De eerste plenaire vergadering van de Eerste Kamer op 17 januari 2023 werd na enkele minuten al weer geschorst. Mevrouw Kennedy-Doornbos (CU) was namelijk zojuist geïnstalleerd als nieuw lid van de Eerste Kamer. En daar hoort een momentje voor felicitaties van de andere leden bij. Maar het merendeel van de aanwezigen op de publieke tribune was niet echt geïnteresseerd in deze beëdiging. Het volgende punt op de agenda was voor hen een stuk belangrijker: de aanpassing van artikel 1 van de Nederlandse Grondwet.
Tekst en foto’s: Ronald Mol, redacteur politiek
De Nederlandse Grondwet wordt met enige regelmaat aangepast. De laatste keer gebeurde dat in 2022, waarbij diverse artikelen werden aangepast. Het gebeurt echter niet vaak dat artikel 1 op de politieke agenda staat. Sommige partijen vroegen zich daarom ook vandaag weer af of een aanpassing eigenlijk wel nodig was. Discriminatie in welke vorm dan ook is immers toch al strafbaar in Nederland? Voorstanders geven aan dat het juist van belang is om bepaalde minderheden specifiek te benoemen. Volgens hen zijn het juist hun rechten die als eerste weer worden ingeperkt, wanneer een conservatieve regering aan de macht komt.
“Het is een soort afhechting van een emancipatiestrijd.”
Boris van der Ham bijvoorbeeld, hij stond aan de wieg van deze grondwetswijziging. Hij is dan ook van mening dat men het geen symbolische wetgeving kan noemen: “Daarmee doe je het tekort. Het is namelijk niet alleen heel moeilijk om een grondwetswijziging er ín te krijgen, maar ook om die er weer úít te krijgen. En je ziet dat juist bij de groepen die vandaag aan artikel 1 worden toegevoegd, dat daar echt wel iets aan de hand is.”
“Je ziet dat het gelijkstellen van LHBTI+ personen steeds minder vanzelfsprekend lijkt te worden in de wereld. Dat verworven rechten worden teruggedraaid. Dat gebeurt in Nederland gelukkig nog niet, maar daar moet je wel waakzaam op zijn. Dus dit verankeren in de Grondwet, kan er ook voor zorgen dat we die verworven rechten behouden. Het is een soort afhechting van een emancipatiestrijd.”
Mede-indiener Alexander Hammelburg sluit zich daarbij aan: “Jaren geleden was ik in gesprek met één van de eerdere verdedigers van deze grondwetswijziging, Vera Bergkamp. En toen kwam die vraag ook naar voren: Moeten we niet naar een algemeen discriminatieverbod, zonder al die specifiek genoemde gronden? Maar we waren het al snel eens: dit is nog keihard nodig.”
Als er gevraagd wordt naar zijn argumenten om het artikel uit te breiden, in plaats van het algemener te maken, antwoordt Hammelburg: “Er zijn inderdaad mensen die zich afvragen waarom bepaalde groepen specifiek genoemd moeten worden. Maar we zien dat bepaalde vormen van discriminatie vaker voorkomen. Ik bedoel; ik ben zelf homoseksueel en heb het ook aan den lijve ondervonden.”
“De mensen die voor een algemeen discriminatieverbod pleiten, zonder specifiek benoemde groepen, dat zijn juist de mensen die dit soort discriminatie nog nooit aan den lijve hebben ondervonden. Die hebben het niet doorleefd en gevoeld. Die zijn niet in elkaar geslagen en uitgescholden op straat. Ik wel.”
“De mensen die voor een algemeen discriminatieverbod pleiten, zonder specifiek benoemde groepen, dat zijn juist de mensen die dit soort discriminatie nog nooit aan den lijve hebben ondervonden.”
En dus werd er, na een lange strijd én een last minute vertraging door de PVV, vandaag eindelijk gestemd. Hammelburg: “Die hoofdelijke stemming van de PVV, dat was een pesterijtje. Ik kan het niet anders zien. Want ze wisten dat deze wet het zou gaan halen. Dus waarom zou je het dan alsnog willen uitstellen voor een paar weken? Terwijl de hele publiekstribune vol zit met mensen die hier al jaren mee bezig zijn.”
“Die mensen hebben de hele dag gewacht, het debat gevolgd en gaan dan uiteindelijk onverrichterzake naar huis. Om vandaag weer terug te moeten komen. Want dit zijn wel de mensen die hier achter zitten, de gezichten waar deze wet over gaat. Die zich hier tijdenlang voor hebben ingezet.”
En met succes: de benodigde tweederde meerderheid werd ruimschoots behaald. Van de 71 aanwezige senatoren stemden 56 voor het voorstel. De tegenstanders kwamen niet verder dan 15. Dit resultaat leidde dan ook tot verheugde reacties van de publieke tribune. Voor velen die daar vandaag verzameld waren, was deze stemming het laatste loodje van een klus waar zij zich al meer dan tien jaar voor inzetten.
Voor één van de indieners was deze grondwetswijziging nog iets meer. Iets waar de voorzitter van de Eerste Kamer dan ook melding van maakte: de 24-jarige Habtamu de Hoop (PvdA) is het jongste lid van de Tweede Kamer dat ooit een grondwetswijziging heeft mogen verdedigen. De Hoop: “Het is natuurlijk wel een extra kers op de taart, dat ik daarmee de jongste ben. Maar als je het vergelijkt met wat dit betekent voor de mensen van de LHBTI+ community en voor mensen met een handicap, dan is het maar een heel minuscuul dingetje natuurlijk.”
“Ik zie ook de emotie bij de belangenbehartigers en vertegenwoordigers van organisaties die hierbij betrokken zijn; daar doe je het uiteindelijk voor natuurlijk. Ik denk dat wij als parlementariërs op de schouders van reuzen staan. Want de inzet van het COC, maar ook van Gaykrant en alle andere betrokken organisaties, die hebben het resultaat van vandaag mogelijk gemaakt.”
Het COC spreekt dan ook over een historische overwinning. Een symbolische overwinning? Voorzitter Astrid Oosenbrug vindt van niet. Volgens haar is de wijziging van artikel 1 niet minder dan een “opdracht voor de politiek van vandaag, om discriminerend geweld, pesten op school en andere vormen van discriminatie aan te pakken.”
Maar ondanks dat het vandaag behaalde resultaat volgens Oosenbrug vooral een opdracht voor de politiek inhoudt, geeft ze direct toe dat het vandaag behaalde resultaat haar ook emotioneerde. “Het is het resultaat van jarenlang keihard werken, door heel veel mensen. Want dat wordt nog wel eens vergeten; dat het een kwestie van een lange adem is. En dat het COC er steeds op is blijven hameren.”
En dat het werk van het COC door blijft gaan, blijkt als we gezamenlijk een glas bubbels drinken op het succes van vandaag. Er wordt geproost, maar met de telefoon in de hand. Uitleg wordt gegeven, berichten worden verstuurd. Het werken aan LHBTI+ emancipatie gaat immers gewoon door.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
2 thoughts on “Grondwet | Resultaat van jarenlang keihard werken, door heel veel mensen.”