Dat het voor een koppel van gelijk geslacht minder gemakkelijk is om een gezin te stichten is voor velen wellicht niet onbekend. Er zijn niet veel opties in Nederland. Hoewel commercieel draagmoederschap hier niet verboden is, is het niet toegestaan om daadwerkelijk een oproep te plaatsen dat je op zoek bent naar een vrouw die jullie kind wil dragen.
Naast draagmoederschap is er nog de mogelijkheid om voor co-ouderschap te kiezen. Je kunt dan op zoek naar een of twee vrouwen, die ook een kinderwens heeft of hebben, en als blijkt dat er een klik is tussen jullie, zouden jullie met z’n allen die kinderwens vorm kunnen gaan geven. In de praktijk zou het kunnen betekenen dat jullie voor de helft de zorg van het kind op jullie nemen. Zo zou het kind het ene deel van de week bij zijn/haar/diens moeder(s) zijn, en het andere deel bij jullie. Een andere optie om een gezin te stichten is via adoptie. Hierbij worden jullie, als jullie een kind krijgen toegewezen, de ouders van dit kind, ook op juridisch vlak.
Mijn man en ik hebben ooit de wens gehad een gezin te stichten. Daar hebben wij al vrij snel in onze relatie gesprekken over gevoerd. Wat willen wij wel, wat doen we niet, en vooral: wat zijn de gevolgen van de keuze die wij uiteindelijk gaan maken. Voor ons was het destijds wel duidelijk dat we niet voor co-ouderschap wilden gaan. In die tijd hadden we de nodige verhalen gehoord en gezien van andere homoseksuele stellen die niet positief waren over hun co-ouderschap met een vrouw of vrouwen. Ook zag ik het zelf niet voor me om de opvoeding van ons kind met iemand anders te delen. Ik zag toentertijd vooral veel beren op de weg. En achteraf durf ik nu wel te stellen dat wij toen onvoldoende geïnformeerd waren over co-ouderschap bij stellen van gelijk geslacht. Omdat ik zelf geadopteerd ben, was ik er destijds heilig van overtuigd dat wij daardoor het beste een kind konden adopteren. Dat zou geen probleem moeten zijn. Dus adoptie werd het.
Vanaf dat moment gingen wij de molen in van onderzoeken, voorlichtingsbijeenkomsten, (medische) screenings, gesprekken met de verantwoordelijke organisaties die mensen bijstaan bij het adopteren van het kind, et cetera. Goh, wat waren we enthousiast, en met enige regelmaat ook verbaasd, over wat er allemaal bij komt kijken om een kind te adopteren.
Nadat wij waren ‘goedgekeurd’ kon het daadwerkelijke wachten op een kind beginnen. Want dat is hoe wij het destijds hebben ervaren. Je wordt op een wachtlijst geplaatst, en je wacht vervolgens op een telefoontje met de mededeling dat er een kindje voor jullie beschikbaar is gekomen. Tot twee keer toe zijn wij benaderd dat er daadwerkelijk twee kinderen waren die mogelijk door ons geadopteerd konden worden.
Bij de eerste bemiddeling kwamen wij erachter dat er wel wat meer bij kwam kijken dan wat ons was verteld tijdens de voorlichting en de bijeenkomsten. En ook het kostenplaatje viel veel hoger uit dan ons was voorgerekend. Dat we er veel geld voor moesten betalen was ons bekend. Echter, dat de daadwerkelijke kosten vele malen hoger uitvielen, en we ook nog wat andere acties moesten ondernemen, zoals bijvoorbeeld een half jaar wonen in het land van herkomst, en daardoor je baan opzeggen, maakte dat daar ook financiële consequenties aan verbonden zaten, en dat was voor ons wel even schrikken; zeg maar gerust een echte tegenvaller. De eerste bemiddeling ging uiteindelijk niet door omdat bleek dat er een fout was gemaakt door de bemiddelende organisatie. Zij hadden ons verwisseld met een ander homostel.
