Afgelopen maand was ik te gast bij de regenboogsalon van SWOA in Arnhem. Ik ging met mensen in gesprek over het regelen van je nalatenschap. We bespraken wat je kan regelen in een testament en hoe de wettelijke verdeling eruit ziet als er geen testament is opgesteld. Daarbij kwam ook onterven ter sprake: Wat zijn je rechten als je onterfd bent door je ouders vanwege je geaardheid en hoe onterf je een familielid? In deze blog geef ik kort antwoord op die vragen.
De wettelijke verdeling
Als er geen testament is opgesteld, bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Er zijn vier groepen wettelijke erfgenamen:
• Partner (huwelijk of geregistreerd partnerschap) en kinderen;
• Ouders, broers en zussen;
• Grootouders, ooms en tantes;
• Overgrootouders, oudooms en oudtantes.
Op grond van de wet erven dus je partner en/of je kinderen. Als er geen partner of kinderen zijn, erven je ouders, broers en zussen. Zijn die er ook niet, dan erven grootouders, ooms en tantes en zo verder. Een ongehuwde partner en stiefkinderen zijn volgens de wet geen erfgenamen.
Een testament
Als je niet wil dat je nalatenschap verdeeld wordt volgens de wettelijke verdeling kan je in een testament een andere verdeling regelen. In een testament kan je bepalen wie jij tot erfgenamen wil benoemen, zoals je vriend met wie je al lang samen bent, vrienden of een goed doel. Daarnaast kan je familieleden juist onterven die volgens de wet erfgenamen zouden zijn.
Kinderen onterven
Kinderen helemaal onterven is niet mogelijk. Een onterfd kind is geen erfgenaam meer, maar heeft altijd recht op de legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat het kind wettelijk zou erven als er geen testament was. Een kort rekenvoorbeeld verduidelijkt wat dat betekent: Stel, A heeft een huwelijkspartner B en twee kinderen C en D. Kind D is volgens het testament van A onterfd. Volgens de wet zouden er drie erfgenamen zijn, namelijk een partner en twee kinderen. Kind D zou wettelijk 1/3e van de erfenis erven. Nu D is onterfd, heeft D recht op de helft van 1/3e en dus 1/6e van de erfenis.
Een onterfd kind heeft alleen recht op een geldbedrag, niet op spullen. Het onterfde kind heeft recht op inzage en afschrift van documenten die hij voor de berekening van de legitieme portie nodig heeft. Denk aan de aangifte erfbelasting en bankafschriften.
Het recht op de legitieme portie moet uiterlijk 5 jaar na het overlijden van de ouder worden ingeroepen. Gebeurt dat later dan na 5 jaar, bijvoorbeeld omdat het kind niet wist dat de ouder is overleden, is het recht op de legitieme portie vervallen.
Recht hebben op de legitieme portie betekent niet dat je de legitieme portie meteen kan opeisen. De wet bepaalt dat de legitieme portie opeisbaar is zes maanden nadat de ouder is overleden. De ouder kan in zijn testament een langere termijn hebben bepaald, namelijk dat de legitieme portie pas opeisbaar is na het overlijden van diens partner.
Met deze blog heb ik kort de algemene rechten van een onterfd kind onder de aandacht willen brengen. Verschillende situaties leiden tot verschillende rechten. Het erfrecht is ingewikkeld en je hebt er niet dagelijks mee te maken. Daarom denk ik graag met je mee mocht je vragen hebben.
Annette Koekkoek (Apeldoorn,1996) woont in het fijne Nijmegen. Ze is advocaat personen & familierecht en erfrecht bij A&S Advocaten in Veenendaal. Vanuit haar persoonlijke belangstelling en haar werk als advocaat schrijft zij voor Gaykrant over uiteenlopende juridische problematiek waar LHBTI+’ers tegenaan lopen.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
