Een tijdje terug las ik een opmerking van een jonge trans vrouw. De dochter van een stel bekende Nederlandse acteurs die opmerkte: “Ik wil vrouw zijn, geen trans vrouw, maar omdat ik een kind ben van bekende ouders is dat van me afgepakt. Ik wil mijn leven leiden als vrouw, en dat kan ik niet als ik me steeds ga inzetten voor emancipatie-acties”.
Dat snap ik helemaal. Deze jonge vrouw maakte een statement dat waarschijnlijk herkenbaar is voor veel jonge trans en genderdiverse mensen. Want de wereld om ons heen wordt niet bepaald enthousiast van mensen die zich met een niét cis-achtergrond aanmelden voor hun plekje in het geheel. Komt bij dat je vroeg of laat wordt geout door een of ander kansloos figuur uit jouw verleden, iemand die dat kennelijk erg interessant vindt om te melden. Ik gun ieder trans en genderdivers mens een ‘stealth’ leven, maar pas op dat je niet afglijdt als later blijkt dat de wereld waarin we leven fundamenteel anders op ons reageert.
Vandaag is het weer de jaarlijkse Paarse Vrijdag op basis en voortgezet onderwijs. Een activistische dag waarop jongeren op scholen uiting geven aan hun solidariteit met LHBTI+, soms omdat ze tot de doelgroep behoren, soms omdat ze zichzelf willen laten horen en zien als een ally voor de regenbooggemeenschap.
De trans en genderdiverse jongeren van nu zijn opgegroeid met het gegeven dat transzorg een vanzelfsprekendheid is. Jonge mensen die soms geen behoefte hebben aan verhalen van nog niet zo lang geleden toen er nog geen enkele vorm van zorg voorhanden was. Een verleden waarin er ook juridisch nog niets was geregeld voor trans en genderdiverse mensen.
Schrijf ik nu over de prehistorie?
Je zou het bijna denken, maar dat valt reuze mee, want ik doel hier op de situatie in Nederland die ik en velen met mij hebben meegemaakt toen wij nog jong waren. Verhalen over een klein groepje dappere artsen eind jaren ’70 van de vorige eeuw, artsen die ‘illegaal’ transgenderzorg gingen verlenen in achterkamertjes. Pioniers die navolging kregen vanuit de hele wereld, want iedereen kwam toen poolshoogte nemen in Amsterdam. Artsen die hun werk deden met een zwaard van damocles boven het hoofd, want hun medische carrière stond op het spel als het met die transzorg eventueel mis ging.
En pas in 1985 kwam er eindelijk zoiets als een transgenderwet waarin het een en ander juridisch was geregeld. Een onmenselijk gedrocht van een wet zoals we al snel wisten, maar het was in ieder geval een eerste stap.
Is het daarom voor de huidige generatie trans en genderdiverse jongeren een stuk gemakkelijker geworden om tegen pap en mam te zeggen: “Hey, ik moet jullie wat vertellen, ik wil een andere voornaam, en ik ben niet je zoon of dochter die jullie denken dat ik ben”.
Helaas is het ook in 2022 voor teveel trans en genderdiverse jongeren nog lastig zoniet onmogelijk om zonder problemen uit de kast te komen.
Trans en genderdiverse jongeren die uit de kast stappen zijn onwaarschijnlijk moedig.
Ze trotseren een wereld die nog steeds is ingericht voor- en afgestemd is op cisgender mannen en vrouwen. De dochter van de bekende Nederlandse acteurs zegt het niet voor niets: ‘Ik wil een vrouw zijn, geen trans vrouw’.
Daarom vraag ik op 9 december: Paarse Vrijdag extra aandacht voor alle trans en genderdiverse jongeren in onze samenleving.