Numan Afifi (31) is een bevlogen activist voor de LHBTI+-gemeenschap in Maleisië. In een openhartig gesprek met Gaykrant vertelt hij over zijn drive, zijn uitdagingen en zijn toekomstvisie. Over JEJAKA, en Shelter City.
Tekst: Kitty van Peer
Foto: Jejaka
Een oeroude wet uit 1860 en het Engelse koloniale verleden wordt nog steeds in meerdere landen gebruikt in hun strafrecht. Sectie 377 van het Wetboek van Strafrecht in Maleisië betekent een gevangenisstraf van twintig jaar, boetes en zweepslagen voor homoseksuelen.
In de voetstappen van zijn vader was Numan al vroeg een jeugdleider. Hij organiseerde projecten en liefdadigheidsacties. Nog steeds in de kast begreep hij als jongere dat hij zichzelf niet was en sloot hij zich aan bij een progressieve moslimorganisatie, waar hij als homoseksueel welkom was. Hier besefte hij hoe belangrijk het bouwen van een gemeenschap is. Sindsdien strijdt hij voor de rechten van de LHBTI+gemeenschap in Maleisië. Meerdere malen is hij hiervoor verhoord en bedreigd.
‘De LHBTI+ gemeenschap in Maleisië is extra zwaar getroffen door de pandemie, ontving geen steun uit de omgeving en kon geen gebruik maken van een sociaal vangnet.’
Numan is de oprichter van PELANGI (Rainbow) en JEJAKA (Young Man) en heeft vanaf 2017 door bedreigingen een tijd lang van land naar land gereisd om uiteindelijk toch weer terug te keren naar Maleisië en een vriend te helpen bij zijn campagne.
Je besloot destijds weer terug te keren?
Ja, vrienden vroegen mij om te helpen bij een progressieve politieke campagne en ik voelde dat er veranderingen mogelijk waren. Dus ik keerde terug. De campagne ging heel goed maar na een tijd ontstond er vanwege mijn activisme en seksualiteit veel onrust en werd de situatie wederom onhoudbaar. Ik werd weer bedreigd, moest weer vertrekken, maar ik ben zoals altijd politiek actief gebleven, onder andere in Florida bij een campagne van de Democraten.
En je activiteiten in Maleisië?
Na gewerkt te hebben aan de campagne in Florida – die niet specifiek LHBTI+kwesties inhield – besloot ik terug te gaan naar Maleisië. Ik wilde meer een woordvoerder van onze gemeenschap zijn in een nieuw tijdperk met een nieuwe regering in Maleisië. Ik miste een groep die de belangen voor homoseksuele, biseksuele en queer mannen behartigde. Niet dat er geen goede organisaties actief waren, maar voor deze specifieke groep miste ik dat. En in 2019 richtte ik JEJAKA op.
Het is erg belangrijk dat we ook in en vanuit Maleisië strijden voor onze belangen. Deze regio was in het verleden juist erg tolerant. Geslachtsoperaties waren toegestaan en zelf in de jaren tachtig van de vorige eeuw was er staatssteun voor de maatschappelijke projecten van trans-organisaties. Dat is in het huidige politieke religieuze klimaat totaal anders. Helaas blijft er sprake van discriminatie van de LHBTI+gemeenschap in Maleisië, aangezien zowel federale wetten als staatswetten relaties van hetzelfde geslacht en niet-normatieve genderexpressie tot op de dag van vandaag strafbaar stellen.
Maar we hadden die diversiteit en tolerantie in de recente geschiedenis en historisch gezien wel. Dát is altijd mijn motivatie geweest om te doen wat ik doe: positieve verandering terug te brengen naar deze regio. En we hebben al heel wat bereikt. Als ik terugkijk naar de afgelopen tien jaar, dan zie ik al veel verandering. Meer LHBTI+ belangenorganisaties zijn erbij gekomen en dankzij internet en social media kunnen deze groepen elkaar ook vinden. Gemarginaliseerde groepen zijn vaak creatief en veerkrachtig, ondanks onderdrukking en de vernederingen vinden zij een manier. Dit inspireert mij enorm.
Wat doet JEJAKA?
Wij zijn actief op vier verschillende gebieden. We bieden juridische hulp. Relaties van hetzelfde geslacht en niet-normatieve genderexpressie zijn in Maleisië helaas nog steeds strafbaar. Mensen staan er helemaal alleen voor, familie wil er niet bij betrokken worden. Wij zoeken advocaten om de mensen bij te staan. Het is niet gemakkelijk om advocaten te vinden om deze zaken op te pakken en de kosten zijn hoog, maar we blijven vechten om de juridische hulp te vinden en fondsen te werven.
We doen aan HIV-voorlichting en HIV-preventie. Het is nog steeds een erg moeilijke situatie voor onze community. De regering doet niets aan preventie en voorlichting. Dit is een terrein waar JEJAKA erg actief is. Gesteund door een overkoepelend project kunnen wij veel mensen helpen. Onze benadering is echter anders dan van de andere NGO’s in Maleisië: naast de nodige medische voorlichting gaan wij een stap verder. Empowerment en mensen in contact brengen met andere projecten is hier een onderdeel van.
‘Het is erg belangrijk dat we ook in en vanuit Maleisië strijden voor onze belangen. Deze regio was in het verleden juist erg tolerant.’
