun daarom vanaf het begin de Poolse vrouwenbeweging Strajk Kobiet, doen jullie dat ook alsjeblieft.

“Bij bedreigingen is het belangrijk dat je geen enkele twijfel hoeft te voelen over de steun van het team om je heen.”

Teamspirit

En wat haal ik me allemaal op de hals? Tsja, toen ik nog bij Gaykrant werkte, kreeg ik al een paar bedreigingen over me heen. Om daarmee om te kunnen gaan hebben we als team elkaar altijd ondersteund. Aan die warme basis hebben Rick (toenmalig hoofdredacteur red.) en ik heel bewust gebouwd. Ik hoop dat jullie daarmee door zijn gegaan en dat jullie die nog steeds voelen. Want inderdaad, het gaat je soms niet in de koude kleren zitten. Dan is het belangrijk dat je geen enkele twijfel hoeft te voelen over de steun van het team om je heen.

Mannelijk feminisme

Dat doen we zeker nog steeds! Jij en Rick hadden daarin altijd een uitgesproken feministische motivering. Maar zo lekker gaat het niet met het feminisme op dit moment, de vrouwenhaat vliegt ons tegenwoordig om de oren. Wat doen we daaraan? Moeten we niet meer doen met mannen zelf?
Je slaat de spijker op z’n kop. Een vriend van me vertelde me, dat zij de ervaringen die vrouwen meekrijgen, als mannen nooit hebben gehad. Mannen kunnen die nooit echt helemaal doorvoelen. Hoe empathisch ze ook proberen te zijn. Vriendinnen hadden hem al hun verhalen natuurlijk allang verteld en hij probeerde zich absoluut in te zetten voor de vrouwenzaak. Maar pas toen hij zelf een paar situaties had meegemaakt, waarbij vriendinnen van hem werden bedreigd, drong het echt tot hem door. Toen snapte hij beter waar het om ging. Dus mannen kunnen wel degelijk feminist zijn, je hoeft immers geen koe te zijn om verstand te hebben van melk. We hebben als vrouwelijke feministen hier natuurlijk wel oog voor, maar het geluid van deze feministische mannen is noodzakelijk om andere mannen ook mee te krijgen en mag daarom meer gehoord worden.

Mannen zelf hebben ook veel last van patriarchale vooroordelen in de maatschappij. Een andere vriend van mij wil bijvoorbeeld een serieuze stap in de politiek zetten, maar hij vroeg zich af hoe hij zijn werk goed kon blijven combineren met de zorg voor zijn kinderen en wat voor invloed het zou hebben op de relatie met zijn vrouw. Toen zei ik tegen hem, wist je dat jij de eerste man bent van wie ik dit hoor? Ik wens echt veel meer jonge vaders toe hier openlijk over te mogen twijfelen. Ik heb hem in contact gebracht met mensen die ervaring hebben met de combinatie politiek en gezin, zodat hij hierover echt goed advies kon inwinnen. Politiek talent als dat van hem is enorm waardevol. Want natuurlijk hebben we een divers samengestelde volksvertegenwoordiging nodig, maar laat het vooral feministen zijn.

“Natuurlijk hebben we een divers samengestelde volksvertegenwoordiging nodig, maar laat het vooral feministen zijn.”

consternatie

We hebben net de val van kabinet Rutte 4 achter de rug, waarna diverse bewindslieden achter elkaar hebben aangekondigd dat ze zich niet beschikbaar stellen voor een volgende termijn. Gelet op de toegenomen bedreigingen klinkt dat vrij logisch. Hoe kijk jij daarnaar en speelt het een rol in je afwegingen als activiste en pleitbezorger?
De politieke constellatie lijkt tegenwoordig eerder een politieke consternatie. Het vertrek van Sigrid Kaag is een blamage voor Nederland. Wat zij heeft meegemaakt, valt niet te onderschatten. Ik snap ook heel goed dat de huidige werksfeer bewindspersonen en Kamerleden ertoe heeft bewogen weer te vertrekken. Sommigen terecht, waarbij het heel gezond is dat de nieuwe generatie nu eindelijk aan bod is. In anderen verliezen we belangrijk talent.

Ophef om de ophef en mensen kapot maken waar het maar kan; het is misplaatst, het is naar en het is zo waardeloos. Voor mij staat de inhoud altijd voorop. Dat maakt mij zeker niet blind voor de noodzaak van procedures en politieke strategie. Maar dat Rutte het kabinet liet klappen op het migratievraagstuk, dat viel te voorspellen. Voor de VVD is dit een belangrijk punt en ze kunnen dit perfect inzetten tijdens de aankomende campagne. Grappig genoeg kwam in de beeldvorming de ChristenUnie als winnaar uit de bus, omdat Mirjam Bikker overtuigend vasthield aan haar principes. Overal complimenten, want mensen zijn de rubberen ruggengraat bij politici zat. Je kunt zeggen wat je wilt, maar de CU gaat nu de campagne in met een sterker verhaal.

“De politieke constellatie lijkt tegenwoordig eerder een politieke consternatie.”

Klaverjassen

Daarnaast ging het allemaal ineens heel snel. Ik dacht, als Rutte dit nu een week langer had laten duren, dan zou het misschien geloofwaardiger zijn geweest. Wist je dat er wel eens onderhandelingen zijn gevoerd, waarbij de politici er allang uit waren, maar ze nog een paar potjes hebben zitten klaverjassen? Zo konden ze tijd rekken en de achterbannen en journalisten het idee geven dat ze niet over één nacht ijs waren gegaan, dat het écht wel een heel zwaar gesprek was geweest!

Je ziet ook wel dat alle partijen het wel met elkaar eens kunnen zijn tijdens een technische briefing, maar in de plenaire zaal weer op hun eigen stokpaardjes stappen. Alsof die briefing nooit is gehouden. Wat geeft dat voor een beeld?
Schizofreen.

Duidelijk.
In een democratie dient er transparantie te zijn, zodat de kiezers kunnen begrijpen hoe volksvertegenwoordigers en de regering met hun stem omgaan. Tegelijkertijd horen politieke strategieën er nu eenmaal bij. Misschien zit er wel een heel belangrijke fractievergadering tussen die twee publieke momenten. Of een gesprek met kiezers. Laten we dus beide kanten van dit punt erkennen.

“We moeten écht aan de bak.”  

knip-en-plakwerk

Beeldvorming raakt vaak ernstig vertekend door knip-en-plak filmpjes, waarbij belangrijke punten compleet uit hun verband worden gerukt. Het is een vorm van desinformatie, een bewuste manier om onze democratie te beschadigen. Wederom een daad vanuit extreem-conservatieve hoek. En dan lijkt me de cirkel hier rond. We weten op welke signalen we moeten letten die onze rechten en onze open samenleving ondermijnen. Laten we die blijven benoemen en als progressieve partijen en activisten onze handen ineenslaan. We moeten écht aan de bak.

Nog een stuk appeltaart dan? Activisme kost energie!
Goed, met slagroom?

Ober!