De vraag kwam vanuit de redactie of er een interview kon plaatsvinden met de oud-hoofdredacteur Rick van der Made en de nieuwe hoofdredacteur Ronald Mol. Sterker nog: Richard, zou jij dat willen vormgeven en leiden? Het leek hen interessant om te onderzoeken of de koers die was ingeslagen veel anders zou worden met Ronald aan het stuur en waarin dan eventuele verschillen dan wel overeenkomsten zouden zitten. Nu ken ik Rick al 30 jaar en ken ik zijn haast filosofische benadering van de werkelijkheid. Ook ken ik zijn gave om lyrisch, tevens uitgebreid, zijn ideeën uiteen te zetten, altijd degelijk onderbouwd, strijdlustig en scherp, met een wat cynische, vaak ook humoristische, ondertoon, waarmee hij in een enkele bijzin al meer kan zeggen dan ik in een monoloog van tien minuten.
Aan de andere kant had ik dan Ronald, die door Rick ‘de activist’ wordt genoemd. Iemand die niet om de zaak heen draait, soms weinig subtiel, maar met een zuiver en rechtvaardig hart, zaken weet te benoemen, met een vuur waar je je aan zou kunnen branden. Na het interview besefte ik dat ik een drieluik had kunnen maken van de ijzersterke antwoorden, de betogen en de monologen over de positie van minderheden, de functie van de Gaykrant en de veranderingen wereldwijd wat betreft de verharding naar onze gemeenschap LHBTI+. Een keurige vragenlijst, een gestructureerd vooropgezet plan met belangrijke onderwerpen, een evaluatie en een toekomstvisie wat betreft Gaykrant zou dit interview in een afgebakende vorm moeten gieten, maar met twee zulke welbespraakte mensen heb ik dat idee los moeten laten en zal ik een samenvatting maken van dit boeiende gesprek.
Tekst: Richard Spijkers
Foto: Gaykrant / Erica van Dooren
Terugkijken
Natuurlijk heb ik jouw afscheidsspeech gehoord en dat is weliswaar bedoeld voor de club vrijwilligers die onder jouw bezielende leiding hebben mogen werken, maar wellicht zou je hier kunnen vertellen wat je hoopt achter te laten bij de Gaykrant en daarbij: wat is jouw grootste talent gebleken in de jaren dat je hoofdredacteur was?
“Dat is een mooie vraag. Ik hoop en ik denk dat ik de rust heb weten terug te brengen. Ik werd van columnist al snel adjunct-hoofdredacteur en na de onrust rond het vertrek van Hans Prummel werd ik in het diepe gegooid. Dit was een lastige periode. Als dat niet was gebeurd, was ik naar alle waarschijnlijkheid nog steeds de columnist, de schrijver, die ik nu, ook voor Gaykrant, ben. En nee, ik heb geen grote allesomvattende legacy of gedachte die ik wil achterlaten. Helemaal niet. Wel hoop ik na deze moeilijke tijd behalve rust en meer verbinding, ook te hebben bewerkstelligd dat er een iets inclusievere club in de redactie blijft.
Daarin heb ik, met de juiste mensen om me heen, meer verbinding kunnen creëren. Of het nou gaat om mensen van kleur, transpersonen, meer vrouwen, non-binaire mensen en ga zo het hele alfabet maar langs, voor iedereen zou ruimte moeten zijn binnen de armen van de Gaykrant. Gaykrant is van oudsher toch een bolwerk van witte cis VVD-mannen (niet badinerend bedoeld) en daarin hebben we nu de diversiteit veel meer weten op te nemen. Wat mij betreft kan dat nog veel meer gerealiseerd worden, maar dat is een doorgaand proces.”
“Nu de rust is wedergekeerd, wordt het mijns inziens tijd voor een meer strijdbare leiding.”
vooruitblikken
“Ondertussen besef ik dat ik toch de hoofdredacteur blijf die onder Hans Prummel begonnen is en dat blijft toch ergens aan je kleven. Dat vind ik oké, maar het is fijn dat Ronald verschoond is gebleven van deze geschiedenis. En daarbij, nu de rust is wedergekeerd, wordt het mijns inziens tijd voor een meer strijdbare leiding. Ronald is veel meer de brutale barricade-man, die ik niet ben. Mijn talent is geweest dat ik de juiste mensen heb weten te behouden of aan ons heb kunnen verbinden.