We steunen welzijnsprojecten. Vooral bij jonge LHBTI+ers is huiselijk geweld een groot probleem, iets dat tijdens de lockdown zelfs enorm is toegenomen. Velen van hen zijn dakloos geworden, de familie accepteert hen niet en ze kunnen nergens heen. We werken samen met andere organisaties om deze jongeren in veiligheid te brengen. Wij screenen en verwijzen de jongeren en soms is een reddingsoperatie nodig.
En een campagne over sectie 377…
Ja. Een grote campagne waar we binnenkort mee gaan beginnen is om sectie 377 te decriminaliseren. Sectie 377 stamt uit 1860 en uit het Engelse koloniale verleden. Hier moet echt een eind aan komen! Als JEJAKA gaan we hiervoor strijden. We zullen hiervoor een conferentie organiseren en samenwerken met de Human Rights Commission en andere internationale activisten. Maar we zoeken ook steun bij de maatschappij in Maleisië, we kunnen dit niet alleen.
Na de #Lawan-protesten ben je bij Shelter City terecht gekomen. Hoe is dit tot stand gekomen?
Bij de #Lawan-protesten in 2021 vroegen we veranderingen, zwaaiden we met zwarte vlaggen, met een roep om hervormingen. De LHBTI+ gemeenschap in Maleisië is extra zwaar getroffen door de pandemie, ontving geen steun uit de omgeving en kon geen gebruik maken van een sociaal vangnet. Het aantal mensen dat bij JEJAKA om hulp vraagt is vertienvoudigd. Hier moest extra aandacht voor gevraagd worden. Als organisator ben ik daarna bedreigd en herhaaldelijk urenlang ondervraagd door de politie. De situatie werd zo onveilig dat ik moest vertrekken en bij Shelter City Amsterdam terecht kon.
Shelter City heeft me enorm geholpen. Niet alleen om fysiek verder van de bedreigende en explosieve situatie in Kuala Lumpur te kunnen zijn, maar ook door de nieuwe connecties die ik heb kunnen maken. Ik heb geweldige mensen ontmoet in Nederland. Daarnaast ben ik ook geïnteresseerd in LHBTI+belangenverenigingen, zoals bijvoorbeeld het COC. In hoe ze zijn ontstaan en verder zijn ontwikkeld, aangezien Nederland hier een voorloper in is. Over de rol van deze organisaties heb ik ook met een aantal professoren van de universiteiten van Leiden en Amsterdam kunnen spreken. Daarnaast heb ik ook over discriminatie gesproken met activisten uit Gouda. Dus vanuit verschillende invalshoeken, heel interessant en leerzaam.
De geschiedenis verbindt Nederland met Indonesië en Maleisië. Ik denk dat we vanuit die relatie uit het verleden in de toekomst een progressieve en positieve samenwerking kunnen manifesteren. Solidariteit op internationaal niveau is erg belangrijk. Natuurlijk heeft elke regio andere uitdagingen maar het is belangrijk dat we internationaal elkaar steunen. Op UN-niveau is er een anti LGBTI+ lobby gaande om onze rechten te stoppen en dit moeten we tegengaan. Zowel internationaal en nationaal als ook op lokaal niveau.
De missie van Shelter City is om mensenrechtenactivisten wereldwijd te helpen. Dit laat me weten dat ik er niet alleen voor sta, dat er mensen zijn aan de andere kant van de wereld die mij steunen en helpen in moeilijke tijden, mocht er iets gebeuren. Het geeft mij een gevoel van kalmte en zekerheid, wat ik nodig heb om door te kunnen gaan. De relaties die ik nu via Shelter City heb, stoppen niet nu ik weer terug ben in Kuala Lumpur, we houden contact. Het plan is dat ik volgend jaar terugkom naar Nederland voor een studie aan de Erasmus in Rotterdam. En voor mijn eerste Pride in Amsterdam!
In Nederland zijn er dertien Shelter Cities, elk met een lokale partner. Uman Afifi verbleef drie maanden in Amsterdam met als lokale partner Stichting Urgent, gesteund door de gemeente Amsterdam. Shelter City is opgericht door de organisatie Justice & Peace.
Justice & Peace beschermt en ondersteunt lokale, grassroots mensenrechtenverdedigers om zo de universele mensenrechten wereldwijd te bevorderen.
Justice & Peace stichtte in 2012 Shelter City om op een concrete en toegankelijke manier steun te kunnen verlenen aan mensenrechtenverdedigers die gevaar lopen. Ze bieden hun een veilig en inspirerend onderkomen. Daar kunnen ze op adem komen, ontvangen ze ondersteuning op maat en ontmoeten ze bondgenoten met als doel om met hernieuwde kracht hun lokale veranderingsinitiatieven voort te zetten. Tegenwoordig is Shelter City uitgegroeid tot een wereldwijde beweging van betrokken steden, instituties en mensen. Elke Shelter City bestaat uit een lokaal netwerk van organisaties en burgers die mensenrechtenverdedigers voor een periode van drie maanden een veilige en inspirerende verblijfplaats biedt.
Op dit moment zijn er in totaal 21 Shelter Cities in Nederland, Georgië, Tanzania, Benin, Costa Rica, Nepal en het Verenigd Koninkrijk. Tot dusver heeft Shelter City steun verleend aan meer dan 450 mensenrechtenverdedigers van over de hele wereld.
*
Klik hier voor de website van Shelter City
JEJAKA is te volgen op Facebook, Twitter en Instagram: @jejakaorg
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
