Afgelopen zaterdag sloot de Antwerpse LHBTI+boekhandel Kartonnen Dozen na ruim 25 jaar definitief zijn deuren. Dergelijke winkels vervulden een belangrijke rol bij de LHBT-emancipatie, maar zijn vooral door de online concurrentie inmiddels nagenoeg geheel verdwenen.
Tekst: Peter Koop
Foto: Facebook/Kartonnen Dozen
Kartonnen Dozen was de enige LHBTI+boekhandel van Vlaanderen, maar eigenaresse Johanna Pas (52) was door ernstige ziekte niet meer in staat om de zaak te runnen. Samen met haar nieuwe compagnon Ulka Delbroek (37) werd tevergeefs naar een nieuwe zaakvoerder gezocht. Daar kwam bij dat de winkel uiterlijk eind oktober het pand moest verlaten, aangezien dit door de vastgoedeigenaar verkocht gaat worden.
Een enigszins aantrekkelijk en vooral betaalbaar winkelpand bleek echter niet te vinden en met pijn in het hart besloot Johanna daarom de winkel te sluiten. Na een periode van uitverkoop was Kartonnen Dozen op zaterdag 29 oktober voor het allerlaatst geopend en kon men niet alleen de resterende boeken, maar ook de kasten, tafels en stoelen kopen.
LHBT-emancipatie
Net als de homohoreca speelden ook homo- en lesbische boekhandels een belangrijke rol bij de emancipatie. De eerste was waarschijnlijk de in 1967 geopende Oscar Wilde Bookshop in New York, waarna in de jaren ’70 en ’80 in vele grote steden in Europa en de Verenigde Staten wel een dergelijke zaak opende. Decennialang waren het de enige plekken waar men homo- en lesbische literatuur en informatie kon krijgen en de winkels werden ontmoetingsplaatsen waar men ook voor lezingen en gezelligheid terecht kon.
In Nederland begon het met de vrouwenboekhandels De Heksenkelder in Utrecht (1975), Xantippe in Amsterdam (1976) en De Feeks in Nijmegen (1977), waarna in 1984 in Amsterdam de homoboekwinkels Vrolijk en Intermale volgden. Zowel in Nederland als in het buitenland zijn verreweg de meeste LHBT-boekhandels inmiddels gesloten, doorgaans als gevolg van een combinatie van sterk gestegen huurprijzen en de moordende concurrentie van de grote webshops.
In Nederland ligt tegenwoordig alleen bij de opvolger van De Heksenkelder, het huidige Savannah Bay in de stad Utrecht, nog extra nadruk op boeken over gender en seksualiteit.
Kartonnen Dozen
Kartonnen Dozen was de opvolger van holebiboekwinkel ’t Verschil, die in 1996 door Bart de Smedt en Erwin de Beukelaer geopend werd naar het voorbeeld van homoboekhandels in Londen en Parijs. Na het ineenstorten van de dvd-markt was de zaak echter niet meer rendabel en omdat toen tevens het gevoel bestond dat aparte LHBT-voorzieningen niet meer nodig waren, werd de winkel aan de Minderbroedersrui per 1 november 2015 gesloten.
De zaak werd overgenomen door Johanna Pas, die op 4 november 2016 de boekverkoop voortzette in een nieuw pand aan de Draakstraat 34, vlak om de hoek van Het Roze Huis en holebicafé Den Draak. Op de nieuwe locatie kreeg de winkel ook een nieuwe naam: Kartonnen Dozen, genoemd naar de gelijkname roman van de bekende Belgische schrijver Tom Lanoye. Hij was het ook die op 29 oktober als laatste de deur van de winkel achter zich dichttrok.
De sluiting van Kartonnen Dozen ligt niet aan verminderde belangstelling, want er worden waarschijnlijk meer LHBT-boeken gepubliceerd dan ooit. Het bleek alleen niet meer haalbaar de fysieke winkel open te houden, wat tegenwoordig ook voor veel reguliere boekhandels moeilijk is. Uiteraard is sluiting van de enige LHBT-winkel een groter verlies dan wanneer de helft van de reguliere winkels verdwijnt.
Anders dan de bekende voormalige Amsterdamse boekhandel Vrolijk heeft Kartonnen Dozen ook zijn webwinkel gestaakt. Voor wie LHBT-boeken wil lenen is er in het Antwerpse Roze Huis nog de Holebibib en sinds afgelopen zomer is er in Gent een nieuwe boekwinkel genaamd Rokko die gespecialiseerd is in feministische en queer literatuur.
*
Meer lezen over LHBTI+boeken? Kijk dan in de categorie Boeken op deze website of ga naar onze sponsor, boekhandel Van Piere in Eindhoven. 
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
One thought on “Antwerpse LHBTI+boekhandel Kartonnen Dozen gesloten”