Trans in Argentinië | Oma vertelt

op de foto staat een groep mensen in een stad bij letters die het woord 'Trans' vormen. Ze dragen transgendervlaggen met zich mee.

Abuela. Oftewel, oma. Marisa is een begrip in Buenos Aires. Met haar 64 jaar is zij een boegbeeld in de transgemeenschap. Iedereen kent haar. Omringd door vriendinnen en mede-overleefsters Laly, Melanie en Tamara. Allemaal zijn ze inmiddels (ruim) de veertig jaar gepasseerd, de levensverwachting van trans personen in Argentinië volgens lokale organisaties.  Deze keer in Trans in Argentinië: Oma vertelt.

Tekst: Peter Schouten
Foto’s: Daniel Maissan

“Ik zal de politie nooit meer kunnen vertrouwen”

Jeugd

“Ik heb de basisschool niet afgemaakt. Ik werd veel gepest, lastig gevallen en in elkaar geslagen. Op mijn twaalfde ben ik vijf maanden lang twee keer per week misbruikt door agenten. Ze dreigden mij iets aan te doen als ik het zou vertellen. Misbruik op misbruik volgde. Toen bleek dat er een ander meisje hetzelfde overkwam, zijn we met de hele buurt aangifte gaan doen. De agenten verdwenen achter slot en grendel.”

Panamericana

“De snelweg waar we vroeger werkten. Wat een ellende. We werden massaal vervolgd en achterna gezeten. Ook veel door de politie. Het was letterlijk moord en doodslag. In de jaren tachtig werden tientallen trans en travesties vermoord. Door politie, automobilisten of zelfs onze eigen klanten.”

Ford Falcon

“Dat waren de auto’s die gebruikt werden tijdens de militaire dictatuur om mensen van straat te plukken en op te pakken. Als ik die zag, dook ik een winkel in. Maar ik ben ook vaak opgepakt. Dan reed die Falcon langs, gingen de vier deuren open, pa’pa’pa’pa’, en werd je naar binnen gesleurd. Hop, zo vijftien tot negentig dagen de cel in. Daar hoefde je weinig voor te doen. Verkleed als vrouw was al een reden om je vast te zetten, maar ook prostitutie op straat was streng verboden, je obsceen kleden of gewoon buiten rondhangen. ‘Vrouwen? Jullie zijn verklede flikkers’, klonk het vaak. In de cel spoten de agenten mij in hartje winter met ijskoud water nat. Een regelrechte marteling. En maar lachen die lui. Ik zal de politie nooit meer kunnen vertrouwen.”

Liefde

“Nee, ik wil geen vriend. Maar ik heb er wel drie met speciale rechten hoor. De ene week de een en dan tot ziens! De andere week de ander. Helemaal perfect.”

De dood

“Alle trans personen die in de afgelopen jaren zijn overleden waren jonkies. Te veel drugs, te weinig medische zorg.”

Geluk

“Ja, ik ben gelukkig. Het heeft geen zin om verbitterd te leven. Je moet genieten. Het liefst zit ik thuis, terwijl ik met mijn ondeugende hondje Sarita speel. Ik ben erg gelovig. Alles wat ik nu heb, dank ik aan God. Ik heb een dak boven mijn hoofd en genoeg te eten.”

Thuis

“Sinds 2006 woon ik in Hotel Gondolín. Een plek waar meer dan veertig trans en travesties samenwonen. Daar heb ik ontdekt wat liefde is, de zorg voor elkaar. Onbetaalbaar. Alles wat ik daarvoor niet had. Hadden we vroeger maar zo’n plek gehad. Ik ben echt een huismus geworden. Dat komt ook omdat ik vroeger bang was om de straat op te gaan. Hier ben ik veilig. Nieuwe meisjes vang ik op. De eerste dag kook ik voor ze en leid ik ze rond.”

Dagelijkse routine

“Ik ben de hele dag druk: opstaan, hondje uitlaten, mijn kamer schoonhouden, boodschappen doen, koken, samenzijn met de andere meiden, keuken schoonmaken, soms een siësta, koken. Pas als ik slaap ben ik helemaal ontspannen.”

Droom

“Ik heb geen grote dromen meer. Ik wil op deze manier doorleven. Op deze plek oud worden. Hier voel ik mij goed. Niemand tot last zijn, want oudjes zijn vaak lastig he? Een gelukkig einde tegemoet gaan. Mijn geest is pas een jaar of 25, want ik omring mij graag met jonge meiden.”

Vandaag krijgt Marisa een speciale oorkonde op het Casa Rosada, het presidentiële werkpaleis middenin Buenos Aires. Samen met tientallen dames wordt Abuela erkend en bedankt voor haar strijd en verzet als overlevende van de dictatuur. Een emotioneel moment. Enigszins aangedaan en verwonderd neemt ze de oorkonde in ontvangst.

Het is 2023. Dit jaar kent Argentinië precies veertig jaar een onafgebroken democratie. In de periode 1976-1983 werd het land geleid door een militaire dictatuur, de junta onder leiding van Jorge Videla. Dertigduizend Argentijnen verdwenen in deze inktzwarte periode. Mensenrechten werden op enorme schaal geschonden. De LHBTI+-gemeenschap had het loodzwaar. Wat tegen de heersende moraliteit inging, was strafbaar: kleding van de andere sekse dragen, seks in de openbare ruimte aanbieden. Het waren allemaal redenen om trans en travesties tot negentig dagen vast te zetten. Inmiddels zijn diverse organisaties al jaren bezig om de overheid aansprakelijk te houden voor de jarenlange uitsluiting (op onder meer medisch vlak en de arbeidsmarkt) van trans en travesties. Zij vinden dat deze groep financieel gecompenseerd zou moeten worden vanwege gederfde inkomsten.

Dit jaar verschijnt het verhaal van Abuela in boekvorm, getiteld ‘Vandaag kan ik het je allemaal vertellen’.

Over deze serie

Dit was het eerste deel van de serie Trans in Argentinië.
Tegen het decor van de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires – kleurrijk, extravert en gevuld met fladderende paradijsvogels – vloeien er geregeld tranen. Van wanhoop, verledens én opluchting. Een maand ondergedompeld in de wereld van trans en travestie. Lees hier de inleiding voor deze serie.

Peter Schouten (41) woont en werkt in Buenos Aires. Hij is freelance correspondent Argentinië/Latijns-Amerika voor o.a. Algemeen Dagblad, NPORadio1, SBS6, de Gaykrant, Dagblad van het Noorden & Leeuwarder Courant. Ook schreef hij jaren voor de Gaykrant als voetbalverslaggever over voetbal en lhbti+.

Daniel Maissan (47) woont in Spanje en in Nederland, maar dwaalt over een wereld waar hij zijn nieuwsgierigheid telkens weer kan vervullen door aanwezig zijn, kijken, fotograferen, wandelen, muziek maken en filosoferen. Wat hij doet spreekt tot de verbeelding en het gevoel; daar vind het dan ook altijd zijn oorsprong. Veel van zijn werk is autonoom en heeft een maatschappelijk betrokken insteek.

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.