Toen wij even daarna een tweede voorstel kregen bleek later dat de leeftijd van de oudste van de twee kinderen voor de Nederlandse wet te hoog was om ter adoptie te worden afgestaan. Hier waren wij destijds verbolgen over. Je zou verwachten dat de verantwoordelijke organisaties wel weten hoe het ‘spel wordt gespeeld’. Deze twee voorvallen maakten dat wij steeds minder enthousiast werden over het hele bemiddelingstraject, en dat we ons serieus gingen afvragen of we nog wel verder moesten gaan met de adoptieprocedure. Ik was op dat moment ook met mijn eigen adoptie bezig, en ook daar kwamen wat uitdagingen op mijn pad. Toen we even later ook nog te horen kregen dat we, vanwege onze leeftijd, niet meer in aanmerking kwamen voor het adopteren van een kind uit Nederland, zijn wij met elkaar in gesprek gegaan. Wat willen we nu? Wat is realistisch? En wat kunnen wij uiteindelijk de kinderen, die wij dan zouden adopteren, bieden, op alle vlakken? We hebben toen besloten om niet verder te gaan met de adoptieprocedure. Dat heeft ons wel verdriet gedaan.
In de jaren die volgden hebben we nog vaak teruggedacht aan die periode. Hebben we er goed aan gedaan om de procedure niet verder door te zetten? Hoe gaan we nu invulling geven aan onze vaderwens? Wat betekent het niet vormen van een gezin met kinderen nu voor onze relatie, voor ons geluk? Hoe gaan wij ons hiermee verhouden. Het werd ons in de loop der jaren echter wel duidelijk dat het niet hebben van een kind onze relatie niet minder mooi heeft gemaakt. En het maakt ons ook niet minder gelukkig. Omdat ik in de jaren daarna ook meer met mijn eigen geadopteerd zijn aan de slag ging, kwam ik, en daardoor ook mijn man, er achter dat er nog een andere kant aan adoptie zit. Een kant die minder positief is dan anderen, sommige wensouders en (aspirant-)adoptieouders, weten c.q. beseffen. Dit heeft ervoor gezorgd dat de keuze om niet verder te gaan met het adopteren van een kind, draaglijker voor ons werd.
Vandaag de dag ben ik anders gaan kijken naar adoptie; ik ben nog steeds kritisch. Ik vind ook dat er nog te vaak te gemakkelijk over het adopteren van een kind wordt gedacht. Toch vind ik dat er aan adoptie ook een positieve kant zit, die alleen door het geadopteerde kind, in een bepaalde fase van diens leven, kan worden getoond, en bevestigd. Ook mijn beeld over co-ouderschap is veranderd. Er zijn vandaag de dag organisaties die mensen, die co-ouderschap overwegen, goed ondersteunen. Wellicht hadden mijn man en ik, als die goede begeleiding en informatievoorziening er destijds waren geweest, wel voor co-ouderschap gekozen.
Het stichten van een gezin is voor homoseksuele mannen anno 2023 wellicht wat gemakkelijker geworden dan tien jaar geleden. Desondanks gaat dat pad nog gepaard met de nodige uitdagingen. En je hebt je, als persoon, volgens mij ook altijd af te vragen waarom je het nu precies wilt. In de westerse samenleving denken velen dat alles maakbaar is, wat niet altijd het geval is. Dan kan je maar beter leren hoe je je daartoe weet te verhouden, en dat te aanvaarden.
*
Niels Lam (1973) is een ietwat eigenzinnige queercoach (voor LHBTI+’ers en geadopteerden) en heeft zijn eigen praktijk ‘Gewoon Niels’. Naast de liefde voor zijn man en hun twee Maine Coons, houdt hij van zingen (bariton bij homokoor ‘Het Herenakkoord’ in Arnhem). Hij leeft, zo goed als hij kan, volgens de Afrikaanse filosofie Ubuntu – Ik ben alleen maar omdat jij bent.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
