Afgelopen zomer heb ik een soms felle discussie gezien en gehoord over welke richting Amsterdam Pride op zou moeten gaan. Het template dat acht jaar lang heeft gewerkt, heeft zich niet goed genoeg aangepast aan de snel en radicaal veranderende inclusiviteitsgedachte van de queer gemeenschap als geheel.
Tekst: Thomas Garrod-Pullar
Foto: Beta Belgrado
Toenemend intersectionalisme heeft de ogen van de gemeenschap geopend voor de ervaringen van hen die altijd in de kantlijn van het queer verhaal hebben gestaan. In ons paradigma: sommige groepen binnen de gemeenschap hebben meer rechten verworven dan andere.
In sommige delen van de wereld is er voor de regenbooggemeenschap als geheel weinig of geen vooruitgang geboekt. In Belgrado, in 2010, werden Pride-evenementen afgelast na rellen tussen oproerpolitie, LHBTI+ers en demonstranten tegen de Pride. In 2009, 2011, 2012 en 2013 werd Pride helemaal afgelast. Servië, een orthodox georiënteerd land dat lange tijd deel uitmaakte van Tito’s socialistisch Joegoslavië, worstelt nog steeds met het feit dat het niet meer in het centrum van de macht staat. ‘Yugonostalgie’ is een in Servië veelgehoorde term die goed omschrijft hoezeer men soms terugverlangt naar de socialistische periode. Sociale vooruitgang gaat er vele malen langzamer dan in Westerse landen. Inclusief de vooruitgang van LHBTI+rechten.
Maar met een strijdbare achterban wist de Servische queer gemeenschap zich krachtig te mobiliseren. Het land kreeg een lesbische minister-president, en wetten voor samenlevingscontracten tussen mensen van gelijk geslacht werden ingediend. Al wilde Servië graag voldoen aan de doelen voor toetreding tot de EU, zowel de president als een groot, orthodox gedeelte van de bevolking bleven sceptisch staan tegenover de uitbreiding van LHBTI+rechten. Ontmoetingsplekken als bars en evenementen bleven uiterst discreet en de Belgrado Pride was meerdere malen het mikpunt van felle tegenstand.
In 2019 kreeg Belgrado EuroPride toegewezen. De stad versloeg Barcelona met het verhaal dat Pride voornamelijk en vanuit het basisprincipe een protestbeweging is en moet zijn. Vanaf dat moment zijn Marko Mihailović en zijn collega’s aan de slag gegaan om de belangrijkste LHBTI+demonstratie van de Balkan mogelijk te maken, tot begin augustus orthodoxe en extreem-rechtse demonstranten de straten van Belgrado opgingen om tegen EuroPride te demonstreren.
Op zaterdag 26 augustus werd EuroPride, gepland voor 17 september door president Aleksandar Vučić afgelast. Als redenen noemde hij capaciteitsproblemen met ordehandhaving en de oplopende spanningen in Kosovo.
Dit nieuws – begeleid door commentaren over de miserabele toestand voor LHBTI+ers in Servië vergeleken met de rest van het Westen – werd meteen opgepakt door internationale media. BBC, New York Times en Grindr steunden EuroPride op hun socials. En al snel reageerde Belgrado EuroPride dat het evenement gewoon door zou gaan.
De gebeurtenissen in Belgrado maken me weer eens duidelijk waarom Pride nog steeds hard nodig is. Overal ter wereld zijn er vele LHBTI+ers die lijden, vaak in landen die het niet zo nauw nemen met mensenrechten. We moeten blijven wedijveren voor onze internationale gemeenschap: onze verworven rechten moeten ook hun rechten worden.
In landen met meer LHBTI+rechten is het gemakkelijk om zich vooral op de vermakelijke kant van Pride te richten. Om onderdeel uit te kunnen maken van een festival dat ergens nog een vuur aansteekt voor LHBTI+rechten, om stil te staan bij de individuele en ongetwijfeld hardbevochten strijd om in glitters op een boot te kunnen staan. Maar er bestaat geen LHBTI+beweging zonder een internationale LHBTI+beweging en we zullen voorbij pinkwashing, eenmalige en enkel symbolische bedrijfsuitingen en homonationalisme moeten kijken om te zien dat de LHBTI+beweging als geheel wellicht minder vooruitstrevend is dan we denken.
Vlak nadat hij Londen had bezocht, vertelde Marko mij dat de oorspronkelijke organisatoren van de Londen Pride burgemeester Sadiq Khan, zoon van islamitische, Pakistaanse immigranten, niet hadden willen uitnodigen voor de vijftigste verjaardag van Pride dit jaar.
Toen Marko het podium beklom en de bezwaren tegen de eventuele aanwezigheid van Khan aanhoorde, zei hij tegen de aanwezigen: ‘In landen als Servië wil geen enkele politicus op een Pride-bijeenkomst worden gezien.’
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
