In de serie ‘Komt een atheïst in de kerk…’ wisselen atheïst Ronald Mol en predikant Stijn Jephta van der Woude ideeën uit over religie, geloof, atheïsme, zingeving, moraliteit en over de relatie die al deze onderwerpen hebben met de regenboog-community. Vandaag deel vier met het antwoord van Stijn aan Ronald.
*
Beste Ronald,
Ik heb even gewacht met mijn antwoord. Niet omdat ik twijfelde door wat je schreef, maar omdat ik goed wilde verwoorden hoe lastig de discussie is.
We gaan elkaar niet overtuigen en gelukkig hoeft dat ook niet. Tegelijkertijd zijn we ook niet zo ingegraven in onze eigen kampen, dat er geen gesprek mogelijk is. Ik denk dat de uitdaging vooral is, dat goede zingeving niet alleen maar gaat om rationele bewijzen, maar vooral ook om emotionele en geestelijke overtuiging. En van dat laatste heb je helaas nog niet alles mogen proeven! Ik kan je daar echter ook niet van overtuigen, want het is iets dat je zelf zult moeten ervaren. Het is geen: ‘’Doe je eigen onderzoek maar’’, zoals sommigen in onze maatschappij tegenwoordig zeggen. Het is vooral iets van een individuele zoektocht, waarbij ik je als predikant natuurlijk kan begeleiden. Dat is immers mijn werk en roeping!
Ik moet ook nog even terugkomen op iets dat je vorige keer schreef. Grappig weetje, het zijn niet de homoseksuelen en ook zeker niet de gelovigen, maar de hermelijn en de voskoesoe, die de grootste bedreigingen zijn voor de blauwe eend. Hoewel er wel homoseksuele blauwe eenden bestaan die de soort een beetje dichter naar de rand van de afgrond brengen, dus wellicht dat de kerk toch ergens een punt heeft.
Hiermee probeer ik niet af te zwakken wat veel gelovigen zeggen. Ook in de geschiedenis van de kerk is homoseksualiteit theologisch vaak veroordeeld. Maar mensen hadden daar heus niet altijd een religieuze motivering voor. Veel mensen vinden en vonden het vaak ook gewoon een ‘vies’ idee. Iets dat buiten de norm valt en daardoor de status quo bedreigt. Heeft de kerk er aan meegeholpen? Ja, maar de kerk moet zelf ook altijd erkennen: we zijn niet perfect en weten het ook niet altijd. We proberen op te volgen wat God ons heeft medegedeeld in de Bijbel. Dat is niet altijd gemakkelijk en soms geloven we en doen we dingen waar we zelf ook moeite mee hebben. Dat lijkt voor jou als niet-christen wellicht gek, gok ik zo. Maar het betekent niet dat we een gespleten persoonlijkheid hebben. Het laat zien dat we mens zijn en moeite met dingen kunnen hebben, maar uit trouw voor ons geloof en onze liefde voor God toch geloven dat er ergens een waarheid in zit.
Ik ben het niet eens met mijn mede-gelovigen als het gaat over homoseksualiteit. Je kunt de weinige passages die over ‘homoseksualiteit’ gaan ook in de context van hun tijd en cultuur lezen. Ik hoop dat God het uiteindelijk duidelijk zal maken. Misschien hebben we met zijn allen wel ongelooflijk onnodig geruzied. Wie zal het zeggen. Ik probeer in ieder geval te leven met liefde uit een puur hart, een goed geweten en een oprecht geloof. Meer kan ik niet doen.
Oh ja, je schreef dat discriminatie strafbaar is maar niet als je een Bijbeltekst erbij gebruikt. Dat is denk ik niet helemaal waar. Door de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van meningsuiting (grondwet artikel 6 en 7), is er een bepaalde ruimte om dingen te zeggen, maar ontstaat tegelijkertijd ook een grijs gebied waarin het lastiger is om te zeggen wat strafbaar is en wat niet. Gelovigen komen niet met meer dingen weg, zolang ze zich maar houden aan de rest van de Nederlandse grondwet.
En dat doen ze, want de regels in de kerk mogen andere regels zijn dan mensen buiten de kerk graag zouden willen. Die ruimte biedt onze grondwet gelukkig ook. En dat is maar goed ook, want het zou wel heel lastig worden als je religieuze instanties niet de vrijheid geeft om hun eigen regels op te stellen, maar andere organisaties wel. Je moet toch op zijn minst van schaken houden om lid te worden van een schaakclub. Als je bij de schaakclub constant anderen overtuigt van het feit dat het eigenlijk een dom spel is, dan ga je in tegen wat de mensen daar bij elkaar houdt: de liefde voor het spel. Dat kun je discriminatie noemen, maar de mogelijkheid om intern, eigen regels te hebben, is noodzakelijk voor de maatschappij als geheel om vrijheid te ervaren.
Dat houdt natuurlijk niet in dat die regels moeten gelden voor mensen buiten de ‘club’ en daarin moet ik erkennen: dat is het lastige aan religie. Maar dat laat ook direct zien dat religie zoveel meer is dan een avondje dansen. Natuurlijk, gooi er een kwartje in of bestel een drankje en je kunt veel geluk beleven door een avondje in club Church te dansen. Maar is dat nu een fundament voor de rest van je leven? Een avond van tijdelijk geluk, kun je daar je leven lang op teren? Religie gaat over zingeving op een totaal ander niveau. Het gaat over wat mensen vinden dat ‘een goed leven’ is en wat je moet doen om dat in praktijk te brengen. Om van de wereld een plek te maken die voldoet aan jouw beeld van een goede wereld.
Ik durf er mijn hand voor in het vuur te steken als ik zeg: zingeving in de kerk is meer waard dan de zingeving van club Church. Waarom? Omdat religieuze zingeving gaat over hoe jij als individu een plek hebt in het grotere geheel. De zingeving in club Church gaat over individueel geluk dat je beleeft met andere mensen op dezelfde plek.
Wat ‘wij’ in de kerk doen lijkt daarom op wat mensen doen die opkomen voor social justice, zoals politici mensen ervan willen overtuigen dat hun weg voor het geheel beter is. Wanneer je anderen volledig loslaat alsof je niets met hen te maken hebt, krijg je een maatschappij waarin we naar elkaar kijken met de gedachte: jij had er voor mij net zo goed niet kunnen zijn. Wil je een samenleving zijn, dan moet je je dus wel met elkaar bemoeien. Dat dit betekent dat niet iedereen hetzelfde wil, is geen argument om mensen of groepen die iets anders vinden dan jij, weg te zetten als discriminerend.
Ik denk dat het zo complex is. En juist omdat het zo complex is, is het belangrijk dat we met elkaar in gesprek blijven. Gelukkig doen we dat hier. En intussen heb ik jou al een keer mogen rondleiden in mijn kerk voordat we aan de cocktails gingen, dus wellicht loopt het nog goed met je af!
Volgende keer in jouw atheïstische bolwerk?
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
