‘Zorg dat je kopje vol is. Alles wat overstroomt, mogen anderen hebben.’ Wijze woorden die ik pas later in mijn leven tot mij kreeg, maar die ik heel graag had gehoord tijdens mijn eerste opleiding. Ik was 22, had een paar jaar eerder noodgedwongen de overstap van het VWO naar het MBO gemaakt, en was compleet de weg kwijt als het ging om zelfacceptatie. Mijn enige houvast was mijn vrijwilligerswerk. Hierdoor kon ik de aandacht afleiden van het eindeloos gevoel van stuurloosheid.
Uren, weken, jaren ging ik mij inzetten zonder pauze, zonder achteromkijken. Gewoon gaan. Toen kwam de dag dat ik dat niet meer kon. Ik moest hulp zoeken, maar hoe? Geboren op Sint-Maarten, wist ik enkel dat psychische zorg erg duur en complex was, dus ik had geen geschikt referentiekader. Ik begon bij de opleiding. Daar kwam ik in aanraking met een decaan, wiens rol het begeleiden van leerlingen naar passende hulp was. Ik kwam door die ervaring er echter heel snel achter dat vooroordelen over zowel LHBTI+ als bi-culturele mensen een groot impact hebben op de kwaliteit van vrijwel elke soort hulpverlening.
LHBTI+ hebben volgens onderzoek van Ipsos (1) vaker het gevoel van ongemak bij behandelingen of het idee niet goed begrepen te worden door de hulpverlening. Dergelijke gevoelens hebben tevens een soortgelijk effect op bi-culturele mensen (2) waarmee je dus kunt voorspellen wat voor negatieve effecten deze op de bi-culturele LHBTI+er hebben. Door het gebrek aan culturele- en gendersensitiviteit binnen ons zorgstelsel, kunnen bi-culturele LHBTI+ers onnodige minderheidsstress ervaren. Deze vorm van stress (specifiek bij minderheidsgroepen) hangt sterk samen met diverse psychische klachten en zorgt ervoor dat de kans op het meemaken van traumatische ervaringen vergroot wordt.
Assertiviteit en een potje geluk, blijken de beste wapens te zijn.
Wie assertief is, krijgt het voor elkaar dat de hulpverlening doet wat zij moet doen: hulpverlenen aan de cliënt. Dit is echter voor vele bi-culturele LHBTI+ers een niet haalbare houding. Als je al zo moe bent van alle paniekaanvallen of andere psychische klachten, is het funest als degene die je hulp hoort aan te bieden, tevens degene is die er – uiteraard vaak onbewust en onbedoeld- een schepje bovenop doet (zonder nog de inachtneming van de ellenlange wachtlijsten en de ‘methodieken’ die vaak vooraf voltooid behoren te worden eer er daadwerkelijk zorg wordt verleend.) Voor mij is het redelijk goed afgelopen, door een flinke dosis geluk en een sterk verlangen naar evenwicht. Het heeft echter veel moed, energie, geld en tijd gekost. Iets wat onnodig zou moeten zijn in een goed functionerend systeem.
Focus op transculturele therapie lijkt tij te keren.
Ondanks de dramatische toestand van ons GGZ-bestel met betrekking tot de bi-culturele LHBTI+er, lijkt er licht aan het einde van de tunnel te zijn. Tijdens voorlichtingen voor maatschappelijke professionals in het verleden, kwam de vraag over de toepasbaarheid van transculturele therapie vaker naar voren. Doordat er al een tijdje een maatschappelijk debat hierover bestaat, zijn GGZ-instellingen en de GGZ-arts, huisarts en POH-GGZ (praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ) veel meer bezig met het toepassen van inclusiever beleid. Er is dus zeker hoop, maar we moeten tempo maken. Anders vervallen we weer in oude patronen, ben ik bang.
- https://www.coc.nl/gezondheid/vooroordelen-onwetendheid-en-schaamte-belemmeren-passende-zorg-voor-vrouwen-en-lhbti-personen
- https://www.uu.nl/organisatie/klinische-psychologie/cultureel-identiteitsconflict-en-psychisch-welbevinden-bij-biculturele-jongvolwassenen
*
Kaneesha Akira Nadal (Philipsburg, 1990) is een non-binair, bi+ persoon van Afro-Caribische komaf. Vanuit Sint Maarten (voormalige Nederlandse Antillen) emigreerde hen op 17-jarige leeftijd, naar Nederland. Op zeer jonge leeftijd was Kaneesha al betrokken bij diverse vrijwilligersorganisaties, en heeft in recente jaren vooral tijd besteed aan het empoweren van bi-culturele LHBTI+ers, ondersteuning geven aan queer vluchtelingen en aan voorlichting geven aan professionals en studenten via diverse GSA projecten. Sinds kort is Kaneesha ook betrokken bij het bevorderen van LHBTI+ rechten op de werkvloer en wil hen zich in de toekomst focussen op neuro-diversiteit, een zwaar onderbelicht onderwerp binnen de LHBTI+ gemeenschap.