Marcel Musters herdenkt Jeroen Willems

‘Mijn hart mint jouw hart. Laat me niet alleen.’

‘Luister dan, ik laat jou niet alleen.’

Zaterdag 3 december was het tien jaar geleden dat acteur en zanger Jeroen Willems overleed. Hij is de grote liefde van acteur Marcel Musters, hoewel ze na een relatie van dertien jaar uit elkaar gingen. Marcel herdenkt deze dagen Jeroen, bespreekt het net uitgekomen kunstenaarsportret van Jeroen Je lied wordt gehoord en vertelt over de man met wie hij spiritueel nog steeds contact heeft.

Door Ranjith Postma

Uit het boek Je lied wordt gehoord: ‘Jeroen werd in 1994 stapelverliefd op de acteur Marcel Musters, een knappe man met bruine ogen, donker golvend haar en een hartelijke uitstraling.’

Een paar weken geleden, op vrijdagavond 2 december, kwam Marcel de NPO-radio 1 studio uitgerend. Hij voelde zich hyper en moest even tot rust komen na de live-uitzending van Kunststof.

Aan mij vroeg hij of ik iets over het boek over Jeroen wilde schrijven. ‘Maar niet alleen dat het in de winkel ligt,’ zei hij. Daarvoor is Jeroen te belangrijk voor hem.

Zondag 4 december kwam de podcast online met één van Marcels honderd vrouwen; Mieke Koenen. Zij heeft de biografie geschreven Je lied wordt gehoord over de grootste liefde uit Marcels leven. En die zondag vond een herdenking plaats in de foyer van de Stadschouwburg Amsterdam waar ook het boek werd gepresenteerd.

Dit was met vrienden en collega’s van Jeroen en werd door Hanneke Groenteman gepresenteerd. Op 1 januari ging een opname van deze samenkomst als bonusaflevering van de 100 vrouwen van Marcel podcast online.

Met dat alles in het vooruitzicht zei Marcel: ‘We bellen volgende week wel een keer.’

Maar de afgelopen weken waren emotioneel te uitputtend voor hem. Hij werd overal uitgenodigd om te praten over Jeroen. (Mieke Koenen had Marcel gevraagd in te vallen vanwege een pittige operatie die zij moest ondergaan.) En iedere keer lachte hij vriendelijk, dankbaar voor de uitnodiging en gaf hij antwoord op alle vragen.

Hij was verdrietig en miste Jeroen ook na tien jaar nog even veel als toen.

Daarom liet Marcel weten dat hij eerst moest bijkomen. Ondertussen keek ik online welke media al aandacht aan het kunstenaarsportret hadden besteed.

HET VERLEDEN

Ochtendblad Trouw kopte: Biografie van acteur en zanger Jeroen Willems (1962-2012): altijd een stemmetje in zijn hoofd dat zei dat het beter kon.

Het is een interview met Mieke Koenen (57), een classicus en docente Latijn en Grieks. Haar ouderlijk huis staat in Heerlen, vlakbij waar Jeroen is opgegroeid. Koenen speelde vroeger met zijn zusje. Trouw over het boek: ‘Naast een boeiend levensverhaal ook een encyclopedie van dertig jaar Nederlandse theatergeschiedenis.’

Koenen vertelt aan Trouw hoe het gebeurde, tien jaar terug op maandag 3 december 2012. Jeroen repeteerde in Carré met andere artiesten voor het galaprogramma Honderdvijfentwintig jaar Carré, die avond. Hij zou een lied van Toon Hermans zingen. Op het podium zakte Jeroen plotseling in elkaar. Een hartaanval. Op z’n vijftigste.

Koenen: ‘Ik geloof wel dat hij veel mensen heeft geraakt met zijn spel en zijn stem. En het was iemand zonder fratsen en sterallures, dat maakte hem extra sympathiek. Een lief mens, hij zag anderen.’

Koenen vertelt in de krant dat ze hoopt dat ook jonge acteurs iets aan het boek hebben. “Dat ze lezen hoe hij worstelde, al voor de toneelopleiding, omdat hij zeven keer werd afgewezen. Dat het bij hem allemaal ook bepaald niet vanzelf ging.”

En Koenen beschrijft hoe Jeroen in 1994 stapelverliefd werd op Marcel.

HET INTERVIEW

Van der Linden: ‘Dat gladde faxpapier, hoe schrijf je daar een liefdesbrief op?’

Bij Kunststof op NPO Radio 1 interviewt Frénk van der Linden Marcel afgewisseld met muziek en geluidsfragmenten van Jeroen.

Marcel: ‘Gewoon op a4-papier, dat deed ik in de machine en dan kwam de fax er [aan de kant van Jeroen, RP] uit. Ik ging op reis naar India, begin jaren ’90 ofzo, en hij ging twee maanden naar Chili. Toen waren we net verliefd op elkaar. Dat was lastig.’
[…] ‘Eigenlijk waren we twee bange creatieve gevoelige jongetjes die mee wilden doen in het gewone leven en het wilden snappen. En daar hebben we heel erg ons best voor gedaan. Iets te veel denk ik. Hij is er aan onderdoor gegaan.’

