Inmiddels heeft Boris Dittrich een flinke loopbaan achter de rug als advocaat, rechter, politicus en strijder voor mensenrechten. En het vuur van het Eerste Kamerlid brandt nog steeds. Tijdens de vorming van het huidige kabinet was hij in gesprek over een ministerspost. Hij is onmiskenbaar een carrièredier zonder zichzelf te kort te doen in wie hij is. ‘Ik heb het altijd belangrijk gevonden om er voor uit te komen dat ik op mannen val.’
Interview: Ranjith Postma
Beeld: Boris Dittrich
‘Natuurlijk, ik heb ook in de kast gezeten,’ zegt Dittrich. ‘Toen ik mijn hoogopgeleide en “progressieve” ouders vertelde dat ik op mannen val, hebben ze mij het huis uitgebonjourd.
wegwerken
En ik heb vijf jaar een relatie gehad met een vrouw. Ik ben nog steeds goed bevriend met Kathleen. Maar ik heb niet het idee dat ik mezelf ooit te kort gedaan heb. Ik ben altijd mezelf geweest.
Toen ik als jongste advocaat terecht kwam bij het advocatenkantoor dat nu Stibbe heet, had ik, zoals iedere beginneling, een patroon (mentor); Onvriendelijke en ongeïnteresseerde man die er vaak niet was en niets aan de opleiding deed.
Gelukkig leerde ik een man kennen die in de maatschap (directie) zat. Hij vroeg wel hoe het ging op het werk, informeerde wel waar ik mee zat en vroeg wel hoe hij kon helpen. Op een avond stond hij aan mijn deur. Hij was aangeschoten, probeerde me te zoenen en wilde met me naar bed. Ik verlamde, wat moest ik doen? Ik zei: “Je bent getrouwd met de moeder van je kinderen. Die ken ik en ik vind ze hartstikke leuk. Bovendien woon ik hier met Kathleen.” Voorzichtig heb ik hem weggewerk, maar ik moest daarna wel elke dag naar kantoor waar ik hem tegen kwam.
naïef
Omdat ik bevriend werd met zijn vrouw, durfde hij minder. En hoewel ik het een aardige man vond, had hij een morele grens doorbroken. Ik was maar een onderknuppel; hij zat in de maatschap en had machtsoverwicht. Bovendien was ik afhankelijk van hem omdat ik met mijn patroon niet overweg kon. Dat wist hij.
Door de Industrieele Groote Club (een sociëteit en businessclub) was ik gevraagd om een praatje te houden over mijn autobiografie. Een van de leden – een oudere heer – vroeg: “Wie is het mannetje en wie is het vrouwtje bij jullie?” Hoe moest ik hierop reageren? Ik zag de ongemakkelijkheid in de zaal. Ik had hem van snedige repliek kunnen voorzien, maar de man leek oprecht. Hij had geen idee hoe twee mannen met elkaar om kunnen gaan in een relatie. Dus heb ik, terwijl ik voor de zaal stond en hij in het publiek zat, daar met hem over gesproken. “Hoe werkt dat dat dan technisch?” vroeg hij. Hij kon er zich niets bij voorstellen. Hij was op leeftijd, een beetje naïef en het kostte hem moeite om deze vraag te stellen. Ik heb hem in zijn waarde gelaten. Dat kon ik doordat ik stevig in mijn schoenen sta, ik durf mezelf te laten zien.
feestje
Niet alles gaat goed. Ook niet bij mij en dat hoeft ook niet. We zijn allemaal botsautootjes op de kermis van het leven. Af en toe lopen we een buts of een kras op en soms een enorme deuk. Dat hoort erbij en doordat ik dat besef heb ik het gevoel dat ik dat aankan.
De basis van mijn zelfvertrouwen ligt in hoe ik om gegaan ben met de problemen die ik overwonnen heb. Zoals iedereen problemen over wonnen heeft. Ik heb geprobeerd iedere horde die mij ooit beschadigd heeft te zien als een les. Door de ervaring die ik opdeed werd ik sterker en sprong ik er de volgende keer overheen. Tenminste, dat probeerde ik. Soms struikelde ik ook de tweede keer, en dat mag. Dan sprong ik er de derde of de vierde keer overheen.
Door te reflecteren heb ik stap voor stap mezelf leren kennen en heb ik op een gegeven moment gekozen voor mezelf; dit is wie ik ben en zo wil ik zijn.
Door mijn thuissituatie; mijn vader is als vluchteling naar Nederland gekomen, was het belangrijk voor hem dat zijn kinderen maatschappelijk zouden slagen. Mijn huiswerk maken en mijn best doen is een tweede natuur geworden. Ik heb altijd doelgericht en hard gewerkt.
Gelukkig heb ik zekere talenten en heb ik kansen gehad. En toch is de basis dat op momenten dat anderen naar een feestje gingen, ik achter de boeken zat. Ik wilde een goede advocaat zijn en rechter en politicus. Hard werken dus.
waarheid
Persoonlijk heb ik een stabiele thuissituatie altijd belangrijk gevonden. Ook in mijn toenmalige vriendin Kathleen heb ik iets herkend – niet als vrouw, maar als mens – wat mij heel erg in haar aantrok. Andersom ook, en nog steeds. We zijn nog altijd goed bevriend.
Ik vind het heerlijk om naar huis te gaan omdat ik weet dat er iemand is van wie ik houd die op mij wacht. En anders om is dat ook zo.
Die liefde is het ankerpunt in mijn leven.
We hebben beiden ons eigen ding – hij de kunst, ik mijn werk – en we laten elkaar daarin vrij. We vullen elkaar aan en zeggen elkaar af en toe flink de waarheid. Zo houden we elkaar scherp.’
*
De aanleiding voor dit interview is Dittrichs autobiografie Mandaat:
Mandaat is de openhartige autobiografie van politicus, mensenrechtenactivist en schrijver Boris O. Dittrich. Het hele werkzame leven van Boris Dittrich staat in het teken van gelijkberechtiging en homo-emancipatie. In de jaren tachtig helpt hij als advocaat homoseksuelen die hun partner hebben verloren aan aids.
Als openlijk homoseksueel parlementslid legt hij zich toe op de rechten van lhbt’ers en de invoering van de openstelling van het huwelijk. Met succes want op 1 april 2001 voltrekt de Amsterdamse burgemeester Job Cohen het allereerste homohuwelijk ter wereld.
In Mandaat blikt Boris Dittrich terug. Prachtig schrijft hij over zijn ouders, over zijn vader die in 1948 vanuit Tsjecho-Slowakije naar Nederland vluchtte, over zijn vriendin met wie hij bijna trouwde, en over zijn coming-out, die verre van ideaal was.
Ook schetst Mandaat een bijzonder tijdsbeeld: van het Amsterdam in de jaren tachtig en negentig, toen de aidsepidemie hard toesloeg.
‘Er zijn mensen die zichzelf veranderen en er zijn mensen die de wereld veranderen. Boris Dittrich moest de wereld veranderen omdat hij zichzelf niet kon veranderen.’ – Neue Zürcher Zeitung
*
Klik hier om ‘Mandaat’ te bestellen.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