Wij als hoofdredactie zijn afhankelijk van de columnisten, van de interviewers en van de fotografen en noem maar op, anders mist jouw platform de informatie, de discussie, de nieuwswaarde die het nodig heeft. Met in mijn achterhoofd het besef dat zij dit allemaal vrijwillig, echter nooit vrijblijvend, doen. In alles wat ik doe, zoek ik steeds de verbinding, het gesprek. Daarin weet ik nu dat ik een zeer diverse groep mensen ‘overdraag’ aan Ronald.”
Heb vertrouwen…
Die verbindende factor en tegelijk de helikopterview had je vroeger ook al. Wat zou je Ronald mee willen geven?
“Het voordeel van ouder worden is dat je steeds meer durft te vertrouwen dat alles altijd goed komt. Lukt iets vandaag niet of komt het niet in de vorm die je had gehoopt of verwacht, dan is er morgen weer een dag of je kijkt flexibeler dan voorheen hoe je met deze nieuwe werkelijkheid kunt omgaan. Als je twintig jaar bent, heb je wellicht het idee dat je verzuipt in alles wat je van jezelf moet doen of wat je van jezelf verwacht.
Maar met inmiddels vijfenvijftig jaar op de teller heb ik veel meer rust en ben ik beter in het respecteren van mijn eigen grenzen en ook die van een ander. Ik heb al een hoop mogen zien en meemaken. Ik heb een eigen bedrijf gehad, veel les gegeven, gereisd, geschreven en ik ken mezelf goed. Laat mij vanuit die innerlijke rust schrijven. Ronald, als ik je iets van de rust zou mogen meegeven, kun jij nog steeds de activist zijn die naar Den Haag durft af te reizen om aan bewindspersonen vragen te stellen, maar misschien met wat minder druk.”
…en een beetje passie.
Ronald, bij jou is het ook snel gegaan. Van het schrijven van wat prikkelende columns, naar politiek redacteur, naar adjunct en nu reeds hoofdredacteur. Kun je het tempo een beetje bijhouden?
“Ja, dat lukt. Wel besef ik dat ik nog meer mag leren gebruik te maken van de mensen om heen die me steunen en eventueel soms taken over kunnen nemen, zoals de gestructureerde Floor (red. Floor Brands, adjunct-hoofdredacteur). Ik ben een man met veel energie, maar mijn brein kan wel eens verzanden in een te grote focus op voor mij zeer belangrijke onderwerpen, een vurigheid die me niet altijd helpt met structureren en de idee dat ik overal mijn gezicht moet laten zien, naast de vele taken van de hoofdredactie.
Dit blijft een punt van aandacht, maar ik voel me gezegend met een team om me heen dat me hierin kent. Het is zeker heel snel gegaan en ja; het is soms druk. Ik blijf ook interviews doen, bezoeken afleggen, Prides meemaken en ons geluid uitdragen. Er zijn heel veel taken bij gekomen, maar ik kan stellen dat mijn hart er ook ligt. Ik wil me hard maken voor iedereen die zichzelf wenst te zijn, welke letter van het alfabet je ook vertegenwoordigt.”
Activisme
Rick, jij hebt daar ook iets zeer interessants over gezegd, met name over het feit dat er juist vanuit de holebi gemeenschap weerstand lijkt te bestaan naar de queer- en transpersonen. Zou je dat hier nog eens kunnen toelichten?
“Zowel de homoseksueel als transpersoon behoren tot de groep mensen die niet tot de cis-heteroseksuele meerderheid behoort. ‘Samen sterker’ was het devies, waarna ‘homo’ en ‘gay’ als prefix vervangen werden door ‘LHBTI’ en ‘Regenboog’. Maar nu zie ik een ontwikkeling waarbij er toenemende kritiek (en afkeer van) ontstaat tegen alles wat met gender te maken heeft, meestal afkomstig van de homoseksuele cis-man, die zich blijkbaar bedreigd voelt door de trans- en queergemeenschap.