Marcel vertelt aan Van der Linden dat Jeroen mogelijk een trauma heeft overgehouden aan het overlijden van zijn vader toen Jeroen vijftien jaar was. Hij had het gevoel dat zijn vader hem had verlaten.

Op de muziek van Jacques Brel zong Jeroen: ‘Mijn hart mint jouw hart. Laat me niet alleen’.
Waarop Marcel zwoer: ‘Ik laat jou niet alleen’.
‘Als ik ooit doodga,’ zei Jeroen, ‘kun je lekker naar mijn cd luisteren en lekker huilen en me horen wanneer je wil’.

Dan komt het gesprek tussen de meesterinterviewer en de steracteur pas echt los. Het gaat over paniekaanvallen, over het leven, over het niet snappen, over Marcel die de relatie zoals Jeroen en hij die hadden niet meer wilde op die manier.

Marcel vertelt aan Van der Linden dat hij sinds twee jaar een hond heeft: Mika. Marcel heeft het gevoel dat hij die van Jeroen cadeau heeft gekregen en is elke dag enorm gelukkig met Mika. Marcel voelt dezelfde ‘onvoorwaardelijkheid’ van Mika zoals hij die van Jeroen voelde.

Marcel: ‘Ik zeg wel eens: “Hey Mika wat zit je nou te jeroenen”. Die hond is zo leuk. Niet alleen voor mij, ook voor andere mensen. En dan denk ik, oh ja, typisch Jeroen, die had de leukste en beste hond willen zijn; lief, speels en nieuwsgierig. De rol van zijn leven die hij nog wilde spelen.’

DE MONOLOOG

Marcel had zijn pols al gebroken en als ik hem eindelijk spreek is hij ook door zijn rug gegaan. December was uitputtend. Steeds dezelfde vragen, opnieuw de herinneringen en vaak het verdriet.

Hij is ‘effe op’.

Hoewel hij niet meer speelt is acteren zijn passie, zoals het dat ook van Jeroen was. En als Marcel het over Jeroen heeft gaat het vaak ook over die andere grote liefde.

Marcel vertelt hoe hij ’s avonds op de bank zit. Mika ligt tegen zijn been, kijkt hem half aan en droomt weg terwijl Marcel hem aait en masseert.

‘Hoe verloopt de communicatie tussen jullie?’ vraag ik.
‘Ongeveer zo’, zegt Marcel en ik zie de ‘scene’ voor me:

Marcel tegen Mika: ‘Dat weet je toch wel, lieve Mika? Dat jij een kado bent van Jeroen? Mikado, mijn kado. Ja echt. Ik aaide je toen Jeroen dat liet weten. Hij bevindt zich in een andere frequentie.

Via jou kom ik in contact met hem. Gewoon zo, kijk, met mijn hand op jouw flank. En dan dit, met jou mee ademen, mee geeuwen. Samen tot rust komen, zoals nu. Als ik jou tegen me aan voel, voel ik Jeroen en ontspan ik. Sinds jij in mijn leven bent durf ik de rouw en het geluk om hem dieper in te gaan. Gek hè?

En weet je, Mikado? Hij zou jou geweldig vinden en jij hem. Net als ik toen, net als nu nog steeds. Hij zou precies zo naast mij liggen, tegen mij aan, zoals jij, languit op de bank.

Van hem kreeg ik onvoorwaardelijke liefde. Voor het eerst voelde ik dat ik goed genoeg ben van mezelf, zoals ik ben. En dankzij jou, lieve Mikado – ja ik heb het over jou – dankzij jou voel ik dat opnieuw.

Jij bent net zo lief en onbevangen en net zo open naar mensen als Jeroen dat was. Zie je dat dikke boek daar? Nu pas realiseer ik me hoeveel mensen door hem geraakt zijn en zich door hem gezien en begrepen voelden. Zoals ik ook gezien en begrepen werd door hem. En jij begrijpt mij ook, lieve Mika.’

Even is het stil.

‘Oh ja?’ zegt Marcel. ‘Meen je dat? Het is oké dat Jeroen overleden is? Zegt hij dat tegen jou?
Je bent de allerliefste boodschappenjongen die ik ken.

Ik denk dat ik vierenzeventigjaar word. Wist je dat? Dat denk ik echt. Dan ben jij veertien. Daarna sterven we. Samen. En als we niet samen sterven, ook goed. Ik heb alles geregeld. Het zal je aan niets ontbreken als ik er ooit niet meer voor jou kan zijn zoals jij er nu voor mij bent.

Het lukte mij niet mijn hart te vinden de afgelopen jaren. Er waren zoveel invloeden van buiten. Al die gedachten, die zogenaamde wijze lessen, al die meningen. Ik kon niet meer bij mijn hart komen, totdat jij er was.

Maar de toekomst is altijd anders, wijkt altijd af van wat je vooraf bedenkt. Het heeft geen zin vooruit te kijken. Ik moet het nú doen, niet volgend jaar. Nu proberen te doen wat mijn hart voelt, niet wat mijn hoofd zegt.

Het is nu.

Soms loop je zover voor me uit dat ik je nog maar net zie. Je ruikt aan iedere boom, rent achter elk konijntje aan. Maar je kijkt altijd even om, lieve Mika. Je kijkt altijd even om. “Laat me niet alleen”, zeg je dan. Nee, lieve Mika, ik laat jullie niet alleen.’