De grote Willem Nijholt overleed op 23 juni. Bij het einde van zo’n rijk artistiek leven horen veel bloemen. Voor Nijholt passen alleen bloemen met de eeuwigheidswaarde van woorden. Een laatste boeket aan herinneringen van ons als Gaykrant-team aan deze grote gepassioneerde Indische reus die het toneel sierde als danser, zanger en acteur.
Voor sommigen van ons is de connectie met Willem Nijholt nog maar kort geleden. Voor andere teamleden is hij onlosmakelijk verbonden met hun carrière.
We hopen dat dit boeket aan herinneringen een ieder die Willem in zijn hart droeg troost biedt. Niet in de laatste plaats zijn Ben.
Selamat jalan,
Willem Nijholt (1934-2023).
Herinnering van Maurits
Nijholt was een van de grootste prinsen van het Nederlandse theater. Voor de schijnwerpers hem vonden, maakte hij een vreselijke jeugd door in een Japans interneringskamp in voormalig Nederlands-Indië. Door deze jeugd was hij met zijn 23 jaar eigenlijk te oud om nog te mogen instromen op de Toneelschool. Na een goed gesprek met de directeur werd hij toch toegelaten.
Hij stond op de planken in vele musicals van Annie M.G Schmidt, hij werd ooit tijdens Actie Tomaat onder het mom van cultuurkritiek met dit fruit bekogeld, hij was in tv-series en in films te bewonderen, en hij was lang jurylid bij zoektochten naar nieuwe musicalsensaties.
Eigenlijk ben ik veel te jong om hem als (musical)acteur echt te kennen. Toch ken ik hem en zijn vertolkingen van klassiekers als Kees. Zeker daarom voel ik mij gelukkig dat ik hem drie jaar geleden nog kort op de planken heb zien staan tijdens de prachtige voorstelling De Indië-Monologen in het Spant in Bussum. Zijn monoloog ging over zijn vroege vooroorlogse Indische jeugd als zoon van een KNIL-militair en was ontroerend, maar werkte tevens goed op de lachspieren.
Naast me laten lachen kan Nijholt mij ook diep raken. Eén nummer van hem treft mij altijd weer. Sorry dat ik besta uit de musical Foxtrot laat zien hoe ver we zijn gekomen in Nederland op het gebied van de homo-emancipatie.
Er zit nog een kleine staart aan deze herinnering , vorig jaar op 15 augustus trof ik Willem en zijn partner Ben bij de Indiëherdenking op de Dam in Amsterdam. Het was magisch om even in de nabijheid te zijn van deze Indische reus die zovelen van mijn teamgenoten ook heeft geïnspireerd.
Herinnering van René
Willem Nijholt, voor mij bleef hij die jeugdige elegante man. Vroege herinneringen aan Oebele, jeugdtelevisie. Maar voor mij als theaterman is hij onvergetelijk door zijn musicalrollen. De perfecte combinatie van acteren, zingen en dansen. Als Annie M.G. Schmidt-bewonderaar ging deze jongen uit de provincie naar Carré, in het grote Amsterdam: Foxtrot. Hij betoverde mij daarin. Twee keer gezien! Net als Cabaret en Miss Saigon.
Later in serieuze films, mooie rollen. En in tv-programma’s als musicaldeskundige.
Voor mij bleef hij toch die jeugdige, elegante en soms ietwat plagerige man uit prachtige musicals. Ook heeft hij met zijn voorbeeldrol mijn late coming-out vergemakkelijkt. Dank daarvoor, Willem!
Herinnering van Richard
Het is al wat decennia geleden dat ik Muziektheater studeerde in Tilburg. We zouden een Masterclass krijgen van niemand minder dan Willem Nijholt. Deze man had zijn sporen reeds ruimschoots verdiend in grote rollen in films, musicals en TV-series en hij stond bekend om zijn openlijk uitgedragen homoseksualiteit, waar hij zelfs nummers over had gezongen. Dat alleen al maakte ons als studenten wat nerveus, dat we onder leiding van zo’n indrukwekkende man lied-interpretatie zouden krijgen.
Hij maakte contact met eenieder van ons. Het leek alsof hij door je heen keek, maar wel met een glimlach. Passioneel, liefdevol en soms zeer confronterend kon hij je helpen inzien wat je aan het doen was en hoe dat over zou komen. Nadat er verschillende studenten huilend hun nummer hadden gebracht, stopte hij de les voor een korte monoloog. Hij vroeg: ‘Is dit de jank-academie? Luister, jullie mogen voelen waar het nummer over gaat. Huil er een keer doorheen in een repetitie, maar zorg dat je lichaam en geest onthouden waar dat zit. Jíj hoeft niet te huilen, maar het publiek moet geraakt worden. Emotie overbrengen, is een techniek, is een vak, een ambacht. Vandaag gaat het over die techniek. En ja, soms kun je even voelen alsof je er middenin zit, maar jij houdt de regie, niet jouw emoties!’
En hij vervolgde de les. Hij was niet voor niets acteur, dus hij liet zien welke keuzes je allemaal had. Met slecht een paar simpele gebaren, wist hij sommige emoties over te brengen waardoor je meteen een brok in je keel had. Hij kon pauzes nemen, waar je dat muzikaal wellicht niet zou verwachten, maar het werkte. Hij wist met een blik je aandacht te vangen en vast te houden.
Na deze Masterclass hadden we iets meegekregen van het ambacht, van de kracht van het overbrengen van emoties. Had de man een ego? Misschien wel. Maar als je zo in beeld bent en zo wordt beoordeeld, als je je zo hard hebt durven maken voor de acceptatie van homoseksualiteit, als je jezelf zo staande hebt weten te houden in een wereld waarin elke stap van je wordt gevolgd, dan heb je wellicht wat ego nodig om te blijven staan. Voor mij blijft hij het voorbeeld van iemand die zijn vak verstond en wist op te tillen naar een ander niveau. Nog steeds hoor ik zijn woorden: ‘Jíj hoeft niet te huilen, maar het publiek moet worden geraakt!!’
En hij raakt me nog… Zoals toen bij de Masterclass.
Herinnering van jan-simon
Ik kende hem wel, hoewel we nooit samen hebben gewerkt. Ik mocht hem graag en vond hem echt één van de allerbesten.
One thought on “In memoriam Willem Nijholt”