‘Samen sterker’ was het devies, waarna ‘homo’ en ‘gay’ als prefix vervangen werden door ‘LHBTI’ en ‘Regenboog’
Het zou ‘too much’ zijn en de positie van holebi’s schaden, las ik ergens. De homo’s die dat vinden zijn nogal kort van geheugen en zijn de reacties vergeten van de heteroseksuele gemeenschap in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Die waren van dezelfde orde. Nu holebi’s zo’n beetje alle rechten verworven hebben, lijkt het lastig om andere minderheden dezelfde rechten toe te kennen.”
De ‘Gay’ van gaykrant
Dat klinkt toch best activistisch, Rick. Misschien stap jij niet letterlijk de barricade of het Binnenhof op, maar in woord doe je dat wel. Hoe sta jij daarin, Ronald?
“Even activistisch als Rick. De kortzichtigheid die sommige mensen binnen de regenbooggemeenschap tentoonspreiden, verbaast me. Daarom wil ik ook heel duidelijk maken dat Gaykrant een platform is en blijft voor de volledige waaier die de regenbooggemeenschap is. Want het is nodig: wie niet zichtbaar is, blijft onbekend. En onbekend maakt onbemind. En hoewel onze naam anders doet vermoeden: Gaykrant is er voor de hele LHBTIQAP+ gemeenschap. Visibility for all!
De ‘Gay’ in Gaykrant staat wat mij betreft niet uitsluitend voor ‘de homoseksuele witte man’. Het team dat Gaykrant maakt, probeert voor de hele LHBTIQAP+ gemeenschap de oud-Engelse betekenis van het woord ‘gay’ te realiseren: blij! Blij omdat je jezelf mag zijn. Blij omdat je jezelf kan en mag worden. En blij omdat je zelf -in alle rust en op je eigen tempo- mag ontdekken wie je nu eigenlijk bent. En als die ruimte er nog niet is, biedt Gaykrant graag een podium aan mensen, zodat ze effectief om die ruimte kunnen vragen.”
Feminisme
Rick, bij jouw afscheidsspeech sprak je over de gelijke rechten tussen man en vrouw in onze maatschappij en legde je uit waarom wij ons daarvoor moeten blijven inspannen. Sterker nog, je zei dat dat onlosmakelijk verbonden was met de rechten van ieder mens en gelijke behandeling. Kun je dat nog eens toelichten?
“De positie van de vrouw in de maatschappij is direct gelieerd aan de LHBTI+ gemeenschap: onderzoek wijst uit dat overal waar het goed gaat met vrouwenrechten, het ook beter gaat met LHBTI+ rechten. Het zit hem in het feit dat ook vrouwen aanlopen tegen de machismo toxische en dominante wereld van de heteroseksuele man. Het lijkt ook vaak de angst van deze mannen dat hun positie wellicht zou veranderen, hun macht zou verkleinen, na een eeuwigheid van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Onze regenbooggemeenschap loopt tegen dezelfde cultuur aan, weliswaar ook beïnvloed door religie wereldwijd. Dus ja, ik zou ook de Gaykrant hierin een speler willen laten zijn om de positie van vrouwen blijvend te vergroten en te verdedigen.”
Ik zie je knikken, Ronald. Jij herkent jezelf hier ook in?
“Volledig. Vrouwen in onze gehele maatschappij lijken vaak toch net wat genuanceerder, opener en minder beïnvloed door masculiene ideeën over wat zou moeten zijn, dan mannen. Genoeg uitzonderingen natuurlijk, maar ik juich het toe dat onze adjunct-hoofdredacteur een vrouw is. En ik zou dat in de toekomst nog verder willen doortrekken.
Onze gehele redactie bestaat gelukkig uit zo’n beetje het hele alfabet. Het is zeker mede de verdienste geweest van Rick om deze mooie groep mensen te verbinden. Uit hen komt de content voor op de sociale mediakanalen. Zij proberen de gehele gemeenschap te vertegenwoordigen, vanuit hun passie, vrijwillig en met het juiste vuur in deze verhardende wereld naar LHBTI+ personen.”
