‘Beitelaar’ van Ted van Lieshout: ‘Opgedragen aan de leugen’

Beitelaar … dat zou zo een label kunnen zijn op een archiefdoos vol politieverslagen. Het boek van Ted van Lieshout ligt opengeslagen, de cover naar boven gericht. 

Tekst: Erica van Dooren
Foto: Ben Kleyn

“Wij zijn altijd geneigd om te denken dat het doel van een slachtoffer is om geen slachtoffer meer te zijn, maar vaker dan wij vermoeden is het juist doel om slachtoffer te blijven”

Van Lieshout weet iedere keer weer een originele vertelwijze te vinden. Bijvoorbeeld in Mijn meneer (2012), in briefvorm aan een Mariabeeldje gericht. Deze memoires leiden tot de nodige consternatie over pedofilie. Over de invloed die de relatie uit Mijn meneer heeft op zijn verdere leven schrijft hij Schuldig Kind (2017).

Beitelaar wordt verteld als een verslag van de feiten gezien door de ogen van de vijftienjarige Antonij. De jongen nuanceert zijn versies van de gebeurtenissen al naar gelang volwassenen dat van hem verwachten.

Het is een warme zaterdagochtend. Antonij heeft een bijbaantje op het kerkhof. Hij treft een beitelende biker van wie de Versace onderbroek niet helemaal bij zijn voorkomen lijkt te passen. De jongen voelt zich tot de man aangetrokken, spreekt hem aan, maar hij wordt weg geblaft: “Je dartelt om me heen als een keffertje”.

Antonij googelt de beitelaar. “Aan de hand van korte berichtjes en links die naar andere internetpagina’s leidden, sprokkelde ik het verhaal bij elkaar”, zegt Antonij in zijn verslag. De wat recalcitrante puber laat zich niet zomaar wegsturen, schoffelt om de beitelaar heen en blijft hem benaderen.

“Ik ging iets dichterbij staan, me bewust van het feit dat als hij opkeek en recht voor zich uit keek hij oog in oog stond met de welving die van mij geen jochie maakt.”

 Ze zoeken samen de schaduw op achter de heg bij het werkhok. “Uit het zicht.”

De ontmoeting van de jongen met de beitelaar wordt abrupt onderbroken. Antonij belt 112 met ingrijpende gevolgen: weer een gelabeld politiedossier.

Beitelaar laat je nadenken over rolverdelingen. Ligt er altijd iets stuitends aan ten grondslag? Over grenzen tussen gewild en ongewild ergens bij betrokken worden. Over schending van vertrouwen door ‘hulpvaardige’ volwassenen.

“Ik plant stiekem zaadjes op het kerkhof in de hoop dat er ooit een boom uit groeit. Een boom die schaduw geeft voor een toekomstig kind dat beschutting nodig heeft tegen te veel licht.”

Van Lieshout beitelt met dit boek kordaat door op het thema (seksueel) misbruik. Hij zegt: ‘Beitelaar is een roman, maar ook een pamflet. Het is een aanklacht tegen de manier waarop wij als maatschappij omgaan met daders, slachtoffers en getuigen.’ Beitelaar is voor volwassenen geschreven maar ook zeker een aanrader voor jongeren.

*

Ted van Lieshout (1955) is schrijver, dichter en tekenaar. Zijn werk is meerdere keren bekroond. Zo ontving hij in 2009 de Theo Thijssenprijs voor zijn gehele oeuvre en in 2019 de Boekensleutel.

*

Erica’s Boeken is een maandelijkse rubriek die wordt gesponsord door boekhandel Van Piere uit Eindhoven.  Daar  kan  je  ook  Beitelaar bestellen.

*

Erica van Dooren zet haar liefde voor het geschreven woord om in recensies voor Gaykrant. Ze woont in de Flevopolder en dompelt zich al lezende graag onder in fusionmuziek. Daarnaast schrijft en publiceert ze verhalen en werkt ze aan haar debuutroman.