Inmiddels ben ik ongeveer vijftien jaar uit de kast. Natuurlijk was het spannend toen ik de eerste stappen zette. Hoe zal iedereen reageren? Moet ik mij zorgen maken? In mijn geval was dat gelukkig allemaal niet nodig. Je maakt jezelf vaak meer ongerust dan nodig is, maar toch, iedereen kent verhalen van mensen bij wie het heel anders loopt. In die vijftien jaar heb ik gemerkt dat ik een ontwikkeling heb doorgemaakt in hoe ik mij verhoud tot mijn seksuele identiteit.
Ik begon met daten, kreeg een leuke vriend met wie ik inmiddels al bijna dertien jaar samen en drie jaar getrouwd ben. Ik ging studeren, ontwikkelde mij academisch en emotioneel en groeide langzaam uit tot de mens die ik nu ben. In die vijftien jaar ben ik altijd veel bezig geweest wat het betekent om niet tot de status quo te behoren. Als seksuele minderheid word je daar immers vroeg of laat mee geconfronteerd, of je dat nu wilt of niet.
Juist omdát je anders bent dan anderen, moet je je vaak ongewild verantwoorden om wie je bent. Dat gebeurt zeker niet altijd op een agressieve manier in de zin van: ’Vertel jij nu maar eens waarom…’. Veel vaker gebeurt het in mijn ervaring op subtiele en ongewilde wijze. ’Ben je getrouwd? Ja? Hoe heet je vrouw?’ ’Wie is het mannetje en wie is het vrouwtje?’ ’Wat vind je van de pride en hoe het allemaal in de media komt?’
Wat daar nog bovenop komt is dat ik christelijk ben en mij meermaals naar beide ‘gemeenschappen’ toe moest verantwoorden. ’Waarom ben je lid van een ‘club’ die jou niet accepteert?’ ’’Je weet toch wat de Bijbel daarover zegt?’ ’Al die christenen zijn homofoob toch?’ ’Homo’s liggen maar bij iedereen in bed, waarom doen ze niet gewoon normaal?’ Als christelijke homo – bovendien ben ik ook nog eens predikant waardoor je extra in de spotlight staat – raak je vaak bekneld tussen twee gemeenschappen die over elkaar en dus óók over jou vele vooroordelen hebben.
Resistance identity
Veel mensen die queer zijn ontwikkelen in hun strijd om rechtvaardigheid, een gelijke maatschappij en de ongewilde positie buiten de status quo, een resistance identity. We ontwikkelen er een vechtersmentaliteit door en tegelijkertijd ook een soort ‘seksuele geuzen-identiteit’. Hebben we eenmaal geaccepteerd dat we op bepaalde punten anders zijn dan een groot deel van de maatschappij, dan wordt deze afwijking van de norm iets dat belangrijk wordt voor mensen. Dat we die positie hebben, daar kunnen we natuurlijk niets aan doen. Maar hoe we met onze positie omgaan, daar kunnen we invloed op uitoefenen.
Waaruit bestaat onze identiteit? Worden we als seksuele minderheden slechts gedefinieerd door wat anderen wel zijn en wij dus niet? Is het gemeenschappelijke van LHBT+’ers dat we allemaal een beetje afwijken van de norm en die gemeenschappelijke ervaring in elkaar herkennen? Ik denk zelf van wel. Tegelijkertijd denk ik de laatste jaren ook steeds meer: is het niet gewoon omdat we afwijken van het gros van de mensen, dat onze seksuele identiteit of genderidentiteit een groot deel van onze identiteit is? En willen we dat eigenlijk wel? Wat als we zelf willen dat het minder uitmaakt – ook al heeft de buitenwereld daar altijd invloed op – zou de samenstelling van onze identiteit dan ook veranderen?
mildheid
Voor mijzelf kom ik er steeds meer achter dat mijn seksuele identiteit minder belangrijk wordt dan dat die vroeger was. Natuurlijk blijft het een substantieel deel van wie ik ben, maar ik merk dat er een soort ontspanning komt wanneer ik het zelf minder een ‘ding’ vindt. Dat is wellicht niet iedereen gegeven, maar ik gun het wel iedereen. Het wat flauwe argument van hetero’s ’waarom doen ze niet gewoon normaal’ is wellicht gebaseerd op het feit dat zij zich vaak totaal niet kunnen voorstellen wat het betekent om niet tot de status quo te horen.
Maar ik merk de laatste jaren dat ik er minder boos om word. Ik ga er wat milder mee om, omdat ik mij steeds meer realiseer dat ‘wij’ de uitzondering zijn in de maatschappij en dat we daar wel heel erg boos om kunnen worden, maar dat dit niets verandert aan onze positie. Juist de acceptatie van onszelf als minderheid en het daarna toch proberen door te leven, maakt dat er een soort ontspanning komt in hoe we omgaan met onze positie als minderheid.
gewoon normaal doen
Hoe meer we de nadruk leggen op dat we ongewild anders zijn dan de meeste mensen, hoe belangrijker dat voor onze identiteit wordt. In die zin ben ik het ’gewoon normaal doen’ steeds meer gaan waarderen afgelopen jaren. Omdat ik steeds meer ben gaan beseffen dat ik er helemaal geen zin in heb om mijn seksuele identiteit een overheersend onderdeel te laten zijn van wie ik ben. Het is een onderdeel van wie ik ben, misschien wel groter dan andere delen van mijn identiteit, maar op heel veel momenten in mijn dagelijks leven helemaal aan de orde.
Als queer predikant ben ik natuurlijk veel met de Bijbel bezig, zowel in mijn geloof als in hoe mijn seksuele identiteit daarin past. Een Bijbelvers dat mij hierin altijd veel heeft geholpen is: Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – jullie zijn allen één in Christus Jezus (Galaten 3:28). Wie je eerst was, je identiteit van vroeger, doet er dus niet meer zo toe. In andere woorden, de verschillen met anderen zijn niet meer doorslaggevend voor je relatie met de ander. Want er is iets groters dat jullie met elkaar verbindt. Een soort hemels mozaïek, van elkaar te onderscheiden door onze eigen vorm en kleur, maar naast elkaar een kleurrijk geheel dat meer is dan de som der delen.
Zouden wij dat ook niet hebben met de mensen om ons heen, die niet op ons lijken? Waaruit bestaat onze identiteit?
Stijn van der Woude (Zeist, 1993) is predikant in de Protestantse Kerk Nederland, geïnteresseerd in de relatie tussen geloof, zingeving en de queer community en woont in het oosten van het land met zijn man Jesse en twee mini-varkentjes. Hij is aardig eigenwijs, maar nooit te beroerd om naar anderen te luisteren. Zijn missie: mensen nieuwsgierig maken naar dat wat onze verschillen overstijgt.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