Frisse wind
Dus nu de rust is weergekeerd bij de Gaykrant en er een degelijke redactie bestaat, wordt het tijd voor een frisse wind? Is dat wat je bedoelt, Rick?
“De rust bewaren en bewaken is absoluut essentieel voor een hoofdredacteur. Vanuit de helikopterview kunnen zien wat er nodig is. Ronald verstaat die kunst zeker ook. Ronald is echter, veel meer dan ik, iemand die de barricade opklimt, iemand die afreist naar de plaatsen om bewindspersonen aan de tand te voelen, hen mailt en kenbaar maakt wat er leeft in onze gemeenschap. Ik doe dat zeker ook, maar meer in woord, Ronald zeker ook in daad!”
Ronald, herken jij jezelf hierin?
“Zeker. Wanneer iemand punten kenbaar maakt van irritatie, kritiek heeft op beleid of de positie bedreigd ziet worden van LHBTI+ personen, dan stel ik geregeld de vraag: heb je gemaild naar de betreffende beleidsmakers? Heb je via de vakbond of ondernemingsraad kenbaar gemaakt dat er op de werkvloer misstanden zijn rondom deze thema’s? En je kunt wel ‘boe’ roepen op de barricade, maar kom je ook met oplossingen?
Doe iets!
Niet iedereen hoeft de barricade op, niet iedereen hoeft te schreeuwen om gehoord te worden, maar sluit je bijvoorbeeld aan bij een politieke partij die staat voor jouw belangen, denk mee, schrijf of steun een goed doel. Doe iets, zodat we niet passief onze ontevredenheid of angsten blijven beleven, zonder te handelen. Je kunt wellicht de wereld niet veranderen, maar je kunt wel met jouw eigen middelen hier en daar het verschil maken.”
Gaykrant is zo’n platform dat zich daar natuurlijk bijzonder goed voor leent. Ik zie het zeker als mijn taak om met het fantastische team, de redactie, een verschil te maken. Ben ik wat brutaler dan Rick? Ik weet het niet. We liggen qua overtuigingen redelijk dicht bij elkaar, maar Rick is zeker de schrijver, de filosoof, de gesprekspartner, die de dialoog aangaat en ik ben wellicht meer de man die met camera en microfoon afreist naar Den Haag om de informateur bij de kabinetsformatie te feliciteren met haar verjaardag, om vervolgens onderwerpen aanhangig te maken.”
“Voor Liefde klim ik, telkens weer, de barricade op.”
Het gaat om liefde
“En ja, misstanden als in Oeganda raken me tot op het bot. Daar heb ik slapeloze nachten van. Ik kan me dan vastbijten in het onderwerp. Het gaat hier om Liefde! En voor Liefde klim ik, telkens weer, de barricade op. Ik word woest van de anti-dragbeweging die aankomt met totaal onware beschuldigingen of absurde waanideeën over hoe voorlezende dragqueens kinderen gay zouden kunnen maken.
Dat er veroordeeld wordt met de hand op de Bijbel, terwijl ik vele jongeren heb ontmoet die vastlopen, juist omdat ze verstoten zijn uit hun familie vanwege hun geaardheid, met diezelfde hand op de Bijbel. Ja, ik ben een passionele man, omdat ik me elke dag druk kan maken wanneer mensen niet mogen zijn wie ze zijn of dat in alle vrijheid mogen ontdekken of uitdragen. Het toenemende anti-LHBTI+geweld over de hele wereld vind ik zorgwekkend.. Je ziet deze realiteit in steeds meer landen. Juist nu is er een duidelijk geluid nodig! Ook de in Nederland verworven vrijheden moeten helaas nog elke dag verdedigd en beschermd worden.”
Twee zeer gepassioneerde mannen, beiden met het bewustzijn dat dit grootste Nederlandstalige platform voor LHBTI+ een zeer groot belang heeft om onze stem te laten horen. Ronald als hoofdredacteur, Rick als schrijver, columnist en raadgever. Ik wil jullie bedanken voor een zeer onderhoudend gesprek, waarin de fakkel met vuur prachtig is overgedragen.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
